Arbiter Bankowy - czym się zajmuje i jak skorzystać z jego usług?

Kim jest Arbiter Bankowy?

Arbiter Bankowy rozstrzyga spory między bankiem, a jego klientem bez konieczności wychodzenia na drogę sądową. Stanowisko Arbitra Bankowego działa przy Związku Banków Polskich od 2002 roku. Osoba piastująca to stanowisko jest wybierana na 4-letnią kadencję i musi spełniać wygórowane kryteria. Należą do nich uprawnienia prawnicze (radca prawny, adwokat lub były sędzia), dobra znajomość rynku bankowego oraz nieposzlakowany autorytet moralny. Każdy klient banku ma prawo zgłosić się do niego o pomoc w przypadku, gdy spór z instytucją finansową nie został satysfakcjonująco rozstrzygnięty innymi kanałami pozasądowymi.

Czym zajmuje się arbiter bankowy?

Najczęściej Arbiter Bankowy rozstrzyga sprawy zgłoszone przez klientów, które dotyczą roszczeń pieniężnych oraz nieprawidłowego świadczenia usług bankowych. Należą do nich nieprawidłowo naliczane odsetki, problemy z rozliczeniem przedterminowej spłaty kredytu czy niedozwolonych zapisów w umowach. Jednak Arbiter Bankowy podejmuje też bardziej prozaiczne kwestie, jak opieszałość banku w zwrocie należnych klientowi pieniędzy (np. z tytułu nieautoryzowanych transakcji kartą płatniczą). Jednak by Arbiter zajął się danym sporem muszą zostać spełnione pewne warunki. Jest to niezwykle ważne, bowiem niemal połowa wniosków składanych do niego zostaje przez niego automatycznie odrzucona z powodów błędów formalnych. By Arbiter Bankowy rozstrzygnął nasz spór z bankiem musi on:

• dotyczyć sytuacji występującej po 1 lipca 2001 roku - starsze sprawy podlegają albo przedawnieniu, albo nie leżą w kompetencjach Arbitra Bankowego, którego instytucja jeszcze wtedy nie istniała,
• dotyczyć roszczeń pieniężnych z tytułu braku wykonania przez bank określonej czynności (lub nienależytego jej wykonania) - zgłoszony spór musi dotyczyć określonej kwoty i określonej procedury, której bank nie dopełnił,
• dotyczyć kwoty niższej niż 12 000 zł, z wyjątkiem kredytu hipotecznego w którym limit ten wynosi 20 000 zł, spory dotyczące wyższych kwot rozstrzygać trzeba przed sądem,
• dotyczyć roszczenia, które było przedmiotem postępowania reklamacyjnego, bez wcześniejszej reklamacji (i odpowiedzi banku lub przekroczeniu terminu na taką odpowiedź) Arbiter Bankowy nie podejmie się rozstrzygnięcia sporu.

Czym nie zajmuje się Arbiter Bankowy?

Nie każdy spór z bankiem może być rozstrzygany przez Arbitra Bankowego. Poza sprawami nie spełniającymi warunków, o których pisaliśmy wyżej, Arbiter nie podejmuje też:

• spraw, w których roszczenie dotyczy świadczeń Skarbu Państwa,
• spraw dotyczących kredytów z państwowymi dopłatami,
• sporów związanych z książeczkami mieszkaniowymi,
• sporów, w których już toczy się postępowanie sądowe,
• sporów bardzo skomplikowanych, których rozstrzygnięcie wymagałoby nakładów czasowych niepozwalających Arbitrowi Bankowemu na pełnienie swojej funkcji w normalnym trybie,
• spraw wykraczających poza kompetencje Arbitra Bankowego, np. spory z innymi instytucjami finansowymi niż bank, firmami ubezpieczeniowymi itp.

Wniosek do Arbitra Bankowego

Jedynym sposobem na zaangażowanie Arbitra Bankowego do rozstrzygnięcia naszego sporu jest złożenie wniosku bezpośrednio do niego. Arbiter nie podejmuje spraw “z urzędu”, banki również z zasady nie kierują do niego sporów. Nasz wniosek, wraz z załącznikami, możemy przesłać pocztą tradycyjną na adres: Bankowy Arbitraż Konsumencki, ul. Kruczkowskiego 10, 00-380 Warszawa lub pocztą elektroniczną na: arbitraz.kancelaria@zbp.pl. Wniosek do Arbitra Bankowego będziemy musieli napisać sami, bowiem nie istnieje żaden wzór czy formularz, z którego możemy skorzystać.

Co musi zawierać wniosek do Arbitra Bankowego?

By wniosek do Arbitra Bankowego został przyjęty i rozpatrzony musi zawierać następujące informacje:

• Dane wnioskodawcy - najlepiej jak najdokładniejsze, imię i nazwisko, adres, numer telefonu, adres e-mail - wszystko, co pozwoli na szybki i bezproblemowy kontakt,
• dane banku - jego pełną nazwę oraz adresy zarówno siedziby głównej banku, jak i oddziału, w którym zawarta była umowa oraz doszło do nieprawidłowości,
• precyzyjne określenie żądania - które pozwoli Arbitrowi na szybkie zapoznanie się z naszymi oczekiwaniami dotyczącymi rozstrzygnięcia sporu, możemy skopiować je z pisma reklamacyjnego,
• kwota będąca przedmiotem sporu - tak jak pisaliśmy wcześniej, każda sprawa którą zajmuje się Arbiter musi mieć precyzyjnie określona kwotę, której dotyczy,
• uzasadnienie - pobieżne i możliwie zwięzłe przedstawienie sprawy i argumentacja za proponowanym przez nas rozwiązaniem sporu.

Do wniosku powinniśmy też załączyć dokumenty dotyczące reklamacji: potwierdzenie zakończenia postępowania reklamacyjnego lub nasze oświadczenie, że bank nie odpowiedział na nasze zgłoszenie w ciągu 30 dni. Jako załącznik powinno się też w nim pojawić potwierdzenie wniesienia opłaty arbitrażowej.

Opłata arbitrażowa - ile kosztuje Arbiter Bankowy?

Pomoc Arbitra Bankowego nie jest darmowa, ale opłaty nie są wysokie. W przypadku, gdy nasze roszczenie nie przekracza kwoty 50 zł, opłata arbitrażowa wyniesie nas jedynie 20 zł. Dla roszczeń o większej wartości opłata ta to 50 zł. Należy ją uiścić przelewem na rachunek Arbitra Bankowego: PKO BP S.A. XV/ O Centrum Warszawa, numer rachunku: 55 1020 1156 0000 7702 0008 8120. Dodatkowo jeżeli spór zostanie rozstrzygnięty na naszą korzyść - bank ma obowiązek zwrócić nam poniesione koszty. W przypadku umowy odzyskamy ich połowę. Jedynie, gdy nasze roszczenie zostanie oddalone nie możemy liczyć na żaden zwrot. Wniesienie opłaty arbitrażowej jest konieczne przed rozpatrzeniem naszego wniosku przez Arbitra, a potwierdzenie wpłaty warto załączyć do składanego wniosku.

Postępowanie arbitrażowe - krok po kroku

Postępowanie arbitrażowe jest, jak na standardy rynku finansowego i prawnego, dość szybkie i nie zawiera wielu etapów. Największą trudnością może okazać się przygotowanie prawidłowego wniosku, bez którego Arbiter Bankowy nie podejmie sprawy. Zwłaszcza, że może on też odrzucić nasz wniosek, gdy uzna spór za zbyt błahy bez podawania dalszych argumentów. Jak przedstawia się postępowanie arbitrażowe krok po kroku?

1. Wniosek klienta wpływa do biura Arbitra Bankowego wraz z załącznikami.
2. Biuro Arbitra decyduje czy podejmie się rozstrzygania sporu. Czas oczekiwania zależny jest od liczby wniosków, które składają klienci, a rocznie jest to nawet ponad 1000 indywidualnych spraw.
3. W przypadku przyjęcia sprawy przez Arbitra następuje analiza dokumentów, które uzyskuje on od banku (bez asysty wnioskodawcy). Czas takiego rozpatrywania powinien trwać nie dłużej niż 90 dni, jednak zdarzają się wyjątkowo skomplikowane sprawy, w których termin ten jest przedłużony.
4. W większości przypadków nie dochodzi do rozprawy, jednak nie można wykluczyć takiej możliwości. Najczęściej ma to miejsce w sprawach o dużym stopniu skomplikowania, które Arbiter chce zakończyć ugodą. Wtedy obie strony mają obowiązek stawić się we wskazanym przez niego terminie.
5. Zazwyczaj po 90 dniach Arbiter wydaje orzeczenie w oparciu o aktualny stan prawny oraz zasady Komisji Etyki Bankowej. Jego treść i możliwe rozwiązania omawiamy w dalszej części artykułu.

Orzeczenie Arbitra Bankowego

Po 90 dniach analizy dokumentów Arbiter Bankowy powinien wydać orzeczenie. Może ono rozstrzygnąć spór na 3 sposoby:

• na korzyść konsumenta,
• na korzyść banku,
• ugodą między stronami.

W przypadku pierwszym orzeczenie jest wiążące dla banku, a jego postanowienia muszą zostać wprowadzone w życie w ciągu 14 dni. Tak rzeczywiście się dzieje, bowiem od momentu powstania stanowiska Arbitra jeszcze żaden bank nie wyłamał się od tej zasady. Doatkowo w takie sytuaji bank zobowiązany jest zrefundować klientowi koszty postępowania arbitrażowego. Niestety, orzeczenia na korzyść konsumentów stanowią jedynie około 10% wszystkich rozpatrywanych przez Arbitra Bankowego spraw. Znacznie częściej orzeczenie przyznaje rację bankowi. W tej sytuacji dotychczasowe ustalenia między instytucją finansową a jej klientem pozostają w mocy. Jednak nie oznacza to, że konsument nie może dochodzić swoich praw w inny sposób. Może zgłosić się o pomoc do Rzecznika Finansowego lub skierować sprawę do sądu. Nie będzie mógł jednak liczyć na rekompensatę poniesionych kosztów. Orzeczenie o ugodzie poprzedzone jest negocjacjami z obiema stronami i wypracowaniem rozwiązania, przynajmniej częściowo, korzystnego dla wszystkich zainteresowanych.

Korzyści korzystania z pomocy Arbitra Bankowego

Z punktu widzenia konsumenta asysta Arbitra Bankowego ma niemal same korzyści:

• Postępowanie jest bardzo tanie - jego koszt to zaledwie ułamek opłat sądowych, które wiążą się z postępowaniem na gruncie prawa cywilnego,
• jego orzeczenie jest wiążące dla banku - zgodnie z prawem bank musi wykonać zalecenie arbitra i nie ma prawa do podważania go czy złożenia odwołania,
• niekorzystne orzeczenie nie zamyka klientowi drogi do dalszego dochodzenia swoich praw - wciąż może on wystąpić o pomoc do Rzecznika Finansowego lub skierować sprawę do sądu,
• może on zajmować się również sprawami, które w myśl przepisów uległy przedawnieniu - tak długo jak nie pochodzą one sprzed 1 lipca 2001 roku,
• pomoc Arbitra Bankowego można uzyskać również w sporach z bankami z Europejskiego Obszaru Gospodarczego - całej Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.

Arbiter Bankowy - podsumowanie

Arbiter Bankowy rozstrzyga spory między klientami a bankami. Składany do niego wniosek musi być poprzedzony reklamacją w banku oraz odpowiedzią na nią (lub przekroczeniem czasu na takową). W ciągu 90 dni Arbiter wyda orzeczenie, które przyznaje rację jednej ze stron lub proponuje ugodę. Orzeczenie Arbitra Bankowego jest wiążące prawnie dla banków, które mają 14 dni na wprowadzenie jego postanowień w życie. Klient zaś, w przypadku negatywnego rozpatrzenia jego sprawy, może dochodzić swoich praw w sądzie lub skorzystać z pomocy Rzecznika Finansowego.

Źródła:

• Regulamin Bankowego Arbitrażu Konsumenckiego, załącznik do Uchwały nr 8 XXIV Walnego Zgromadzenia ZBP z dnia 18 kwietnia 2012 r.
• Statut Związku Banków Polskich, załącznik do Uchwały Nr 3 XXI Walnego Zgromadzenia ZBP z dnia 22.04.2010 r.
• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.