Czym jest zwłoka?
Według artykułu 476 kodeksu cywilnego [Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, 2320, z 2021 r. poz. 1509, 2459] - dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony — gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Wyjątek stanowi opóźnienie w spełnieniu świadczenia, które jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Zatem o zwłoce możemy mówić w momencie, gdy dłużnik nie wykonuje zobowiązania na czas. W przeciwieństwie do opóźnienia, w przypadku zwłoki dłużnik jest w pełni świadomy tego, że nie wywiązuje się z zobowiązania.
Czym jest opóźnienie?
Jeśli zaś chodzi o opóźnienie, to podobnie jak w przypadku zwłoki, także ma związek z nieuiszczeniem przez dłużnika zapłaty na czas. Następuje w momencie, gdy nie doszło jeszcze do uiszczenia zobowiązania przez dłużnika, jednak z przyczyn od niego niezależnych. Opóźnienie to występuje w momencie każdorazowego przekroczenia terminu spłaty z winy dłużnika.
Czym się różni zwłoka od opóźnienia?
Zasadnicza różnica pomiędzy zwłoką a opóźnieniem wynika z przyczyn, dla których dłużnik nie uiszcza należności. W związku z tym o opóźnieniu mówimy w momencie, gdy dłużnik nie spłaca zadłużenia z przyczyn od niego niezależnych. Z kolei zwłoka następuje w wyniku świadomego nieopłacenia przez dłużnika finansowych zobowiązań w terminie.
Jakie są kary umowne za zwłokę lub opóźnie w spłacie?
Kara umowna za zwłokę lub opóźnienie w spłacie jest często stosowaną praktyką w przypadku zawierania umów, ponieważ motywuje dłużnika do wywiązania się ze świadczenia pieniężnego. Zatem karę umowną stosuje się głównie w przypadku, gdy dojdzie do niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika, co ważne o charakterze niepieniężnym. Warto jednak rozróżniać terminy zwłoki i opóźnienia, ponieważ różnica między nimi jest szczególnie widoczna w przypadku kar umownych. W przypadku, gdy w umowie zawartej między dwoma stronami widnieje słowo “opóźnienie”, wtedy kara umowna będzie naliczana za każdy dzień, bez względu na przyczynę niewykonania zobowiązania w terminie, co oznacza, że również jeśli w umowie będzie widniało słowo zwłoka, wtedy kara będzie naliczana jedynie w momencie, gdy to nie dłużnik ponosi odpowiedzialności za zaistniałą zaległość. Z kolei, sytuacji, gdy termin zrealizowania danego zobowiązania minął. Obowiązuje to również w przypadku, gdy druga strona umowy była odpowiedzialny za poślizg. Kary umowne występują najczęściej, choć nie jedynie w formie odsetek i wahają się od 0,5% do nawet 30% wynagrodzenia umownego netto. Poza nałożeniem wyżej wspomnianej kary umownej wierzyciel może zażądać:
- Naprawienia przez drugą stronę umowy danej szkody,
- Wykonania czynności, które będą na koszt dłużnika,
- Odstąpienia od umowy.
Odsetki za zwłokę i opóźnienia dłużnika
Według art. 481 § 1 kodeksu cywilnego w przypadku, gdy dłużnik dopuści do opóźnienia spłaty świadczenia pieniężnego, wierzyciel ma prawo domagać się obciążenia dłużnika odsetkami za czas opóźnienia. Co ważne, nie ma znaczenia czy nieterminowe uiszczenie płatności wynika z winy dłużnika, czy nie. W związku z tym, zarówno w przypadku opóźnienia, jak i zwłoki możliwe jest naliczenie mu odsetek:
- ustawowych za opóźnienie,
- za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Rodzaj naliczanych odsetek karnych będzie się różnić w zależności od tego, czy będzie to przedmiotowy zakres zastosowania, czy podmiotowy zakres zastosowania.
Zwłoka a opóźnienie - podsumowanie
Podsumowując, zarówno opóźnienie, jak i zaległość są terminami, które odnoszą się do niewywiązywania się przez dłużnika ze spłatą danej należności. Choć stosunkowo często terminy te używane są zamiennie, to jednak zasadniczą różnicą między nimi jest przyczyna, w związku z którą dłużnik zalega z zapłatą. W związku z tym, o opóźnieniu możemy mówić, gdy jedna ze stron umowy nie wykonuje zobowiązania z przyczyn od siebie niezależnych. Z kolei zwłoka pojawia się w momencie, gdy jedna ze stron umowy świadomie decyduje się na świadome odwlekanie płatności. Rozróżnienie tych terminów jest kluczowe ze względu na różnicę w karze umownej. Jeśli w umowie między dwoma stronami użyto słowa “opóźnienie” - wtedy w przypadku opóźnienia kara będzie naliczana za każdy dzień, bez względu na to, czy było to lub nie z winy dłużnika. Jeśli zaś w umowie widnieje słowo “zwłoka” — wtedy kara będzie naliczana jedynie w sytuacji, gdy termin zrealizowania danego zobowiązania minął, bez względu na to, czy dłużnik był świadomy lub nie, zaistniałej zwłoki.
Komentarze