Rejestr dłużników to system gromadzący informacje o zobowiązaniach finansowych osób i firm. Skupia dane dotyczące kredytów, pożyczek, a także zaległości w płatnościach, jednocześnie zwracając uwagę na prywatność kredytobiorców. Rejestry te umożliwiają wierzycielom weryfikację historii kredytowej potencjalnych klientów, co pomaga w ocenie ich zdolności kredytowej. W Polsce funkcjonują różne typy baz dłużników, zarówno prywatne, jak i państwowe. Do najważniejszych należą Biuro Informacji Kredytowej (BIK) i Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor (BIG), gromadzące obszerne dane o zadłużeniach i terminowości płatności. Inne rejestry, jak Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) czy Rejestr Dłużników Niewypłacalnych (RDN), specjalizują się w różnych aspektach informacji finansowych. Te bazy służą nie tylko identyfikacji dłużników, ale również dokumentują pozytywne historie kredytowe, co może pomóc kredytobiorcom w przyszłości. Osoby zainteresowane mogą sprawdzić swoje dane w rejestrach, a wpis do bazy dłużników jest możliwy po uzyskaniu tytułu wykonawczego i złożeniu wniosku. Natomiast usunięcie wpisów z rejestrów jest ograniczone i zależy od specyfiki danego rejestru.
Rejestr dłużników — co to takiego i jaką ma funkcję?
Pod pojęciem rejestru dłużników rozumiemy głównie biura informacji gospodarczej zbierające informacje odnośnie powstałych zobowiązań finansowych. Ich zadaniem jest zbiór i udostępnianie informacji na temat zobowiązań kredytowych i pożyczkowych na określonych zasadach, tak, aby dbać o prywatność kredytobiorców, jednocześnie umożliwiając wierzycielom sprawdzenie historii kredytowej potencjalnego klienta.
Dzięki informacjom zebranym w rejestrze dłużników, kredytobiorcy mogą łatwiej ocenić swoją zdolność finansową, a banki są w stanie określić, czy dany klient jest już obciążony innymi zobowiązaniami, oraz czy spłaca je w terminie.
Jakie są bazy dłużników w Polsce?
W Polsce istnieją dwa typy baz dłużników: prywatne i państwowe. Do państwowych baz dłużników w Polsce należą Rejestr Dłużników Niewypłacalnych RDN prowadzony przez Krajowy Rejestr Sądowy oraz Krajowy Rejestr Zadłużonych KRZ prowadzony przez Ministra Sprawiedliwości.
Pośród prywatnych baz dłużników wyróżniamy:
- Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor,
- Biuro Informacji Kredytowej,
- Europejski Rejestr Informacji Finansowej,
- Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych,
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej,
- Krajowy Rejestr Długów,
- Krajowy Rejestr Zadłużonych,
- Rejestr Należności Publicznoprawnych.
Wszystkie prywatne bazy dłużników współpracują z wieloma różnymi bankami oraz firmami pożyczkowymi, zbierając od nich powiadomienia o udzielonych zobowiązaniach i powstałych zadłużeniach. W zamian banki mają możliwość wtórnego sprawdzenia danych na temat nowych klientów, pomagając im dopasować swoje oferty pod możliwości wnioskujących.
Baza BIK - Biuro Informacji Kredytowej
BIK stanowi największą bazę danych na temat dłużników w Polsce. Współpracuje on z ponad 700 instytucjami finansowymi, gromadząc dane o ponad 25 milionach Polaków. Baza danych zbiera informacje na temat zadłużeń konsumentów i przedsiębiorców, jak i terminowym wywiązywaniu się ze zobowiązań.
Dane przetwarzane w BIK dotyczą przede wszystkim kredytów na zakup towarów, usług i papierów wartościowych, kredytów niecelowych i studenckich, kredytów mieszkaniowych i pracowniczych, a także kredytów odnawialnych, kart kredytowych i debetowych, limitów debetowych w ROR oraz kredytów poręczonych.
Baza BIG InfoMonitor - Biuro Informacji Gospodarczej
BIG InfoMonitor współpracuje z BIK, również gromadząc dane na temat zobowiązań, ich terminowej spłaty oraz powstałych zadłużeniach. Do BIG trafiają głównie informacje dotyczące płatności różnego rodzaju zobowiązań: rachunków za telefon oraz media, raty alimentów, regulowanie zobowiązań windykowanych oraz kontraktów B2B.
Baza ERIF - Europejski Rejestr Informacji Finansowej
ERIF przyjmuje, przechowuje i udostępnia informacje gospodarcze odnośnie niespłaconych długach oraz o płatnikach, którzy regulują swoje zobowiązania na czas. W swojej historii serwis zebrał już ponad 140 milionów informacji gospodarczych, z których większość stanowią wpisy pozytywne. ERIF obiera za swoją misję budowanie wiarygodności i odpowiedzialności w relacjach między uczestnikami obrotu gospodarczego, jednocześnie wzmacniając bezpieczeństwo zawieranych przez nich transakcji finansowych.
Baza KBIG - Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej
KBIG kolekcjonuje pozytywne i negatywne informacje na temat osób fizycznych oraz podmiotów gospodarczych. Serwis ten jest własnością szwajcarskiego akcjonariusza CRIF AG z siedzibą w Szwajcarii. Firma umożliwia łatwą wymianę danych na temat podmiotów prowadzących podobną działalność w krajach niemieckojęzycznych, co umożliwia łatwiejszy nadzór wiarygodności kredytowej między podmiotami z różnych państw.
Baza KRD - Krajowy Rejestr Długów
KRD zbiera informacje o sytuacji finansowej konsumentów oraz firm od ponad 18 lat. W swojej bazie danych ma niemal 300 milionów raportów dotyczących przedsiębiorstw, firm finansowych, usługowych, i handlowych, przemysłu energetycznego, spożywczego oraz farmaceutycznego, jak i urzędów administracyjnych oraz procesów windykacyjnych.
Baza RDN - Rejestr Dłużników Niewypłacalnych
RDN to państwowa organizacja powstała na podstawie ustawy z dnia 20.08.1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym, który prowadzi działalność rejestru. Jego zadaniem jest kolekcjonowanie i udostępnianie informacji o nierzetelnych dłużnikach. Do bazy danych mogą trafić przedsiębiorcy oraz konsumenci na mocy wyroku sądowego. Każdy wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych jest opatrzony numerem RDN, który ułatwia jego odnalezienie w systemie.
Baza KRZ - Krajowy Rejestr Zadłużonych
KRZ umożliwia wyszukanie ujawnionych postępowań upadłościowych, restrukturyzacyjnych oraz egzekucyjnych, jak i obwieszczeń wymaganych przez prawa upadłościowe oraz restrukturyzacyjne. Jest to jawny rejestr prowadzony przez Ministra Sprawiedliwości.
Baza RNP - Rejestr Należności Publicznoprawnych
RNP zbiera i udostępnia dane o podmiotach, które nie regulują swoich zobowiązań wobec Skarbu Państwa. Dane w Rejestrze Należności Publicznych zostają ujawnione, gdy łączna kwota niezapłaconych w terminie należności pieniężnych wraz z odsetkami wynosi co najmniej 5 000 zł. Dane z RNP są udostępniane każdemu zainteresowanemu podmiotowi oraz zobowiązanym.
Baza KIDT - Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych
KIDT jest bazą dłużników gromadzącą dane na temat powstałych zobowiązań na rynku telekomunikacyjnym. Baza danych pozwala operatorom sieci na łatwą weryfikację klientów, a przedsiębiorcom na sprawdzenie dostawców telekomunikacyjnych. KIDT jednocześnie wydaje certyfikaty Wiarygodnego Przedsiębiorstwa, którymi wyróżnia operatorów telekomunikacyjnych i klientów biznesowych o nienagannej historii transakcji.
Bazy dłużników - jakie dane i informacje są przechowywane?
Rejestry dłużników gromadzą wszystkie dane na temat zobowiązań płatniczych między dowolnymi podmiotami, zarówno konsumentami, jak i przedsiębiorcami. Informacje będą zawierać między innymi:
- Dane osobowe kredytobiorcy, w tym: imię, nazwisko, numer pesel.
- Wartość i okres trwania zobowiązania.
- Wartość zadłużenia przy zaległościach w spłacie.
- Długość zwłoki w spłacie zobowiązania.
W bazie znajdziemy nie tylko negatywne historie kredytowe, ale również przychylne wpisy. Spłacając swoje zobowiązania terminowo lub nadpłacając je z wyprzedzeniem, tworzysz pozytywną historię w bazach dłużników.
Za co można trafić do bazy dłużników?
Wpis w bazie dłużników na temat kredytobiorcy pojawia się w momencie wzięcia kredytu. Nie stanowi on problemu dopóki zobowiązanie spłacane jest terminowo i nie przeradza się w dług. Oprócz kredytów i pożyczek, do bazy dłużników można trafić z powodu innych zaległości w spłacie, w tym nieopłaconych rachunków za telefon, internet, gaz, prąd, czynsz, ubezpieczenie, lub zaległy mandat za jazdę bez biletu.
Jak sprawdzić, czy jestem w bazie dłużników?
Aby sprawdzić swój stan rejestrach dłużników należy zarejestrować się na stronie bazy dłużników i zweryfikować tożsamość za pomocą dowodu osobistego. Większość rejestrów pozwala na sprawdzenie swojego stanu za darmo raz na jakiś czas lub udostępnia uproszczone wersje raportów na wniosek klienta. Aby sprawdzić swoje dane w dowolnym momencie i otrzymać pełnię informacji, konieczny będzie zakup raportu lub subskrypcji na regularny dostęp do bazy danych. Szczegółowy proces dla każdej bazy opisujemy w naszych artykułach na ich temat.
Jak sprawdzić, czy ktoś jest w rejestrze dłużników?
Obecność drugiej osoby w rejestrach dłużników mogą sprawdzić osoby prawne oraz organy administracji państwowej, wysyłając odpowiednie zapytanie do bazy lub wykorzystując jej system do znalezienia potrzebnych danych. Osobom prawnym potrzebne jest w tym celu odpowiednie upoważnienie. Konsumenci mają wgląd wyłącznie do zawartych w rejestrze danych na ich własny temat.
Jak wpisać dłużnika do bazy dłużników?
Aby zamieścić dane o dłużniku w rejestrze należy zdobyć tytuł wykonawczy i wysłać wniosek do wybranej bazy dłużników. Proces ten potrafi być długotrwały i może się nieco różnić, zależnie od wybranego rejestru.
- Zdobądź tytuł wykonawczy, składając wniosek do sądu.
- Wypełnij i wyślij wniosek o wpisanie dłużnika do rejestru, wysyłając go razem z kopią tytułu wykonawczego.
- Pracownicy bazy danych potwierdzą zgodność informacji na wniosku. Jeżeli wszystko się zgadza, zawiadomią dłużnika listownie o zamiarze przekazania danych o zadłużeniu do rejestru dłużników.
- Jeżeli przez 14 dni od zawiadomienia dłużnik nie ureguluje swojego zobowiązania, informacje na jego temat zostaną zamieszczone w bazie dłużników.
Szczegółowe informacje o procesie wnioskowania dla konkretnych baz danych zawarliśmy w naszych artykułach na ich temat.
Czy można usunąć wpisy z rejestrów dłużników?
Nie da się usunąć negatywnych wpisów w rejestrach dłużników. Istnieje za to możliwość usunięcia pozytywnych wpisów, jeżeli chcemy zmniejszyć swoją obecność w internetowych bazach danych. Informacje odnośnie istnienia i terminowej spłaty zobowiązania zawsze będą dostępne w bazie do momentu jego zakończenia. Następnie zostają usunięte, chyba że kredytobiorca wyraził zgodę na ich dłuższe przechowywanie. Może to być pomocne w uzyskaniu pożyczek w przyszłości. Jeżeli jednak zmieniliśmy zdanie lub wydaliśmy zgodę przez pomyłkę, można skontaktować się z danym rejestrem dłużników i ją odwołać.
Rejestry dłużników — podsumowanie
W Polsce funkcjonuje szeroka sieć baz dłużników, które zbierają informacje o zobowiązaniach zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców. Większość rejestrów dłużników w Polsce to prywatne firmy, działające na bazie regulacji prawnych dla baz dłużników. Informacje z nich na swój własny temat może pobrać zainteresowana osoba. Aby sprawdzić stan innej osoby w rejestrze konieczny jest wyrok egzekucyjny sądu, dzięki czemu konsumenci nie muszą się martwić o wyciek ich danych w niepowołane ręce.