Czym jest dług spadkowy?
Dług spadkowy, jest to zobowiązanie zmarłego, którego nie zdążył uregulować przed śmiercią. Zobowiązanie zmarłego nie przepada, ale wliczone jest w skład masy spadkowej. W związku z tym, dziedzicząc majątek zmarłego, dziedziczymy również wszystkie jego niezapłacone zobowiązania, których uregulowanie należy do spadkobierców. Tego typu zobowiązanie jest długiem spadkowym.
Co wchodzi w skład masy spadkowej?
W skład masy spadkowej, jak większość osób myśli, wchodzi majątek zmarłego. W skład majątku wchodzą wszystkie aktywa i pasywa spadkodawcy. W związku z tym, w skład masy spadkowej wchodzą:
- przedmioty materialne,
- prawa rzeczowe - prawo do nieruchomości, ruchomości i udział we własności,
- użytkowanie wieczyste,
- własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu,
- hipoteka i zastaw z wierzytelnością,
- służebności gruntowe,
- roszczenia o: wykup, o naprawienie szkody majątkowej, roszczenia windykacyjne,
- prawa i obowiązki związane ze stosunkiem sąsiedzkim
- autorskie prawa majątkowe oraz prawa patentowe,
- długi i zobowiązania,
- wierzytelności wynikające ze stosunków umownych, bezpodstawnego wzbogacenia się oraz czynów niedozwolonych.
Jakie długi można odziedziczyć?
Do długów spadkowych zaliczyć należy wszystkie wierzytelności pozostawione przez zmarłego. W poczet długów spadkowych nie zalicza się praw i obowiązków zmarłego ściśle związane z jego osobą (np. obowiązek alimentacyjny) i tych, które nie mają charakteru majątkowego.
Dziedziczenie ustawowe
Dziedziczenie ustawowe to odgórnie narzucona kolejność dziedziczenia, regulowana zapisami w Kodeksie Cywilnym. Inna sytuacją jest dziedziczenie na mocy testamentu, które ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym, pod warunkiem, że zmarły pozostawił po sobie testament. Kodeks cywilny szczegółowo opisuje kolejność w jakiej prawo do spadku przypada poszczególnym zstępnym i wstępnym i jaki procent udziału w spadku posiadają.
Proste nabycie spadku
Proste nabycie spadku to przyjęcie spadku wprost, wraz z całą masą spadkową. Oznacza to, w przypadku długów występujących w spadku, że spadkobierca ma obowiązek pokryć całość wierzytelności, nawet jeśli dług przewyższa wysokość spadku. W takiej sytuacji, spadkobierca, który przyjął spadek wprost, zobowiązany jest do zaspokojenia wierzyciela nawet z własnego majątku. Przykładowo, wartość spadku to 20 000 złotych, natomiast dług odziedziczony w spadku wynosi 25 000. Oznacza to, że spadkobierca musi pokryć całość zobowiązania i nawet jeśli poświęci na to cały majątek spadkowy, to musi dołożyć jeszcze 5 000 z własnej kieszeni.
Nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
Nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza to bardzo specyficzna praktyka, która na swój sposób zabezpiecza zstępnych zmarłego, przed pokryciem długów przewyższających wartość odziedziczonego majątku. Nie mając świadomości o istnieniu długów zmarłego, lub mając wiedzę na ich temat, oraz znając ich wysokość, dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza jest wyjątkowo bezpieczną drogą. Osoba, której przypada spadek, ale zdecyduje się na dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza, za wszelkie długi spadkowe odpowiada jedynie do wysokości odziedziczonego majątku. Odwołując się do przykładu z akapitu powyżej - spadek wynosi 20 000 złotych, a dług ukryty w spadku wynosi 25 000. Przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca ma obowiązek uregulować dług zmarłego, jedynie do wartości 20 000 złotych. Oznacza to, że spadkobierca nie musi dopłacać do odziedziczonego długu.
Odrzucenie spadku
Odrzucenie spadku jest rozwiązaniem, w którym spadkobierca rezygnuje całkowicie ze spadku i wszystkich jego elementów. Aby to zrobić, w ciągu pół roku od śmierci spadkodawcy, spadkobierca musi złożyć odpowiedni wniosek, o odrzucenie spadku. Rezygnuje w ten sposób ze wszystkich korzyści majątkowych płynących z uzyskania spadku, ale także chroni się przed potencjalnymi długami, które, wraz ze spadkiem, odziedziczą kolejno zstępni zmarłego.
Jak sprawdzić czy spadek jest zadłużony?
Jeszcze niedawno nie było możliwości, aby w jakikolwiek sposób dowiedzieć się o ewentualnych długach zmarłego. Jeśli spadkobiercy nie mieli świadomości istnienia długów spadkowych, nie mieli możliwości aby się o nich dowiedzieć. Aktualnie jednak można to zrobić. W tym celu należy zorganizować postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku w sądzie. Sąd wtedy zleca przeprowadzenie postępowania, w wyniku którego ujawnia wszystkich spadkobierców, oraz masę spadkową i wyznacza kolejność dziedziczenia podług ustawy.
Umorzenie odziedziczonych długów
Po przyjęciu spadku, jeśli były w nim długi, staję się one naszym problemem. Istnieje jednak możliwość, w przypadku długów spadkowy tak jak innych długów, wnioskować o ich umorzenie. Oczywiście nie ma pewności, że banki czy inni wierzyciele zgodzą się, aby dług umorzyć. Warto jednak spróbować.
W przypadku długów bankowych dobrze byłoby znaleźć umowę kredytową, czy umowę pożyczki. W dokumencie tym zapisane jest, czy kredyt był np. ubezpieczony na wypadek śmierci. Może się okazać, że to nie na nas ciąży obowiązek uregulowania zaległości i to ubezpieczyciel powinien pokryć koszty pozostałego zobowiązania. Istnieje też możliwość, że umowa sama w sobie posiada klauzulę związaną ze śmiercią kredytobiorcy. Być może bank wspaniałomyślnie wpisał umorzenie kredytu w przypadku śmierci kredytobiorcy do umowy, a spadkobiercy nie mają tego świadomości.
Przedawnienie odziedziczonych długów
W momencie odziedziczenia spadku wraz z długami, warto się zorientować, czy przypadkiem niektóre z nich nie są już przedawnione. Istnieje możliwość, że zadłużenia spadkowe są już przedawnione, lub są w trakcie okresu przedawnienia. Większość zobowiązań to okres 3 lat zanim się przedawnią. Niektóre to nawet 6 lat. Niestety trzeba mieć świadomość, że banki i inne instytucje lubią upomnieć się o długi, przy podziale spadku. Nawet jeśli taki dług zbliżał się do terminu przedawnienia, jeśli bank lub inna instytucja przypomni sobie o zaległości i choćby wyśle zawiadomienie o konieczności spłaty, cały proces przedawnienia zostaje rozpoczęty od nowa. W przypadku wydania wyroku nakazującego uregulowanie zadłużenia, okres przedawnienia to już nie będą 3 lata, ale lat 6, czyli tak jak w przypadku każdego długu zasądzonego wyrokiem.
Długi spadkowe - podsumowanie
Kiedy dochodzi do podziału spadku, czy to na mocy testamentu, czy ustawy, każdy jest ciekaw co pozostawił zmarły. Masa spadkowa to cała masa różnych elementów, w skład której wchodzić mogą niestety także długi. Długi spadkowe to zmora każdego dziedziczącego. Rzadko kiedy spadkobiercy posiadają wiedzę o długach zmarłego, nie mają pojęcia, że one również mogą być dziedziczone. Na szczęście są możliwości, aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji z opłacaniem nie swoich długów. Niestety wiążę się to zwykle z rezygnacją ze spadku, lub przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Można również liczyć na przedawnienie długów, lub starać się o ich umorzenie. Opcji jest kilka. Najważniejsze, to się w nich rozeznać.
Komentarze