Czym jest przedawnienie długu?
Przedawnienie długu jest doprecyzowane w Kodeksie Cywilnym (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93) i oznacza, że po upływie określonego czasu, dług staje się zobowiązaniem naturalnym, które nie może być egzekwowane na drodze windykacyjnej, ani sądowej. Jest to swego rodzaju przeterminowanie długu, które powoduje, że dłużnik nie posiada ustawowego obowiązku zaspokojenia wierzyciela. Natomiast wierzyciel nie może dochodzić już egzekucji zadłużenia poprzez windykację, czy postępowanie sądowe.
Czego dotyczy przedawnienie długu?
Przedawnienie długu dotyczy jedynie roszczeń majątkowych. W związku z tym przedawnieniu nie ulegnie np. roszczenie o zniesienie współwłasności. Jednak nawet wśród wspomnianych roszczeń majątkowych są sytuacje, w których bieg przedawnienia zostanie wstrzymany. Do tych zaliczyć możemy:
- roszczenia dzieci wobec rodziców - do osiągnięcia samodzielności prawnej dziecka,
- roszczenia osób niemających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko opiekunom – przez czas sprawowania opieki,
- roszczenia współmałżonków względem siebie - do momentu zakończenia małżeństwa,
- roszczenia, których nie można było dochodzić na drodze sądowej z racji “siły wyższej” – na czas trwania utrudnień.
Jakie długi nie mogą ulec przedawnieniu?
Istnieje równie pewna pula długów, które w żadnej sytuacji nie mogą ulec przedawnieniu. Tego typu roszczenia są niezbywalne i prawo do ich zaspokojenia nigdy nie wygasa. Do tych roszczeń zaliczamy:
- roszczenia o zniesienie współwłasności rzeczy,
- roszczenia wynikające z prawa własności do nieruchomości,
- roszczenia nie będące roszczeniami majątkowymi,
- roszczenia o naprawie szkody,
- roszczenia powstałe w wyniku zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości.
Po jakim czasie dług ulega przedawnieniu?
Poniżej tabela z zestawieniem po jakim czasie dług ulega przedawnieniu:
| Rodzaj długu (źródło roszczenia majątkowego) | Czas, po jakim ulega przedawnieniu |
|---|---|
|
1 rok |
|
2 lata |
|
3 lata |
|
5 lat |
|
6 lat |
W 2018 roku doszło do zmiany przepisów związanych z przedawnieniem zobowiązań dłużnika względem wierzyciela. Dotychczas było to 10 lat. Od nowelizacji ustawy w 2018 roku okres ten dla większości roszczeń został skrócony do 6 lat, natomiast długi wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej przedawnią się już po 3 latach. Nie można jednak generalizować, że roszczenia przedawnią się po 3 lub po 6 latach, gdyż prawo wyszczególnia jeszcze parę innych przypadków.
Przedawnienie roszczenia windykacyjnego
Przedawnienie roszczenia windykacyjnego odnosi się do okresu, po którym upływie wierzyciel traci możliwość egzekwowania długu na drodze sądowej lub windykacyjnej. W polskim prawie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, termin przedawnienia dla większości roszczeń windykacyjnych wynosi 6 lat. Jest to okres liczony od momentu, gdy roszczenie stało się wymagalne, czyli od daty, kiedy dłużnik powinien był dokonać spłaty długu.
Po upływie tego okresu, dług nie znika, ale przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Oznacza to, że wierzyciel nie może już dochodzić swoich praw wobec dłużnika poprzez postępowanie sądowe czy windykacyjne.
Przedawnienie długu komorniczego
Przedawnienie długu komorniczego odnosi się do okresu, po upływie którego dług nie może być już egzekwowany przez komornika. Termin przedawnienia długu komorniczego zazwyczaj wynosi 6 lat. Ten okres rozpoczyna się od momentu, gdy roszczenie staje się wymagalne, czyli od daty, kiedy dłużnik powinien był dokonać spłaty długu.
W przypadku długów komorniczych, mamy do czynienia z sytuacją, w której istnieje już tytuł wykonawczy, taki jak prawomocny wyrok sądu. Przedawnienie w takich przypadkach może być przerwane przez działania komornicze, takie jak wszczęcie egzekucji komorniczej. Jeśli takie działanie ma miejsce, bieg terminu przedawnienia zaczyna się na nowo.
Po upływie terminu przedawnienia, dług nie znika, ale przestaje być egzekwowalny prawnie. Oznacza to, że komornik nie może już podejmować czynności egzekucyjnych w celu odzyskania długu, a dług staje się zobowiązaniem naturalnym, co oznacza, że dłużnik nie ma już obowiązku prawnej spłaty, choć moralny obowiązek może nadal istnieć.
Przedawnienie długu czynszowego
Przedawnienie długu czynszowego w polskim prawie wynosi 3 lata. Oznacza to, że roszczenia związane z zaległościami czynszowymi mogą być dochodzone przez wierzyciela (na przykład przez wynajmującego lub zarządcę nieruchomości) przez okres trzech lat od daty, kiedy dług stał się wymagalny. Po upływie tego okresu, zadłużenie mieszkaniowe ulega przedawnieniu.
Przedawnienie długu spadkowego
Przedawnienie długu spadkowego w Polsce, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, następuje po upływie 6 lat. Okres ten jest liczony od daty, kiedy roszczenie stało się wymagalne. Długi spadkowe to zobowiązania, które przechodzą na spadkobierców po śmierci osoby, która zaciągnęła dług.
Jest to ważne, ponieważ spadkobiercy odpowiadają za długi spadkowe do wysokości wartości otrzymanego spadku. Oznacza to, że w przypadku, gdy wartość spadku jest niższa niż wartość długów, spadkobiercy mogą zdecydować się na odrzucenie spadku, aby uniknąć przejęcia długu.
Przedawnienie długu podatkowego
Przedawnienie długu podatkowego następuje po 3 lub 5 latach, w zależności od rodzaju długu. Długi podatkowe dzielą się na dwie kategorie. Są to długi podatkowe wynikające z otrzymanych decyzji. Tego typu długiem może być podatek od nieruchomości i jemu podobne. W takiej sytuacji przedawnienie długu nastąpi po 3 latach.
Drugą kategorią są długi podatkowe wynikające z mocy prawa, jak chociażby podatek dochodowy, podatek VAT. W przypadku tych długów, przedawnienie nastąpi dopiero po 5 latach.
Przedawnienie długu alimentacyjnego
Przedawnienie długu alimentacyjnego względem osoby, która pobiera środki przedawniają się po okresie 3 lat. Jeśli pojawił się dług alimentacyjny względem państwa, to on przedawnieniu nie ulega.
Przedawnienie długu kredytowego i pożyczkowego
Przedawnienie długu kredytowego jak i dług pożyczkowego wpisują się w okres 3 lat. Okres przedawnienia liczy się od momentu, gdy roszczenie staje się wymagalne, czyli od daty, kiedy dłużnik powinien był dokonać spłaty zobowiązania.
Czym jest przerwanie biegu terminu przedawnienia?
Przerwanie biegu terminu przedawnienia jest niezwykle prostą do omówienia kwestią. Bieg przedawnienia to okres od daty wymagalności płatności do końca okresu przedawnienia. Polega to na tym, że data następująca bezpośrednio po terminie spłaty to data wymagalności płatności. Jest to jednocześnie pierwszy okres przebiegu przedawnienia. Przedawnienie z kolei kończy się wraz z ostatnim dniem roku kalendarzowego, na który przypada koniec okresu przedawnienia. W tym okresie może dojść do przedawnienia kredytu, jeśli od daty wykonalności do daty końca biegu przedawnienia, wierzyciel nie podjął żadnych kroków w celu odzyskania długu. Jednak, każdy monit, wezwanie do zapłaty, podanie do baz dłużników, wszczęcie postępowania windykacyjnego, a finalnie skierowanie sprawy do sądu stanowi przerwanie biegu przedawnienia. Każdorazowa akcja ze strony wierzyciela “zeruje” licznik biegu przedawnienia. Sprawia to, że okres przedawnienia znów liczymy od daty wykonalności, czyli np. kolejny dzień po otrzymaniu wezwania do zapłaty rozpocznie kolejny bieg przedawnienia, do momentu ewentualnego, ponownego przerwania tego okresu przez wierzyciela.
Jak sprawdzić czy dług się przedawnił?
Niestety, sprawdzenie czy dług się przedawnił nie jest proste, ponieważ nie istnieje żadna metoda, czy baza, która pozwoli nam dowiedzieć się o statusie biegu przedawnienia aktualnych zadłużeń. Oczywiście takie zobowiązania, jak kredyty, czy pożyczki, widoczne będa w bazach dłużników. Każdy inny dług i jego przedawnienie niestety musi być pilnowane samodzielnie, jeśli nam na tym zależy. W tym celu konieczne jest sprawdzenie daty wykonalności, ponieważ od tego dnia zobowiązanie staje się długiem. Następnie do daty wykonalności po prostu należy, zgodnie z wcześniejszą tabelą, dodać odpowiedni okres, w jakim dług ulegnie przedawnieniu. Jeśli posiadamy mandat komunikacyjny z datą płatności, to kolejny dzień po tej dacie będzie dniem wykonalności. W przypadku mandatu, który jest długiem przedawniającym się już po roku, data dokładnie rok od daty wykonalności będzie dniem przedawnienia długu. Jednak należy pamiętać o tym, że dług, którego okres przedawnienia wynosi 3 lata i więcej, przedawni się dopiero z ostatnim dniem roku kalendarzowego, na który przypada okres przedawnienia. Nawet jeśli przedawnienie miałoby nastąpić w lutym, to niestety faktyczne przedawnienie nastąpi dopiero 31 grudnia danego roku.
Czy przedawniony dług jest nieważny?
Przedawniony dług nie jest nieważny. To, że dług jest przedawniony nie znaczy, że przestał istnieć. Staje się on jedynie zobowiązaniem naturalnym, czyli wciąż wisi nad nami konieczność uregulowania należności. Jednak jeśli dług się przedawnił, to wierzyciel nie ma już prawa dochodzić swoich roszczeń na drodze windykacyjnej czy sądowej. Jeśli dług dotyczył np. kredytu, to przedawni się on po 3 latach, jednak w bazach informacji kredytowej widoczny będzie dalej jako zadłużenie, co może niestety znacznie pogorszyć historię kredytową i szanse na uzyskanie kolejnych zobowiązań.
Przedawnienie długu - podsumowanie
Przedawnienie długu to niejednokrotnie szansa dla zadłużonych, aby uniknąć konieczności uregulowania długu. Dług przestaje podlegać pod egzekucję windykacyjną, czy postępowanie sądowe, więc wierzyciel nie ma jak dochodzić zaspokojenia z jego tytułu. Dług sam w sobie nie przestaje jednak istnieć. Przedawnienie długu to z kolei proces, który wymaga od dłużnika cierpliwości. O ile nie trzeba, a nawet nie należy podejmować żadnych kroków, jeśli zależy nam na tym, aby dług się przedawnił, tak wymaga to jednak określonego czasu. W zależności od rodzaju długu, oraz od tego, względem kogo dług posiadamy, okres biegu przedawnienia będzie inny. Jednak, choć przedawnienie długu to dla niektórych jedna sposobność, aby odetchnąć, to zalecamy regularne opłacanie zobowiązań i unikanie jakichkolwiek zadłużeń, gdyż nie prowadzą one do żadnych korzyści.
Komentarze