Metody płatności - poznaj wszystkie ich rodzaje

Czym są metody płatności?

Niemal każda transakcja, którą przeprowadzamy opiera się o dwa elementy. Pierwszym jest to, co kupujemy - towar lub usługa. Drugim jest zapłata czyli wynagrodzenie, które jest pieniężnym ekwiwalentem tego, co kupiliśmy (jego ceną). To w jaki sposób dostarczymy naszemu partnerowi owo wynagrodzenie nazywamy metodą płatności. Pytając o metodę płatności pytamy więc: JAK za to zapłacimy? Ktoś mógłby odpowiedzieć: “pieniędzmi, oczywiście!” I byłaby to prawda, jednak środki pieniężne można obecnie przekazywać na wiele różnych sposobów. Klasyczna gotówka jest coraz częściej wypierana przez inne, często elektroniczne, formy zapłaty. Sprawdźmy więc jakie metody płatności oferuje nam obecnie rynek.

Przelewy

Jak zapłacić za zakupy w internecie? Jak przekazać znaczną kwotę znajomym czy rodzinie? Jak wypłacić wynagrodzenie pracownikom? Na wszystkie te pytania odpowiedź jest jedna: przelew! Przelew czyli bezgotówkowe przeniesienie środków z jednego konta bankowego na drugie. Ta metoda płatności jest z nami od wielu lat i wciąż nie słabnie jej popularność. Przelewy są wygodne, bezpieczne, można je dostosować do swoich potrzeb.

Przelew tradycyjny

Wciąż jedną z najpopularniejszych metod płatności w Polsce jest tzw. przelew tradycyjny. Chociaż możemy nadać go w placówce banku, to tym mianem określamy również przelew internetowy, który zlecamy za pomocą bankowości internetowej lub aplikacji mobilnej. Wystarczy, że znamy numer konta odbiorcy. Do największych zalet przelewu tradycyjnego należy jego cena - jest on darmowy w zdecydowanej większości polskich banków (chociaż niektóre z nich pobierają opłaty przy zlecaniu go w oddziale). Za wadę można uznać czas oczekiwania. Najczęściej środki trafią na konto odbiorcy następnego dnia. Przelewy tego typu są honorowane w niemal wszystkich sklepach internetowych, portalach aukcyjnych czy urzędach.

Płatność kartą

Płatności za pomocą karty już na stałe zagościły w naszym społeczeństwie. “Plastikiem” zapłacimy obecnie w niemal wszystkich sklepach, punktach usługowych, ale także podczas zakupów w internecie. W punktach stacjonarnych możemy dokonać tego wkładając kartę do terminalna i wpisując 4-cyfrowy numer PIN lub po prostu przykładając kartę do urządzenia, dzięki technologii płatności zbliżeniowych. W sieci zaś będziemy musieli wpisać numer karty, jej datę ważności, a także kod CVV lub CVC. Mimo, że procedura płatności jest bardzo podobna przy wszystkich rodzajach kart płatniczych różnią się one swoim przeznaczeniem. Przyjrzyjmy się im bliżej.

Karty debetowe

Najpopularniejszy rodzaj karty płatniczej, to karta debetowa. Wydawana jest obecnie do niemal wszystkich kont bankowych. Zasada jej działania jest prosta - możemy dzięki niej zapłacić za produkty i usługi do kwoty, która znajduje się na koncie z nią powiązanym. Dodatkowo możemy uruchomić na niej tzw debet, czyli dodatkowy limit przekraczający kwotę zgromadzoną przez nas na koncie. Jego obsługa będzie kosztowała nas jednak dodatkową opłatę, chociaż (jeżeli będziemy go regularnie spłacać) nie będzie ona zbyt wysoka. Kartą debetową zapłacimy w sklepach stacjonarnych, internetowych i wypłacimy pieniądze w bankomacie. Opłaty za ten rodzaj karty nie przekraczają zazwyczaj kilku złotych miesięcznie, a w wielu bankach możemy zostać z nich zwolnieni jeżeli wykonamy w miesiącu określoną liczbę transakcji bezgotówkowych.

Karty kredytowe

Karty kredytowe pozwalają nam na wykorzystanie określonego limitu kredytowego, bez konieczności posiadania na powiązanym koncie wymaganej kwoty. Tutaj także możemy uniknąć większych opłat jeżeli będziemy regularnie spłacać nasze zadłużenie. Do najważniejszych pojęć związanych z kartami kredytowymi należą:

• okres bezodsetkowy - tzw. grace period, spłata zadłużenia przed jego upłynięciem pozwoli uniknąć nam odsetek za pożyczoną kwotę,
• minimalna kwota spłaty - czyli część naszego zadłużenia, po której spłacie pozostały dług zostanie zamieniony na kredyt, który będzie oprocentowany znacznie niżej niż regularne zadłużenie na karcie kredytowej.

Chociaż karty kredytowej możemy używać w tych samych sytuacjach, co debetowej, to część operacji jest obciążona dodatkowymi opłatami. Tak jest np. w przypadku wypłaty środków z bankomatu.

Karty pre-paid

Ostatni rodzaj karty to karta przedpłacona, czyli pre-paid. W jej przypadku środki umieszczamy na specjalnym subkoncie, które nie musi należeć do osoby posługującej się kartą. Taka osoba będzie mogła korzystać tylko z przyznanych przez nas środków. Jest to świetne rozwiązanie dla rodziców chcących wprowadzać swoje dzieci w świat finansów, czy służbowych kart firmowych. Doładowujący kartę pre-paid ma wtedy pełną kontrolę nad wydatkami posiadacza karty.

Płatności mobilne

Co jednak jeżeli nie posiadamy przy sobie portfela z kartą płatniczą? Czy nie będziemy mogli wykonywać żadnych płatności? Właśnie dla takich przypadków stworzono system płatności, który wykorzystuje to, co mamy przy sobie niemal zawsze - smartfony, smartwatche czy tablety. Płatności mobilne oferują więc jeszcze większą wygodę i możliwość dokonywania zakupów niemal w każdej sytuacji.

Płatności telefonem

Trudno spotkać dziś osobę, która w swojej kieszeni lub torebce nie ma smartfona. Tego typu telefony dają nam możliwość stałego dostępu do internetu, aparatu, naszej ulubionej muzyki czy zdjęć. Jednak mogą też zastąpić nasz portfel. Przede wszystkim możemy płacić telefonem zbliżeniowo. Wystarczy aktywować moduł NFC w systemie naszego smartfona i zainstalować aplikację banku. Teraz wystarczy przyłożyć telefon do terminala płatniczego, tak jak robimy to z kartą, by zapłacić za zakupy. Do kwoty 50 zł nie będziemy musieli nawet wpisywać numeru PIN, dopiero przy wyższych kwotach będzie on konieczny. Nie jest to jednak jedyny sposób na płatności telefonem.

BLIK

System BLIK jest jednym ze sztandarowych osiągnięć polskiego rynku płatności. Umożliwia on szybkie przelewy na rachunek bankowy, płatność w sklepie czy punkcie usługowym (również internetowym), a nawet wypłatę z bankomatu. Wszystko to jedynie za pomocą smartfona. Wystarczy w aplikacji mobilnej naszego banku wygenerować specjalny kod, który posłuży do autoryzacji transakcji. Będzie on ważny tylko przez 2 minuty, jednak zazwyczaj jest to czas wystarczający do przeprowadzenia transakcji. Następnie wpisujemy kod na terminalu płatniczym (lub przykładamy telefon, by dokonać płatności zbliżeniowej) i zatwierdzamy transakcję w aplikacji naszego banku. Jeżeli zaś chcemy wysłać pieniądze innemu użytkownikowi wystarczy nam do tego jego numer telefonu. Wielką zaletą BLIKa jest fakt, że honorują go niemal wszystkie banki w Polsce, a korzystanie z niego jest bezprowizyjne. Dzięki temu nawet nie posiadając przy sobie karty zachowujemy pełnię możliwości płatniczych!

Płatności zegarkiem

Jeżeli jednak nawet posiadanie przy sobie smartfona to dla nas za dużo, zawsze możemy wybrać płatność zegarkiem. Rozwój technologii pozwala bowiem również na płatności tymi małymi gadżetami. Będziemy potrzebować, oczywiście smartwatcha, który połączyć musimy z dedykowaną aplikacją. Następnie jednorazowa autoryzacja przez 4-cyfrowy numer PIN i już przez kolejne 24 godziny do płacenia wystarczy nam opaska na nadgarstku. To opcja dla aktywnych oraz tych, którzy chcą odciąć się od zgiełku świata, ale zachować możliwość dokonywania zakupów.

Garmin Pay i Fitbit Pay

Dwie najpopularniejsze metody płatności zegarkami w Polsce to Garmin Pay i Fitbit Pay. Niestety, w tym sektorze rynku nie doszło jeszcze do unifikacji, więc wybór rozwiązania zależeć będzie od naszego urządzenia oraz banku, w którym mamy konto. Żeby dowiedzieć się, która metoda płatności jest dla nas dostępna sprawdź tabelę poniżej.

Co z bardzo popularnymi Mi Bandami marki Xiaomi? W nich funkcja płatności zbliżeniowych obsługiwana jest przez jeszcze inną metodę: dedykowany tym gadżetom Xiaomi Pay. Jak widać rynek płatności zegarkami jest jeszcze bardzo podzielony, więc przed zakupem takiego gadżetu warto zapoznać się z jego możliwościami i tym, które banki pozwolą nam na wykorzystanie zegarka również do płacenia za zakupy.

Portfele wirtualne

Kolejnym krokiem w ewolucji płatności są portfele wirtualne (zwane też e-portfelami). Nie są one powiązane z żadnym bankiem, a często nie wymagają nawet podpisywania umowy z dostawcą usługi. Miały one w założeniu jeszcze bardziej zdemokratyzować rynek płatności i zapewnić dostęp do transakcji (również międzynarodowych) szerszemu gronu odbiorców. W Polsce wciąż nie cieszą się one dużą popularnością, jednak warto mieć świadomość możliwości jakie oferują swoim klientom.

PayPal

Zdecydowanie najpopularniejszym wirtualnym portfelem na świecie jest ten oferowany przez PayPal. Nasze konto jest tu powiązane z adresem e-mail, a doładować możemy je zarówno za pośrednictwem karty płatniczej, jak i przelewu z konta. Przez rodzimych konsumentów PayPal jest najczęściej wykorzystywany do transakcji międzynarodowych. Zarówno zagraniczne sklepy internetowe (np. Amazon), jak i portale aukcyjne (Ebay, AliExpress) honorują płatności za pośrednictwem tej platformy, co znacznie ułatwia zakupy poza naszym krajem. Dodatkowo PayPal słynie też z doskonałej ochrony kupujących, między innymi przez szerokie zastosowanie usługi chargeback.

GooglePay i ApplePay

Podobną formę płatności wprowadzili też dwaj giganci rynku systemów operacyjnych do smartfonów - Google (Android) i Apple (iOS). Tutaj niezbędne będzie podpięcie naszej karty płatniczej pod wybraną przez nas aplikację. Dzięki temu to nasz telefon stanie się swoistym środkiem płatniczym. Będziemy mogli za jego pośrednictwem płacić zarówno w sklepach internetowych jak i zbliżeniowo w punktach stacjonarnych. W przypadku GooglePay uwierzytelnienie odbywa się za pomocą kodów wysyłanych w wiadomości SMS, przy ApplePay skorzystać zaś będziemy mogli z systemu rozpoznawania odcisku palca (TouchID).

Bitcoin i inne kryptowaluty

Jeszcze większą demokratyzację, decentralizację i anonimowość zapewniają kryptowaluty. Całkowity brak kontroli władz państwowych nad ich rynkami z jednej strony prowadzi do większej ochrony prywatności, z drugiej jednak owocuje znacznymi wahaniami kursów tych wirtualnych walut. Niestety, mimo szumnych zapowiedzi sprzed kilku lat, wciąż trudno znaleźć miejsca, w których można by płacić Bitcoinem czy innymi kryptowalutami. Zwłaszcza jeżeli szukamy wśród polskich sklepów internetowych.

Kryptowaluty

Revolut

Jeszcze inną usługą jest Revolut. Zaczynał on jako bardzo rozbudowany kantor internetowy, który bezpośrednio w swojej aplikacji zapewniał dostęp do wielu walut po atrakcyjnych kursach. W 2020 roku uzyskał licencję bankową, więc obecnie jest to już pełnowymiarowe narzędzie finansowe, z elementami konta bankowego, płatnościami online, ofertą kredytową, a nawet inwestowaniem i kupnem akcji. Jest więc to swoisty kombajn, który pozwala na wszystko to, co konto w tradycyjnym banku, chociaż zarówno jego obsługa jak i transakcje odbywają się w przestrzeni wirtualnej.

Płatności z odroczonym terminem

Jedną z nowości na polskim rynku są tzw. płatności odroczone. Zapewniają one przesunięcie terminu płatności za towar lub usługę nawet o 30 dni. Co więcej odbywa się to bez dodatkowego czasu na składanie wniosków, klient nie ponosi też z tego tytułu dodatkowych kosztów. Jeżeli jednak po wspomnianym okresie dalej nie jesteśmy w stanie zapłacić za towar (lub zwyczajnie o tym zapomnieliśmy), to wciąż czekająca nas opłata - prowizja za opóźnienie - jest stosunkowo niewielka. Dostaniemy też możliwość rozłożenia naszej płatności na raty, ale to będzie już wiązało się z pewnym oprocentowaniem. Nie każdy może z nich też skorzystać. Mimo iż cały proces trwa zaledwie kilka sekund, firma obsługująca tę usługę zdąży sprawdzić nasz scoring kredytowy i na jego podstawie wydać zgodę na odroczenie płatności lub nie. Ponadto płatności z odroczonym terminem mają często niezbyt wysokie limity kwotowe - od 2000 do maksymalnie 10 000 zł. Gdzie znajdziemy takie udogodnienie? U operatorów przelewów internetowych takich jak PayU (Płacę Później), Przelewy24 (PayPo) czy DotPay (Kupuj teraz, zapłać później), ale też na serwisie aukcyjnym Allegro czy w wielu sklepach internetowych (Decathlon, Media Markt, Leroy Merlin i innych). Płatności z odroczonym terminem są jednym z najszybciej rozwijających się sektorów rynku, więc warto je obserwować. W Niemczech i Austrii w tym systemie odbywa się już 30% wszystkich zakupów online.

Bramki płatnicze (PayU, DotPay, Przelewy24)

Bramki płatnicze, zwane czasem szybkimi przelewami internetowymi, to swoiste rozwinięcie idei przelewu tradycyjnego. W ich przypadku środki zostają wysłane do jednego z operatorów (PayU, DotPay, Przelewy24, BlueMedia itp.), który natychmiastowo i automatycznie informuje sprzedawcę o dokonanej płatności. Znacznie skraca to czas oczekiwania na środki, a co za tym idzie wysyłkę towaru lub uruchomienie usługi. Najczęściej nie musimy też znać danych czy numeru konta odbiorcy - korzystając z wysłanego przez niego linku (lub automatycznego przekierowania) pokierowani zostaniemy od razu na stronę operatora. Tam zaś wystarczy wybrać nasz bank, zalogować się do bankowości internetowej, a wszelkie wypełnianie formularzy zostanie wykonane za nas. Wystarczy zatwierdzić i cały proces zostanie pomyślnie zakończony. Jako klienta nie będzie nas to nic kosztowało - mamy więc wygodę i szybkość transakcji w jednym.

Tradycyjne formy płatności

Jak widać płatności za pośrednictwem internetu czy innych kanałów elektronicznych dają nam szerokie pole wyboru. Wydaje się, że na każdą okazję znajdziemy odpowiednią metodę płatności. Jednak część z nas woli cofnąć się do czasów sprzed tej wielkiej, wirtualno-finansowej rewolucji. Do czasów, gdy pieniądze przechowywało się w (bynajmniej nie wirtualnym) portfelu. Przyjrzyjmy się więc bardziej tradycyjnym metodom płatności, z których część wciąż cieszy się niesłabnącą popularnością zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Gotówka

Chociaż rozwój wielu elektronicznych form płatności sprawił, że wielu z nas nie nosi już przy sobie banknotów i monet, płatność gotówką utrzymuje się na stałym poziomie popularności. Część z nas jest po prostu przywiązana do “twardej” gotówki i czuje się bezpieczniej płacąc tym “prawdziwym” pieniądzem. Nawet jeżeli badania wykazują, że płatności kartą czy telefonem zapewniają klientom większe bezpieczeństwo. Gotówką płacić możemy nie tylko w sklepach stacjonarnych i punktach usługowych, ale też za zamówione przez internet towary. Opcja “za pobraniem” czy “przy odbiorze”, czyli przekazanie kurierowi lub listonoszowi zapłaty za przesyłkę wciąż dostępna jest w większości sklepów internetowych czy portali aukcyjnych. Najczęściej jednak jest to najdroższa forma wysyłki - wiąże się z większym ryzykiem dla sprzedawcy i jest też zwyczajnie powolna. Istnieje jeszcze jedna cecha, którą zwolennicy płatności gotówką wymieniają jako pożądaną - nie zostawia ona za sobą elektronicznego śladu. Każdą płatność kartą, przelewem czy BLIKiem można w przyszłości odszukać w historii konta naszego i sprzedawcy. Wymiana gotówki “z ręki do ręki” pozostaje między stronami.

Przekaz pocztowy

Szczególnym rodzajem transferu pieniężnego jest przekaz pocztowy. Możemy nadać go przez internet lub w każdej placówce Poczty Polskiej. Jednak w jego przypadku nie musimy znać numeru konta bankowego odbiorcy. Zamiast tego podajemy jego dane osobowe oraz adres. Niestety jest to usługa płatna, dlatego też traci na popularności z każdym rokiem. Jednak wciąż część naszego społeczeństwa wybiera ten sposób przekazywania środków, zwłaszcza podczas płacenia okresowych rachunków.

Czeki

Chociaż wielu naszych czytelników, zwłaszcza tych młodszych, czeki może kojarzyć jedynie z amerykańskimi filmami, są one wciąż wykorzystywane w wielu krajach. Podczas dokonywania transakcji klient używa wtedy specjalnego, wydanego przez bank, bloku druków, na których wpisuje należną kwotę i składa podpis. Taki czek musi być następnie dostarczony do banku przez sprzedawcę, który pobiera zapisaną na nim kwotę bezpośrednio z konta klienta. Jest to rozwiązanie dość niepraktyczne i narażone na próby oszustw i fałszerstw. Dlatego też znajdziemy je tylko w krajach, w których czeki mają wieloletnią tradycję, a klienci używają ich zwyczajnie z przyzwyczajenia. Należą do nich Stany Zjednoczone, Francja czy Kanada. Dlatego będąc w tych krajach nie zdziwmy się, gdy klient przy kasie zamiast karty czy gotówki wyciągnie bloczek druków i długopis.

Metody płatności - podsumowanie

Każda z przedstawionych wyżej metod płatności ma swoje wady i zalety. Niektóre odchodzą już do lamusa, pełną skalę możliwości i wykorzystania innych poznamy dopiero w przyszłości. Wraz z rozwojem rynków finansowych i świadomości konsumentów powstają coraz to nowe, bardziej wyspecjalizowane i mające zapewnić nam wygodę i bezpieczeństwo metody płacenia za towary i usługi. Oczywiście nie każdą z nich posługujemy się na co dzień, z niektórych być może nie skorzystam nigdy, warto mieć jednak świadomość ich istnienia i tego, co mogą nam zaoferować. Jeszcze parę lat temu trudno było wyobrazić sobie płacenie w sklepie przy pomocy zegarka, więc jesteśmy bardzo ciekawi dalszego rozwoju rynku i nowych metod płatności, które ze sobą przyniesie.