Czym jest przedawnienie długu?
Przedawnienie długu, uregulowane w Kodeksie Cywilnym (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93), oznacza, że po określonym czasie dług staje się zobowiązaniem naturalnym, które nie może być egzekwowane sądownie ani windykacyjnie. W praktyce oznacza to, że dłużnik nie ma obowiązku spłaty takiego długu, a wierzyciel nie może dochodzić jego egzekucji.
Jakie długi ulegają przedawnieniu?
Długi, które ulegają przedawnieniu, obejmują:
- Mandat
- Roszczenia z tytułu umowy przewozu oraz przedwstępnej umowy
- Roszczenia przedsiębiorcy z tytułu nieopłaconej faktury
- Roszczenia wynikające z tytułu umowy sprzedaży
- Roszczenia dostawcy z tytułu dostarczenia towarów
- Roszczenia z tytułu umowy o dzieło
- Roszczenia za usługi telekomunikacyjne
- Debet na koncie
- Należności z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej
- Należności z tytułu kary umownej
- Długi za niezapłaconą kaucję, przedpłatę lub zaliczkę
- Roszczenia z tytułu umowy o pracę
- Roszczenia z tytułu umowy ubezpieczeniowej
- Zobowiązania z tytułu umowy kredytu czy pożyczki
- Zadłużenie z tytułu czynszu
- Zadłużenie na karcie kredytowej
- Zobowiązania podatkowe
- Zobowiązania podatkowe wynikające z mocy prawa
- Długi spadkowe
- Roszczenia stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu lub innej instytucji
Jakie długi nie mogą ulec przedawnieniu?
Długi, które nie mogą ulec przedawnieniu, obejmują:
- Roszczenia związane z przestępstwami - odszkodowania za szkody wynikłe z przestępstw, takich jak napady, morderstwa, czy gwałty.
- Zobowiązania wobec Skarbu Państwa związane z korupcją.
- Niektóre zobowiązania podatkowe.
- Roszczenia związane z zanieczyszczeniem środowiska.
- Długi związane z wyrokami Międzynarodowego Trybunału Karnego.
- Niektóre zobowiązania wynikające z umów międzynarodowych.
Po jakim czasie dług ulega przedawnieniu?
Tabela przedstawia czas, po jakim różne rodzaje długów ulegają przedawnieniu:
| Rodzaj długu (źródło roszczenia majątkowego) | Czas przedawnienia |
|---|---|
| Mandat, umowa przewozu (bilet), przedwstępna umowa sprzedaży (sprzedaż na odległość) | 1 rok |
| Nieopłacona faktura, umowa sprzedaży, umowa o dzieło, usługi telekomunikacyjne, debet na koncie | 2 lata |
| Należności z tytułu działalności gospodarczej, kary umowne, kaucja/zaliczka, umowa o pracę, umowa ubezpieczeniowa, kredyt, pożyczka, czynsz, karta kredytowa, zobowiązania podatkowe z decyzji (np. podatek od nieruchomości) | 3 lata |
| Zobowiązania podatkowe z mocy prawa (np. podatek dochodowy, VAT) | 5 lat |
| Długi spadkowe, roszczenia stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu | 6 lat |
W 2018 roku doszło do zmiany przepisów związanych z przedawnieniem zobowiązań dłużnika względem wierzyciela. Dotychczas było to 10 lat. Od nowelizacji ustawy w 2018 roku okres ten dla większości roszczeń został skrócony do 6 lat, natomiast długi wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej przedawnią się już po 3 latach. Nie można jednak generalizować, że roszczenia przedawnią się po 3 lub po 6 latach, gdyż prawo wyszczególnia jeszcze parę innych przypadków.
Przedawnienie roszczenia windykacyjnego
Przedawnienie roszczenia windykacyjnego odnosi się do okresu, po którym upływie wierzyciel traci możliwość egzekwowania długu na drodze sądowej lub windykacyjnej. W polskim prawie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, termin przedawnienia dla większości roszczeń windykacyjnych wynosi 6 lat. Jest to okres liczony od momentu, gdy roszczenie stało się wymagalne, czyli od daty, kiedy dłużnik powinien był dokonać spłaty długu.
Po upływie tego okresu, dług nie znika, ale przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Oznacza to, że wierzyciel nie może już dochodzić swoich praw wobec dłużnika poprzez postępowanie sądowe czy windykacyjne.
Przedawnienie długu komorniczego
Przedawnienie długu komorniczego odnosi się do okresu, po upływie którego dług nie może być już egzekwowany przez komornika. Termin przedawnienia długu komorniczego zazwyczaj wynosi 6 lat. Ten okres rozpoczyna się od momentu, gdy roszczenie staje się wymagalne, czyli od daty, kiedy dłużnik powinien był dokonać spłaty długu.
W przypadku długów komorniczych, mamy do czynienia z sytuacją, w której istnieje już tytuł wykonawczy, taki jak prawomocny wyrok sądu. Przedawnienie w takich przypadkach może być przerwane przez działania komornicze, takie jak wszczęcie egzekucji komorniczej. Jeśli takie działanie ma miejsce, bieg terminu przedawnienia zaczyna się na nowo.
Po upływie terminu przedawnienia, dług nie znika, ale przestaje być egzekwowalny prawnie. Oznacza to, że komornik nie może już podejmować czynności egzekucyjnych w celu odzyskania długu, a dług staje się zobowiązaniem naturalnym, co oznacza, że dłużnik nie ma już obowiązku prawnej spłaty, choć moralny obowiązek może nadal istnieć.
Przedawnienie długu czynszowego
Przedawnienie długu czynszowego w polskim prawie wynosi 3 lata. Oznacza to, że roszczenia związane z zaległościami czynszowymi mogą być dochodzone przez wierzyciela (na przykład przez wynajmującego lub zarządcę nieruchomości) przez okres trzech lat od daty, kiedy dług stał się wymagalny. Po upływie tego okresu, zadłużenie mieszkaniowe ulega przedawnieniu.
Przedawnienie długu spadkowego
Przedawnienie długu spadkowego w Polsce, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, następuje po upływie 6 lat. Okres ten jest liczony od daty, kiedy roszczenie stało się wymagalne. Długi spadkowe to zobowiązania, które przechodzą na spadkobierców po śmierci osoby, która zaciągnęła dług.
Jest to ważne, ponieważ spadkobiercy odpowiadają za długi spadkowe do wysokości wartości otrzymanego spadku. Oznacza to, że w przypadku, gdy wartość spadku jest niższa niż wartość długów, spadkobiercy mogą zdecydować się na odrzucenie spadku, aby uniknąć przejęcia długu.
Przedawnienie długu podatkowego
Przedawnienie długu podatkowego następuje po 3 lub 5 latach, w zależności od rodzaju długu. Długi podatkowe dzielą się na dwie kategorie. Są to długi podatkowe wynikające z otrzymanych decyzji. Tego typu długiem może być podatek od nieruchomości i jemu podobne. W takiej sytuacji przedawnienie długu nastąpi po 3 latach.
Drugą kategorią są długi podatkowe wynikające z mocy prawa, jak chociażby podatek dochodowy, podatek VAT. W przypadku tych długów, przedawnienie nastąpi dopiero po 5 latach.
Przedawnienie długu alimentacyjnego
Przedawnienie długu alimentacyjnego względem osoby, która pobiera środki przedawniają się po okresie 3 lat. Jeśli pojawił się dług alimentacyjny względem państwa, to on przedawnieniu nie ulega.
Przedawnienie długu kredytowego i pożyczkowego
Przedawnienie długu kredytowego jak i dług pożyczkowego wpisują się w okres 3 lat. Okres przedawnienia liczy się od momentu, gdy roszczenie staje się wymagalne, czyli od daty, kiedy dłużnik powinien był dokonać spłaty zobowiązania.
Czym jest bieg przedawnienia?
Bieg przedawnienia to okres od daty wymagalności płatności do końca okresu przedawnienia. Polega to na tym, że data następująca bezpośrednio po terminie spłaty to data wymagalności płatności. Jest to jednocześnie pierwszy okres przebiegu przedawnienia. Przedawnienie z kolei kończy się wraz z ostatnim dniem roku kalendarzowego, na który przypada koniec okresu przedawnienia. W tym okresie może dojść do przedawnienia kredytu, jeśli od daty wykonalności do daty końca biegu przedawnienia, wierzyciel nie podjął żadnych kroków w celu odzyskania długu. Jednak, każdy monit, wezwanie do zapłaty, podanie do baz dłużników, wszczęcie postępowania windykacyjnego, a finalnie skierowanie sprawy do sądu stanowi przerwanie biegu przedawnienia.
Czy bieg przedawnienia może być przerwany?
Tak, bieg przedawnienia może być przerwany poprzez działania wierzyciela, takie jak wezwanie do zapłaty czy wszczęcie postępowania sądowego. Każde takie działanie resetuje okres przedawnienia, który rozpoczyna się na nowo.
Która baza danych pozwala sprawdzić status przedawnienia długu?
Nie istnieje baza danych, która pozwala sprawdzić status przedawnienia długu. Można to ustalić na podstawie daty wymagalności i odpowiedniego okresu przedawnienia. W przypadku długów przedawniających się po 3 latach i więcej, przedawnienie następuje z końcem roku kalendarzowego, w którym upływa termin.
Czy przedawniony dług jest nieważny?
Nie, przedawniony dług nie jest nieważny. To, że dług jest przedawniony nie znaczy, że przestał istnieć. Staje się on jedynie zobowiązaniem naturalnym, czyli wciąż wisi nad nami konieczność uregulowania należności. Jednak jeśli dług się przedawnił, to wierzyciel nie ma już prawa dochodzić swoich roszczeń na drodze windykacyjnej czy sądowej. Jeśli dług dotyczył np. kredytu, to przedawni się on po 3 latach, jednak w bazach informacji kredytowej widoczny będzie dalej jako zadłużenie, co może niestety znacznie pogorszyć historię kredytową i szanse na uzyskanie kolejnych zobowiązań.
Przedawnienie długu - podsumowanie
Przedawnienie długu to proces, który chroni dłużników przed egzekucją długu po upływie określonego czasu. Dług staje się zobowiązaniem naturalnym, które nie może być egzekwowane prawnie. Zaleca się jednak regularne spłacanie zobowiązań, aby unikać problemów związanych z zadłużeniem.
Komentarze