Umorzenie długu

Czym jest umorzenie długu?

Umorzenie długu jest procesem prawnym, w ramach którego wierzyciel rezygnuje z dochodzenia roszczeń wobec dłużnika. Oznacza to, że dług jest anulowany i dłużnik jest zwolniony z obowiązku jego spłaty. Umorzenie długu to inaczej zapomnienie lub przebaczenie niespłaconego zobowiązania dłużnikowi. W rezultacie wierzyciel nie może ubiegać się o swoją należność. Proces ten może mieć miejsce tylko w dwóch przypadkach: za zgodą wierzyciela lub w przypadku upadłości konsumenckiej dłużnika. W wyniku umorzenia część lub całość zadłużenie zostaje wymazana, wobec czego dłużnik nie jest już zobowiązany do jej spłaty. W przypadku całościowego umorzenia długu, informacje na jego temat zostaną wycofane również z baz dłużników, jednak nie nastąpi to natychmiast, a dopiero po pięciu latach. Do tego czasu zobowiązanie będzie opisane w rejestrze jako umorzone.

Jakie długi można umorzyć?

Można umorzyć dowolny dług, przynależny dowolnemu wierzycielowi. Bank, firma pożyczkowa, osoba prywatna, czy dostawca mediów, mają prawo do umorzenia zobowiązania na wniosek klienta. Jest to jednak czynność dobrowolna.

Umorzenia może dokonać również sąd na wniosek upadłości konsumenckiej. W tym przypadku umorzenie jest odgórnie zarządzone prawnie, niezależnie od wierzyciela. W trakcie procesu upadłościowego może być nałożony obowiązek spłaty zobowiązania przez wyznaczony okres. Długu upadłościowego, płaconego w tym okresie, nie można umorzyć.

Kiedy dochodzi do umorzenia długu?

Do umorzenia długu dochodzi na wniosek klienta, za zgodą wierzyciela. Umorzenia nie można wycofać, wierzyciel traci więc prawa do domagania się swojej należności. Nie należy tego mylić z umorzeniem egzekucji, w przypadku czego komornik przerywa próby odzyskania należności, jednak sam dług wciąż istnieje i można spróbować go odzyskać ponownie. W niektóry przypadkach, jak chociażby długi alimentacyjne, umorzenie egzekucji nie jest możliwe. Mimo tego umorzenie samego długu może mieć miejsce w każdej sytuacji.

Umorzenie długu bankowego lub pozabankowego

Umorzenie długów bankowych lub pozabankowych możliwe jest na wniosek dłużnika. Wierzyciel nie musi wyrazić zgody, zależnie jednak od argumentacji może dać się przekonać do umorzenia zobowiązania. W przypadku banków i pożyczkodawców klient często otrzymuje odpowiedź z propozycją restrukturyzacji długu, mający ułatwić jego spłatę. Jeżeli zależy nam na umorzeniu, w przypadku odmowy wierzyciela możemy skorzystać z upadłości konsumenckiej.

W wyniku upadłości, sąd przydziela syndyka, który analizuję historię zadłużenia oraz ustala z sądem nowe warunki spłaty. Okres spłaty długu upadłościowego wyszczególniają ustawy. Po jego zakończeniu, pozostałe zobowiązanie zostaje umorzone, zwalniając dłużnika z jego zobowiązań.

Umorzenie długu alimentacyjnego

Umorzenia długu alimentacyjnego jest jak najbardziej możliwe. Również w tym przypadku zdolność tą posiada wierzyciel. Początkowo jest nim rodzic odpowiedzialny za dziecko. Jeżeli dług nie zostanie spłacony do chwili, w której dziecko dorośnie, to ono staje się wierzycielem.

Jeżeli wierzyciel korzystał z Funduszu Alimentacyjnego podczas okresu zadłużenia, nawet w przypadku spłaty lub umorzenia alimentów, dłużnik pozostaje zobowiązany do zwrócenia pieniędzy funduszowi. Wniosek o umorzenie tego zobowiązania należy złożyć oddzielnie do organu administracyjnego. Przyznanie umorzenia zależy w dużej mierze od tego, przez jaki okres dłużnik skutecznie spłacał swoje zobowiązanie.

• Jeżeli dłużnik spłacał zobowiązanie przez 3 lata w wysokości równej lub większej od zasądzonych alimentów, możliwe jest umorzenie 30% należności względem Funduszu Alimentacyjnego.
• Jeżeli dłużnik spłacał zobowiązanie przez 5 lat w wysokości równej lub większej od zasądzonych alimentów, możliwe jest umorzenie 50% należności względem Funduszu Alimentacyjnego.
• Jeżeli dłużnik spłacał zobowiązanie przez 7 lat w wysokości równej lub większej od zasądzonych alimentów, możliwe jest umorzenie 100% należności względem Funduszu Alimentacyjnego.

Umorzenie długu mieszkaniowego

Umorzenie długu mieszkaniowego to proces, w którym wierzyciel decyduje się na dobrowolne zrezygnowanie z roszczeń związanych z niezapłaconym czynszem. Oznacza to, że dłużnik jest zwolniony z obowiązku spłaty zaległego czynszu. Wierzycielem mogącym umorzyć dług czynszowy jest właściciel wynajmowanego mieszkania, może nim więc być osoba prywatna, spółdzielnia, lub w przypadku mieszkań socjalnych, gmina. Proces ten w większości przypadków przebiega standardowo: dłużnik może złożyć wniosek, argumentując swoją prośbę o umorzenie zobowiązania. Zdarzają się jednak dodatkowe programy, które umożliwiają łatwiejsze umorzenie zobowiązania.

Przykładem jest program pomocy w spłacie zadłużenia mieszkaniowego, który odbył się w Warszawie. Jego uczestnicy otrzymali gwarancję umorzenie od 40 do 60% zadłużenia. Warunkiem była regularna spłata rat po restrukturyzacji zobowiązania przez okres 5 lat. Niestety, program obecnie nie przyjmuje nowych uczestników.

Umorzenie długu podatkowego

Umorzenie długu podatkowego jest to decyzja podjęta przez właściwy organ podatkowy (np. urząd skarbowy), polegająca na zrezygnowaniu z części lub całości zaległości podatkowych dłużnika. Organ podatkowy ma prawo do umorzenia zaległości od podatku, który nie został zapłacony w terminie. Zasady tego procesu opisuje artykuł 67a ordynacji podatkowej. Wraz z umorzeniem zaległości podatkowej, umorzeniu podlegają również odsetki za zwłokę.

Zasady, w jakich przypadkach organ podatkowy może przyznać ulgę od spłaty zobowiązania definiuje artykuł 67d. Istnieją cztery takie okoliczności, które cytujemy poniżej:

• Zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;
• Kwota zaległości podatkowej nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;
• Kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym lub umorzonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym albo sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości;
• Podatnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty 5000 zł, i jednocześnie brak jest spadkobierców innych niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego oraz nie ma możliwości orzeczenia odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej.

Umorzenie długu po śmierci dłużnika

Umorzenie długu po śmierci dłużnika jest możliwe tylko w sytuacji, gdy nikt nie przyjmie spadku po zmarłym. W przeciwnym wypadku osoba otrzymująca spadek przejmuje również odpowiedzialność za jego spłatę. Zasady dziedziczenia długu zależą od metody przyjęcia spadku:

• Jeżeli spadek jest przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca odpowiada za spłatę zadłużenia do kwoty wartości spadku.
• Jeżeli spadek zostaje przyjęty wprost, spadkobierca musi spłacić całość zobowiązania, niezależnie od pozostałych okoliczności.

W przypadku niektórych rodzajów kredytów, śmierć dłużnika stanowi podstawę do ich umorzenia. Może to wynikać z treści umowy lub przepisów prawnych. Przykładem tego są kredyty studenckie. Dziedzicząc dług tego rodzaju, należy zawiadomić wierzyciela o zamiarze jego umorzenia.

Jak sprawdzić, czy dług został umorzony?

Aby sprawdzić czy dług został umorzony najlepiej skontaktować się z wierzycielem. W większości przypadków wierzyciel powinien poinformować nas o umorzeniu długu. Innym rozwiązaniem jest sprawdzenie swojego statusu w BIK. Rejestry dłużników umożliwiają pobranie jednego darmowego raportu na pół roku. Znajdziemy w nim informacje o naszym długu, który powinien być oznaczony jako umorzony. Informacja ta zostanie usunięta dopiero pięć lat po umorzeniu zobowiązania.

Czy umorzony dług jest nieważny?

Tak, umorzony dług jest nieważny. Mimo że umorzony dług pozostaje w bazie danych jeszcze przez kilka lat, wierzyciel nie może egzekwować swojej należności. Jest to sytuacja odmienna od umorzenia egzekucji, w przypadku której dług dalej funkcjonuje i może być w przyszłości egzekwowany. Umorzenie długu jest nieodwracalne i zwalnia dłużnika z obowiązku spłacania należności.

Umorzenie długu - podsumowanie

Umorzenie długu jest czynnością dobrowolną, przez co nie jest ona często spotykana. Wierzyciele w większości przypadków wolą zaproponować lepsze warunki lub zgłosić się po pomoc komornika, aby odzyskać choć część potrzebnych im pieniędzy. Na umorzenie zobowiązań najczęściej zgodę wyrażają organy państwowe, które kierują się zapisami z ustaw przy podejmowaniu decyzji. Dłużnicy, którzy nie mają już siły na walkę ze swoimi zadłużeniami, mogą zdecydować się na upadłość konsumencką, która gwarantuje umorzenie wszelkich zobowiązań po kilku latach zajęcia konta przez syndyka.