Czym jest postępowanie upominawcze?
Postępowanie upominawcze jest jednym z odrębnych rodzajów postępowania. Oznacza to, że postępowanie to uregulowane jest w Kodeksie Postępowania Cywilnego [Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296] w tytule VII księgi pierwszej. W praktyce oznacza to, że postępowanie upominawcze rządzi się zupełnie innymi regulacjami niż w przypadku zwykłego postępowania.
Aktualnie możemy wyróżnić dwa rodzaje postępowania upominawczego:
- Postępowanie upominawcze w wersji elektronicznej — w tym typie postępowania nakaz zapłaty można uzyskać zdalnie za pośrednictwem internetu i nie ma takiej konieczności, aby osobiście dostarczać dokumenty przed sądem. W postępowaniu upominawczym w wersji elektronicznej wniesiony pozew rozpatruje e-sąd.
- Postępowanie upominawcze i nakazowe.
Jeśli zaś chodzi o gatunek spraw, które rozstrzyga się w postępowaniach upominawczych, to przyjmuje się, że są to z reguły sprawy o roszczenia pieniężne oraz takie, w których nie ma konieczności przeprowadzania postępowań dowodowych. Z tego też względu nie ma konieczności, aby strony brały czynny udział w rozprawach, ponieważ wszelkie czynności podejmowane przez sąd mają miejsce w trakcie niejawnego posiedzenia.
Jaki jest cel przeprowadzania postępowania upominawczego?
Głównym celem przeprowadzania postępowania upominawczego jest osiągnięcie jak najszybszego wyroku na rzecz wierzyciela, który występuje z roszczeniem pieniężnym, czyli takim, w którym żąda on zapłaty określonej sumy. Takie postępowanie odbywa się przed sądami rejonowymi lub okręgowymi, w zależności od wysokości żądanej przez wierzyciela kwoty.
Etapy postępowania upominawczego
Z racji tego, że postępowanie upominawcze w całości przeprowadzane jest w trakcie posiedzenia niejawnego, w związku z tym ogranicza się ono do tego jednego etapu. Jeśli zaś chodzi o dalsze etapy postępowania upominawczego już po wydaniu nakazu zapłaty, to wyglądają następująco:
- Prawomocność nakazu zapłaty
W przypadku, gdy pozwany nie zgłosi sprzeciwu, a nakaz zapłaty uzyska prawną moc, wtedy sąd na wniosek samego powoda, nadaje mu klauzulę wykonalności, dzięki której powód może egzekwować swoje należności.
- Rozpatrzenie sprzeciwu
Jeśli sprzeciw zostanie złożony w odpowiednim terminie, wtedy nakaz zapłaty traci moc w całości lub w tej części, na którą został złożony sprzeciw. Powodowi zostaje również przekazana treść sprzeciwu, po czym sprawa jest rozstrzygana ostatecznie w dalszym postępowaniu, które odbywa się już w trybie zwykłym. Na tym etapie następuje osobiste przedstawienie przez obie strony swoich argumentów oraz dowodów w trakcie rozpraw sądowych. Warto mieć na uwadze, że w przypadku Elektronicznego Postępowania Upominawczego wniesiony sprzeciw powoduje umorzenie całego postępowania.
- Wydanie wyroku
Po zakończeniu postępowania następuje wydanie wyroku w sprawie. W przypadku, gdy jedna ze stron ma obiekcje do rozstrzygnięcia sądu lub wyraża chęć poznania uzasadnienia tego orzeczenia, wtedy istnieje taka możliwość, aby złożyć wniosek o pisemne uzasadnienie wyroku. Za złożenie takiego wniosku wymagane jest uiszczenie opłaty w wysokości 100,00 zł, a jego złożenie umożliwia dalsze zaskarżenie orzeczenia. Gdy jedna ze stron otrzyma pisemne uzasadnienie wyroku, dopiero wtedy ma prawo do wniesienia apelacji. W przypadku niezłożenia apelacji powód ma możliwość złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Klauzula wykonalności pozwoli mu egzekwować należności w toku postępowania egzekucyjnego.
Dokumenty potrzebne do wniesienia pozwu w trybie upominawczym
Do wniesienia pozwu w trybie upominawczym powodowi będą potrzebne dokumenty, takie jak:
- umowy,
- faktury VAT,
- rachunki,
- wezwania do zapłaty,
- listy przewozowe.
W przypadku pozwu w trybie upominawczym warto, aby powód zebrał wszystkie te dokumenty, którą mogą stanowić dowód tego, że dana wierzytelność rzeczywiście istnieje. Poza wyżej wskazanymi dokumentami nie zaszkodzi, aby powód wydrukował wszelką korespondencję, jaką prowadził z dłużnikiem, a jaka może posłużyć za dowód w sprawie. Poza dowodami świadczącymi o tym, że dłużnik nie wywiązywał się z umowy, warto, aby powód zebrał umowy, które potwierdzą spełnienie przez niego warunków umowy.
Co powinien zawierać pozew w postępowaniu upominawczym?
Pozew składany w postępowaniu upominawczym musi spełniać wymogi ogólne, które dotyczą pism procesowych oraz te szczególne przewidziane dla pozwu. Dlatego też, pozew powinien zawierać następujące elementy:
- Wskazanie sądu, do którego pozew jest skierowany.
- Wskazanie “pozwu”, jako rodzaj składanego pisma.
- Dane osobowe stron, w tym ich pełnomocników.
- PESEL/NIP lub KRS.
- Miejsce zamieszkania/ siedziby firmy stron oraz ich pełnomocników.
- Dokumenty stanowiące dowód w sprawie.
- Podpisy stron lub pełnomocników działających w ich imieniu.
Poza tymi podstawowymi elementami należy w pozwie w postępowaniu upominawczym dokładnie określić:
- Swoje żądania, a w przypadku spraw, które dotyczą praw majątkowych wartość przedmiotu sporu, chyba że sprawa ta dotyczy konkretnej kwoty pieniężnej.
- Okoliczności, które uzasadniają żądanie.
- Czy została podjęta próba ugody — jeśli tak warto dołączyć to, jako dowód w sprawie, jeśli nie należy uzasadnić przyczynę niepodjęcia prób mediacji.
Koszt postępowania upominawczego
W przypadku opłaty od pozwu w postępowaniu upominawczym pobiera się ją w pełnej wysokości. Gdy już dojdzie do uprawomocnienia nakazu zapłaty, wtedy sąd zwykle zwraca powodowi 3/4 kosztów, jakie musiał ponieść. Koszty te są zwykle ściśle uzależnione od tego, jaką wysokość ma dane roszczenie, najczęściej opłata wynosi:
- 30 zł – jeśli przedmiot sporu nie wynosi więcej niż 500 zł,
- 100 zł – jeśli przedmiot sporu wynosi powyżej 500 zł, ale nie więcej niż 1500 zł,
- 200 zł – jeśli przedmiot sporu wynosi powyżej 1500 zł, ale nie więcej niż 4000 zł,
- 400 zł – jeśli przedmiot sporu wynosi powyżej 4000 zł, ale nie więcej niż 7500 zł,
- 500 zł – jeśli przedmiot sporu wynosi powyżej 7500 zł, ale nie więcej niż 10 000 zł,
- 750 zł – jeśli przedmiot sporu wynosi powyżej 10 000 zł, ale nie więcej niż 15 000 zł,
- 1000 zł – jeśli przedmiot sporu wynosi powyżej 15 000 zł, ale nie więcej niż 20 000 zł,
- Jeśli roszczenia przekraczają kwotę 20 000 zł, stosuje się opłatę, która zazwyczaj wynosi około 5% wartości przedmiotu sporu.
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Art. 502 paragraf 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego mówi, że nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym obliguje pozwanego do uiszczenia należności wobec wierzyciela, co musi nastąpić w ciągu 2 tygodni od kiedy nakaz został doręczony. Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym wydawany jest przez sąd. Należy przy tym w pozwie przedstawić żądanie dotyczące roszczenia pieniężnego, które spełnia niezbędne wymagania formalnie.
Uchylenie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym
Sąd ma prawo uchylić nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym w następujących sytuacjach:
- Jeśli przedstawione w pozwie uwarunkowania budzą zastrzeżenia,
- Nie ma wątpliwości co do tego, że roszczenie jest bezzasadne,
- Pozwany mieszka poza granicami kraju, co uniemożliwia dostarczenie mu nakazu zapłaty.
Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym
Pozwanemu przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, które musi wnieść do sądu, który ów nakaz zapłaty wydał. Jeśli zaś to nie sąd wydał nakaz zapłaty, a referendarz sądowy, wtedy sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym powinien być złożony do sądu, przed którym wytoczono powództwo.
W piśmie ze sprzeciwem od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany powinien uwzględnić:
- Czy sprzeciw zaskarża w całości, czy w części,
- Przedstawić dowody faktyczne,
- Wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym na przeznaczonym do tego formularzu.
Zgodnie z art. 505 § 3 Kodeksu postępowania, to sąd lub referendarz sądowy wydają postanowienie, czy dostarczone dowody sprawiają, że nakaz zapłaty w całości lub w części traci na mocy czy też nie.
Odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym
Sądowi przysługuje pełne prawo do odrzucenia sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, jeżeli pozwany nie złożył go w terminie lub nie uzupełnił on w terminie niezbędnych dowodów faktycznych dla sprawy. Przyjmuje się, że pozwany ma dokładnie 14 dni od doręczenia mu nakazu zapłaty na wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Wyjątkiem od tego jest sytuacja, w której to z przyczyn niezależnych od pozwanego nie mógł on złożyć sprzeciwu od nakazu zapłaty w ciągu 2 tygodni, od kiedy doręczony mu został nakaz zapłaty.
Negocjacje i ugoda w postępowaniu upominawczym
Jak już wspomnieliśmy w pozwie w postępowaniu upominawczym, powód powinien wskazać czy podjął on próbę ugody z pozwanym oraz jeśli nie, jaka była przyczyna niepodjęcia próby negocjacji. Jest to ważne, ponieważ jeśli obie strony zawarły ugodę, a mimo to powód składana pozew o nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, ponieważ pozwany nadal nie wywiązuje się z umowy, wtedy ugoda ta również jest dowodem w sprawie.
Postępowanie upominawcze - podsumowanie
Głównym celem przeprowadzania postępowania upominawczego jest osiągnięcie szybkiego wyroku przez powoda, który występuje z roszczeniem pieniężnym dotyczącym uiszczenia przez pozwanego zapłaty określonej kwoty. Postępowanie upominawcze jest prowadzone przed sądem rejonowym lub okręgowym, zależy to głównie od wysokości kwoty, jakiej żąda wierzyciel od pozwanego. Postępowanie upominawcze może być w pełni przeprowadzone za pośrednictwem internetu. Wtedy wniesiony pozew rozpatruje e-sąd. W trakcie przeprowadzania postępowania upominawczego sąd lub referendarz sądowy sprawdzają, czy złożony nakaz zapłaty jest w pełni uzasadniony i jeśli tak wydają wyrok w sprawie na korzyść powoda. Pozwanemu przysługuje prawo do złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym 14 dni, od kiedy doręczony mu został nakazu zapłaty.
Komentarze