Czym jest harmonogram spłaty kredytu?
Harmonogram spłaty kredytu jest dokumentem, który stanowi nieodłączną część umowy kredytu. Najczęściej jest przygotowywany w formie tabeli przez bank lub instytucję finansową. Najważniejsze informacje, które w nim znajdziemy to wysokość kwoty, jaką należy spłacić oraz jasno określony termin, w jakim płatność taka powinna zostać dokonana. Co ważne, harmonogram spłaty towarzyszy wszystkim rodzajom kredytów (jest szczególnie istotny przy kredytach hipotecznych, w których rata jest zmienna w czasie), ale także przy pożyczkach. Jest to swoista tabela-kalendarz pozwalająca kredytobiorcy na sprawne, bezbłędne i terminowe regulowanie zobowiązania.
Jakie informacje zawiera harmonogram spłaty kredytu?
Harmonogram spłaty kredytu zawiera następujące informacje:
- wysokość poszczególnych rat i daty ich spłaty,
- typ zobowiązania (kredyt hipoteczny, gotówkowy, pożyczka itp.),
- identyfikator zobowiązania (nazwa produktu bankowego, z którego korzystamy),
- dane umowy (data podpisania, numer umowy),
- kwota udzielonego zobowiązania,
- łączny okres kredytowania,
- typ raty (stała, malejąca itp.),
- aktualne oprocentowanie kredytu,
- dodatkowe opcje (karencja w spłacie, wakacje kredytowe itp.),
- informacja o możliwościach zmiany harmonogramu.
Harmonogram spłaty, to jednak nie tylko daty i kwoty poszczególnych rat. Znajdziemy w nim znacznie więcej informacji. Przede wszystkim każda rata jest w nim najczęściej podzielona na część kapitałową i odsetkową. Pierwsza to kwota, która zostanie przeznaczona na spłatę zobowiązania, druga - na spłatę odsetek, czyli obsługę kredytu. Ich proporcje zmieniają się z czasem spłaty kredytu. Oprócz tego w harmonogramie spłaty znajdziemy wszystkie podstawowe informacje na temat naszego zobowiązania, takie jak: rodzaj kredytu, datę podpisania umowy i jej numer, pożyczoną kwotę, okres całego kredytowania czy aktualne oprocentowanie. Także dodatkowe opcje (o ile są przewidziane) powinny znaleźć się w tym dokumencie. Mowa tu np. o karencji w spłacie kredytu, wakacjach kredytowych, a także innych możliwościach zmiany harmonogramu kredytu. Warto bowiem podkreślić, że harmonogram może zmieniać się w trakcie spłaty zobowiązania. Poniżej opisujemy jakie zmiany, i z jakich przyczyn, mogą nastąpić w harmonogramie spłat.
Harmonogram spłaty kredytu - wygląd
Wygląd harmonogramu spłaty kredytu różni się między bankami szatą graficzną czy nawet układem poszczególnych pól. Poniżej przedstawiamy jednak najprostszy wzór tego, jak wygląda taki dokument. Jest to przykład harmonogramu spłaty kredytu ze stałą ratą na kwotę 100 000 zł i okres 30 lat (odsetki 3,7%).
| Numer raty | Data spłaty | Wysokość raty | Część kapitałowa | Część odsetkowa | Pozostało do spłaty |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 29-03-2022 | 460,28 | 151,95 | 308,33 | 99 848,05 |
| 2. | 29-04-2022 | 460,28 | 152,42 | 307,87 | 99 695,63 |
| 3. | 29-05-2022 | 460,28 | 152,89 | 307,39 | 99 542,74 |
| … | … | … | … | … | … |
Kiedy może dojść do zmiany harmonogramu spłaty kredytu?
Do zmiany harmonogramu spłaty kredytu może dojść głównie w trzech przypadkach: zmiany wskaźnika WIBOR, nadpłaty kredytu i wakacji kredytowych. Tak naprawdę każda zmiana w kwocie ogólnego zobowiązania, oprocentowania czy czasu spłaty musi być niezwłocznie odnotowana w nowym harmonogramie. Jego korekta jest więc nie tyle możliwością, co koniecznością. Zapobiegnie to pomyłkom i niezamierzonym opóźnieniom ze strony kredytobiorcy. Przyjrzyjmy się dokładnie sytuacjom, w których dochodzi do zmiany harmonogramu spłaty kredytu.
Harmonogram spłaty a zmiana WIBOR
Pierwsza sytuacja zmiany harmonogramu spłaty kredytu jest, niestety, niezależna od klienta. Jest nią zmiana stawki WIBOR, która ma bezpośredni wpływ na oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą procentową. Do takich zaliczają się m.in. kredyty hipoteczne. Wzrost stawki WIBOR oznacza wyższą ratę kredytu, którą przyjdzie nam zapłacić. Każda zmiana oprocentowania musi zaś zostać uwzględniona w nowym harmonogramie spłaty. Najczęściej banki stosują wskaźniki WIBOR 3M lub WIBOR 6M, dzięki czemu mimo iż sam wskaźnik zmieniać się może co miesiąc, nasz harmonogram będzie obowiązywał przez kolejne, odpowiednio, 3 lub 6 miesięcy. Pozwoli nam to na lepszą kontrolę nad naszymi finansami i planowanie spłat kolejnych rat.
Harmonogram spłaty kredytu a nadpłata kredytu
Nadpłata kredytu może mieć istotny wpływ na harmonogram spłaty kredytu. Każdy kredytobiorca ma prawo do wcześniejszej spłaty kredytu, czyli nadpłaty jakiejś części lub wszystkich rat. W takiej sytuacji bank może (w porozumieniu z klientem) wybrać jedną z procedur:
- przygotować nowy harmonogram spłaty - w którym łączny okres spłaty zostaje skrócony, a kwota zobowiązania ulega pomniejszeniu o nadpłatę,
- zaliczyć nadpłatę na poczet najbliższych rat - nadpłacone środki nie wpływają wtedy na warunki kredytu, a zostają po prostu wykorzystane do spłaty kilku kolejnych rat na raz.
Pierwszy z tych sposobów jest oczywiście korzystny dla klienta, gdy do spłaty kredytu pozostało mu jeszcze sporo czasu. Zmniejszy się łączna kwota do spłaty, a co za tym idzie obniża się wysokość raty. Alternatywnym rozwiązaniem jest utrzymanie kwotowej wysokości raty, ale skrócenie czasu kredytowania. Nowy harmonogram bank powinien przekazać klientowi niezwłocznie po dokonaniu nadpłaty kredytu. Natomiast zaliczenie nadpłaty na poczet kilku rat jest rozwiązaniem korzystnym, gdy kończymy spłatę zobowiązania. Nie wymaga tworzenia dodatkowych dokumentów czy nowych harmonogramów. Bank po prostu zaksięguje naszą nadpłatę jako kilka kolejnych rat i, jeżeli kwota wystarczy do pokrycia pozostałego zobowiązania, uzna kredyt za spłacony.
Harmonogram spłaty a wakacje kredytowe
Wakacje kredytowe to opcja, która pozwala kredytobiorcy na tymczasowe zawieszenie spłaty rat kredytu, a to wpływa na konieczność stworzenia nowego harmonohgramu spłaty. Niektóre banki i instytucje finansowe oferują swoim klientom okres zawieszenia spłaty, jednak wakacje kredytowe wprowadzają znaczące zmiany w dalszej jego spłacaniu. Dwie najpopularniejsze opcje to:
- wydłużenie okresu kredytowania - gdy czas wakacji zostaje doliczony do dotychczasowej spłaty kredytu,
- zwiększenie przyszłych rat - czas spłaty pozostaje bez zmian, ale pojedyncza rata rośnie, by skompensować okres, w którym zawiesiliśmy spłacanie kredytu.
W obu przypadkach konieczne jest stworzenie nowego harmonogramu.
Skąd wziąć nowy harmonogram spłat?
Bank sam powinien wysłać nam nowy harmonogram spłaty w przypadku jakichkolwiek zmian. Aktualny dokument powinien dotrzeć do nas drogą przez nas wybraną. Możemy go trzymać pocztą tradycyjną, na skrzynkę e-mail lub bezpośrednio w aplikacji mobilnej/bankowości elektronicznej. Jeżeli jednak tego nie zrobi (lub po prostu zgubiliśmy nasz dotychczasowy harmonogram) zawsze możemy poprosić o aktualną kopię przez infolinię, jego stronę internetową lub w oddziale banku.
Harmonogram spłaty kredytu a rodzaj raty
Rodzaj raty kredytowej ma znaczący wpływ na harmonogram spłaty kredytu. Każdy kredyt spłacamy za pomocą rat. Do każdego też otrzymamy harmonogram spłaty. Rodzaje rat nie wpływają znacząco na ogólne założenia harmonogramu, mają jednak ogromny wpływ na to jakie raty będziemy spłacać wraz z upływem czasu. Wyróżnić można 4 główne typy rat:
- rata stała/równa/annuitetowa - wysokość raty jest taka sama przez cały okres kredytowania. Zmieniać się może za to jej skład. Początkowo dominuje część odsetkowa, z czasem kapitałowa,
- rata malejąca - początkowe raty będą, niekiedy znacznie, wyższe niż końcowe. Rozwiązanie dostępne dla osób z wysoką zdolnością kredytową, która pozwoli na wyższe obciążenie domowego budżetu na początku okresu kredytowania,
- rata rosnąca - odwrotnie niż w poprzednim przykładzie, to początek spłaty będzie łagodniejszy dla naszego portfela. Jest to dobre rozwiązanie, gdy przeznaczamy kredyt na cel, który będzie wymagał początkowo dodatkowego wkładu pieniężnego (np. remont domu, wyposażenie firmy itp.),
- rata balonowa - w tym przypadku to ostatnia rata jest znacznie wyższa niż pozostałe. Rozwiązanie często wykorzystywane w kredytach samochodowych.
Czasami bank pozwala także na zmianę typu raty już w trakcie okresu kredytowania. Wtedy, oczywiście, przygotowywany jest nowy, zupełnie inny harmonogram spłaty.
Harmonogram spłaty a rzeczywisty koszt kredytu
To wszystko powinno oznaczać, że w harmonogramie spłaty kredytu znajdziemy jego rzeczywisty koszt, prawda? Tak, o ile będziemy się go trzymać. Harmonogram jest bowiem swoistym planem spłaty kredytu. Nie obejmuje więc sytuacji, których ani kredytobiorca ani bank nie przewidzieli. Takich jak opóźnienia w spłacie nawet jednej raty. Wtedy naliczone zostaną dodatkowe opłaty (odsetki karne, kary umowne, opłaty za monity itp.), które wykraczają poza harmonogram. Nie znajdziemy ich więc w tym dokumencie. Jeżeli jednak będziemy go przestrzegać, to rzeczywisty koszt kredytu będzie po prostu sumą wszystkich rat.
Harmonogram spłaty kredytu - podsumowanie
Harmonogram spłaty kredytu jest jednym z najważniejszych dokumentów towarzyszących takiemu zobowiązaniu. Nie tylko wyznacza on daty i wysokości kolejnych rat, ale też zmienia się w zależności od okoliczności i decyzji kredytobiorcy. To dzięki niemu (zwłaszcza w przypadku rat zmiennych, rosnących i malejących) klient dokładnie wie jakiej wysokości będzie kolejna rata, którą przyjdzie mu zapłacić. To pozwala uniknąć nieprzyjemności związanych z pomyłkami i opóźnień w spłacie kredytu.
Komentarze