Windykacja - wszystko o windykacji długów

Windykacja ma na celu uzyskanie od dłużnika własności wierzyciela. Już próby zapobieżenia powstania długu zaliczamy do metod windykacji. Jednak niekiedy proces windykacji do długie miesiące a nawet lata, zanim uda się odzyskać dług. Czasem konieczne będzie włączenie w to wszystko organów sądownictwa. Sprawdź, jak dokładnie wygląda windykacja i jakie niesie ze sobą skutki jej unikanie.

Czym jest windykacja?

Windykacja w najprostszych słowach jest dochodzeniem własności za pomocą środków określonych przepisami prawa. Windykacja ma za zadanie odzyskanie należności od dłużnika na poczet wierzyciela, wszelkimi, dozwolonymi metodami. To, jakie są środki dochodzenia własności zapisane jest w Kodeksie Cywilnym oraz Kodeksie Postępowania Cywilnego.

Czym zajmują się firmy windykacyjne?

Zadanie firm windykacyjnych jest dość proste. Ich misją i celem jest, w imieniu wierzyciela, odzyskanie środków finansowych, czy ruchomości od dłużnika. Nie każdy ma czas i możliwości aby samodzielnie dochodzić odzyskania własności. W tym celu powstały firmy windykacyjne, które wyręczają wierzycieli w odzyskiwaniu ich własności. Firmę windykacyjną może nająć zarówno instytucja jak i osoba fizyczna. Firmy windykacyjne obowiązuje prawo, więc ich możliwości zawężają się do takich samych środków, z jakich skorzystać mógłby sam wierzyciel w celu odzyskania swojej własności.

Prawa i obowiązki windykatora - czyli co może windykator?

Do głównych zadań windykatora należy odzyskanie własności wierzyciela. W tym celu windykator musi nawiązać kontakt z dłużnikiem. W zakresie jego praw istnieje jedynie możliwość polubownego rozwiązania sporu i odzyskania własności. Windykator może przypominać o zadłużeniu, może informować o konieczności spłaty, może przekazać informacje bezpośrednio od wierzyciela, jakie kroki zostaną przez niego podjęte w celu odzyskania długu. Windykator tak naprawdę niewiele może, a co więcej, tak naprawdę jedyną jego bronią jest rozmowa.

Zdarzyć się może jednak, że windykator przekroczy swoje uprawnienia. W takiej sytuacji niezwłocznie należy zgłosić ten fakt u jego przełożonych, jego zleceniodawcy, a nawet można z takim problemem udać się na policję. Windykator pod żadnym pozorem nie może:

• Zastraszać dłużników i grozić im,
• Wejść do mieszkania nieproszony,
• Nagabywać i nękać, podnosić głosu,
• Stosować siły i przymusu bezpośredniego.

Jeśli windykator dopuścił się któregoś z wyżej wymienionych czynów, nie należy zwlekać, tylko od razu zgłosić sprawę w odpowiednim miejscu.

Ile kosztuje windykacja?

Koszty windykacji to dość prosty temat. Rzetelne firmy windykacyjne o ugruntowanej pozycji na rynku nie pobierają żadnych opłat, póki nie osiągną zamierzonych rezultatów. Zwykle w takiej sytuacji, jeżeli firma windykacyjna zawiedzie w odzyskaniu własności wierzyciela, wszystkie koszty jakie poniosła opłaca samodzielnie. Dopiero sprawy zakończone sukcesem, przynoszą zysk firmie windykacyjnej. Ile wynosi koszt takiej usługi? Wszystko zależy od wielkości długu, jaki firma windykacyjna odzyska, z tego względu, że opierają się oni na zyskach z prowizji. Prowizja liczona jest od kwoty długu jaki firma musi odzyskać. Zwyczajowo przyjęło się, że prowizja dla firmy windykacyjnej to około 5% wartości długu. Oczywiście firmy windykacyjne informują wcześniej, jaki procent odzyskanej kwoty stanowić będzie zapłatę za usługę. Niektóre firmy trudniące się odzyskiwaniem długów podają widełki prowizyjne. Dla wyższych kwot prowizja jest niższa, dla niższych odpowiednio wyższa.

Samodzielna windykacja

Oddanie długu w cudze ręce jest jedną z możliwości, ale nie jedyną. Próby odzyskania długu możemy podejmować również samodzielnie, bez udziału osób trzecich czy wyspecjalizowanych instytucji. Jako wierzyciel mamy taki sam zakres praw ale i obowiązków względem dłużnika, jak windykator z zewnętrznej firmy. My również możemy przypominać dłużnikowi o istniejącej zaległości, ale tak jak windykator nie możemy go nagabywać, czy zastraszać. Możemy także samodzielnie udać się do domu dłużnika, jednak bez wyraźnej zgody nie możemy wtargnąć do środka. Wszystkie czynności, jakich podejmuje się windykator, w celu odzyskania środków, tak samo sam wierzyciel może wdrożyć w życie. Nie każdy jednak ma czas i nerwy, aby samodzielnie dochodzić swojej własności. Jednak warto pamiętać, że każdy ma takie prawo.

Etapy windykacji

Gdy mówi się windykacja, w głowie rodzi się myśl pojedynczego zdarzenia, jakim jest odzyskanie długu. Niewiele osób ma świadomość, że windykacja jest procesem i to procesem, który ciągnąć się może dniami, tygodniami, a nawet miesiącami. Co więcej, proces windykacji można podzielić na etapy. Podział ten wygląda następująco:

• Prewindykacja - etap, na którym jeszcze nie pojawił się brak spłaty zadłużenia, ale wierzyciel czuwa nad informowaniem dłużnika o konieczności uregulowania spłaty,
• Windykacja miękka - pojawił się brak spłaty zadłużenia, wierzyciel informuje o konieczności uregulowania powstałej zaległości. Są to wszystkie próby odzyskania należności polubownie - od informacji o długu, przez zaangażowanie firmy windykacyjnej, do momentu w którym wierzyciel chce podać dane dłużnika do baz dłużników,
• Windykacja twarda - etap, który zwykle pojawia się jako ostateczność. Wierzyciel nie odzyskał długu droga polubowną, więc czas na bardziej radykalne metody, jednak wciąż w świetle prawa. Zwykle etap rozpoczyna się od wpisu dłużnika do baz dłużników, a kończy się postępowaniem sądowym.

Prewindykacja i windykacja miękka - pamiętaj o zadłużeniu

Choć w powyższym podpunkcie prewindykacja oraz windykacja miękka rozbite są na dwa oddzielne etapy, polegają w większości na tym samym. Główną różnica jest to, że prewindykacja stosowana jest, zanim pojawi się zaległość w spłacie wierzyciela, natomiast windykacja miękka tyczy się momentu od powstania niespłaconego zadłużenia.

Prewindykacja są to wszystkie środki stosowane po to, aby dłużnik nie zapomniał o terminowej spłacie swojego zobowiązania. Każde przypomnienie o zbliżającym się terminie płatności, o wystawionej fakturze, każda informacja o zmianie oprocentowania, czy warunków umowy, to metody prewindykacji.

Windykacja miękka to etap, który jest swoistym przedłużeniem prewindykacji. Tutaj jednak różnica jest taka, że termin płatności już minął, a wierzyciel nie zobaczył ustalonej kwoty. Wtedy już, każda prośba o spłatę, przypomnienie o zaległości, chęć współpracy między wierzycielem a dłużnikiem, jest już formą windykacji miękkiej. Wszystko zaczyna się od monitów i ponagleń. Każda polubowna próba odzyskania własności przez wierzyciela od dłużnika, zaliczana jest do windykacji miękkiej. Nawet wykorzystanie windykacji terenowej z pomocą usług profesjonalnej firmy windykacyjnej to wciąż windykacja miękka. Zwykle zakończeniem etapu windykacji miękkiej jest wystosowanie informacji do dłużnika o planie podania jego danych do baz dłużników.

Monit

Monit w świetle prawa to oficjalne przypomnienie wystosowane przez wierzyciela do dłużnika. Zwykle jest on stosowany jako ponaglenie, jednak w praktyce, znacznie częściej jest finalnym, przedsądowym wezwaniem do zapłaty. Monit musi mieć odpowiednią formę. Powinien zawierać informacje o tym kim jest wierzyciel, kim jest dłużnik i jakie zobowiązanie ciąży na dłużniku. Zobowiązanie także musi być odpowiednio opisane w monicie, czyli informacje jakie muszą się znaleźć to kwota zobowiązania, data, kiedy minął ostatni termin uregulowania zaległości w normalnym trybie, oraz informacje kiedy dłużnik powinien finalnie spłacić aktualny dług. Zobacz także: Czym są monity

Windykacja terenowa

Windykacja terenowa jest to forma windykacji, która wymaga osobistego spotkania z dłużnikiem, w celu poinformowania go o długu, ustaleniu warunków spłaty, czy wręcz odzyskania środków. Na to spotkanie może stawić się zarówno wierzyciel jak i przedstawiciel firmy windykacyjnej. Bez względu na to, kto wybierze się na bezpośrednie spotkanie, jest to forma windykacji terenowej.

Bazy dłużników

Finalnym etapem windykacji polubownej jest poinformowanie dłużnika o zamiarze podania jego danych do baz dłużników. Jest to często sposób na odzyskanie należności, gdyż większość osób nie chce trafić do baz dłużników. Widniejąc w bazie jako osoba, która posiada zadłużenie, automatycznie spada tej osobie możliwość uzyskania innych produktów finansowych czy usług abonamentowych. Bazy dłużników sprawdzane są przez banki w trakcie procesu kredytowego, a posiadanie wpisu o długu, może przekreślić szanse na uzyskanie jakichkolwiek środków z instytucji finansowych. Samo wspinanie do baz jest już elementem windykacji twardej. Zobacz także: Bazy dłużników

Windykacja twarda - ściąganie długu

Wdrożenie metod windykacji twardej zwykle wiąże się już zwykle ze skierowaniem długu do sądu. Skoro samodzielnie, polubownie nie można odzyskać własności od dłużnika, niech zajmie się tym ktoś inny, wykorzystując swego rodzaju przymus. Wyrok sądu zwykle ostateczny, wiążący i niepodważalny. W ten sposób, podanie dłużnika do baz dłużników to dopiero początek windykacji twardej. Tak samo przedłożenie danych dłużnika na giełdach wierzytelności jest elementem windykacji twardej. Kolejnym krokiem pozostaje jednak sąd i próba odzyskania długu na drodze prawnej.

Postępowanie sądowe

Jeśli wszystkie próby odzyskania długu metodą polubowną zawiodły, wierzyciel może skierować sprawę do sądu. Tam, na samym początku postępowania sądowego zlecony zostanie wywiad gospodarczy, czyli dokładne sprawdzenie wszystkich przychodów i rozchodów dłużnika, w celu zweryfikowania jego możliwości do oddania kwoty zadłużenia. Pracownik sądowy ma prawo przejrzeć dokumenty w Urzędzie Skarbowym, Urzędzie Stanu Cywilnego, Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, a nawet wizytę u pracodawcy, czy wywiad w banku. Żadne aktywa nie ukryją się przed pracownikiem sądu. Na podstawie zebranych danych, sąd może wydać wyrok nakazujący uregulowanie zadłużenia. Jeżeli po przegranej sprawie, dłużnik wciąż nie podejmuje żadnych kroków w celu uregulowania zadłużenia, sąd może nakazać postępowanie egzekucyjne.

Postępowanie egzekucyjne

Postępowanie egzekucyjne to finalny etap procesu windykacji. Kiedy polubowne metody zawiodły, a dłużnik nawet z wyrokiem sądu nie śpieszy się, aby należną kwotę zwrócić, sąd może wdrożyć postępowanie egzekucyjne. Komornik sądowy to człowiek, dla którego egzekucja zadłużenia jest sprawą nadrzędną i wszelkimi dostępnymi środkami doprowadzi do odzyskania środków od dłużnika. Komornik sądowy wraz z rzeczoznawcą wycenią majątek dłużnika w celu spieniężenia go i odzyskania własności wierzyciela. Od postępowania egzekucyjnego nie ma dla dłużnika ucieczki. Zobacz także: Komornik

Rodzaje windykacji

Etapy windykacji to składowe procesu odzyskiwania długu. Jednak windykację można również podzielić ze względu na jej rodzaje, czyli sposób działania firmy windykacyjnej, czy samego wierzyciela. W ten sposób wyszczególnić można kilka głównych podziałów:

• Windykacja krajowa i windykacja zagraniczna. W zależności od tego, skąd pochodzi dłużnik, proces windykacji wdrożony zostanie w kraju wierzyciela lub w kraju dłużnika. Windykacja krajowa będzie wtedy, kiedy dłużnika pomimo obcego obywatelstwa, przebywa na terenie Polski. Jeżeli wyjechał z Polski do innego kraju, wtedy postępowanie prowadzone będzie przez windykację zagraniczną,
• Windykacja terenowa i windykacja stacjonarna. Windykacja stacjonarna to wszystkie połączenia telefoniczne, listy, SMSy czy maile wysłane do dłużnika. Windykacja terenowa rozpoczyna się w momencie, kiedy wierzyciel lub firma windykacyjna postanowi złożyć dłużnikowi wizytę osobiście. Konieczność ruszenia “w teren” czyni windykację terenową,

Nie jest to jednak jedyny podział. Warto przyjrzeć się również na podział windykacji, uzależniony od tego, kto aktualnie posiada prawo do wierzytelności. Wynika to z tego, że wierzyciel może udzielić pełnomocnictwa firmie windykacyjnej, a co więcej, może nawet przekazać prawo do długu firmie windykacyjnej. Ma to realne znaczenie przy tych rodzajach windykacji:

• Windykacja powiernicza - wierzyciel przekazuje prawa do wierzytelności firmie windykacyjnej. Firma windykacyjna posiada dzięki temu więcej praw i możliwości przy próbach odzyskania zadłużenia. Jeśli się uda, prawa do długu wracają do wierzyciela,
• Windykacja powiernicza z zaliczką - tak jak powyżej, z tym, że firma wypłaca “zaliczkę” wierzycielowi (nawet do 90% wartości zadłużenia) jeszcze przed odzyskaniem długu, a środki od dłużnika, jeśli uda się je odzyskać, pozostają własnością firmy windykacyjnej,
• Windykacja na zlecenie - w tym przypadku wierzyciel nie ma prawnie możliwości przekazać praw do długu, więc udziela firmie windykacyjnej jedynie pełnomocnictwa. Daje to więcej praw i możliwości firmie windykacyjnej, jednak nie tak dużo jak przekazania całości praw do długu,
• Polubowna windykacja na zlecenie - tutaj firma windykacyjna, na zlecenie wierzyciela, staje się jedynie mediatorem, negocjatorem pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Ma to na celu pomóc odzyskać dług, jednocześnie zachować pozytywne relacje między partnerami biznesowymi.

Windykacja - podsumowanie

Windykacja to niekiedy bardzo długi i żmudny proces, który rzadko kończy się sukcesem, jeśli nie zostanie w to zaangażowany sąd. Możliwości odzyskania długu przez wierzyciela ograniczają się do informowania o długu i próśb o jego uregulowaniu. Dłużnicy rzadko kiedy dążą do spłaty zadłużenia. Mało kto przejmuje się SMSami przypominającymi o długu, czy nawet firmą windykacyjną, która może zapukać do drzwi i poinformować o istniejącym zadłużeniu. Metody windykacji miękkie nie przynoszą więc zbyt często zamierzonych rezultatów. Dopiero windykacja twarda i jej metody, w tym finalny etap, czyli egzekucja zadłużenia, mają realne szanse na odzyskanie własności wierzyciela. Pamiętajmy jednak, że długi warto spłacać, warto próbować porozumieć się i dojść do konsensusu z wierzycielem, będąc dłużnikiem. Unikanie odpowiedzialności to nie jest metoda, ponieważ prędzej czy później dług i tak trzeba będzie zwrócić. Niestety im dłuższa zwłoka, tym większe prawdopodobieństwo, że dług wyegzekwuje komornik sądowy, a to może wiązać się nawet z utratą posiadanych ruchomości i nieruchomości.