WIBOR - co to jest i jak wpływa na koszt kredytu?

Czym jest WIBOR?

WIBOR jest to Warsaw Interbank Offered Rate, czyli wskaźnik oprocentowania pożyczek na krajowym rynku międzybankowym. Banki bowiem, poza tym że pożyczają pieniądze klientom indywidualnym i firmom, również same zaciągają pożyczki w innych bankach. Taki kredyt jest oczywiście oprocentowany i to właśnie WIBOR określa jakie oprocentowanie obowiązuje na tym, międzybankowym, rynku. Zaś to jak swoimi środkami operują banki wpływa bezpośrednio na oprocentowanie kredytów i pożyczek dla klientów - kredytobiorców.

Rodzaje WIBOR

Wyróżniamy 9 rodzajów wskaźnika WIBOR:

1. WIBOR(R) ON - overnight - jeden dzień,
2. WIBOR(R) TN - tomorrow/next - jeden dzień,
3. WIBOR(R) SW - spot week - jeden tydzień,
4. WIBOR(R) 2W - 2 week - dwa tygodnie,
5. WIBOR(R) 1M - 1 month - jeden miesiąc,
6. WIBOR(R) 3M - 3 months - trzy miesiące,
7. WIBOR(R) 6M - 6 months - sześć miesięcy,
8. WIBOR(R) 9M - 9 months - dziewięć miesięcy (obecnie wycofany),
9. WIBOR(R) 12M lub 1Y - 12 months lub 1 year - jeden rok.

Wskaźnik WIBOR nie jest stały. Co więcej zmienia się niemal każdego dnia. Jednak rynek kredytów działa w znacznie dłuższej perspektywie czasowej. By było to możliwe wyróżniamy kilka różnych wskaźników WIBOR, które stosowane są w określonych sytuacjach i które obejmują różne okresy czasowe (na które udzielona jest międzybankowa pożyczka). Większość z nich nie ma większego znaczenia dla przeciętnego konsumenta.

Co to oznacza w praktyce? Wyobraźmy sobie sytuację, w której BANK 1. pożycza od BANKU 2. 10 milionów złotych na okres 3 miesięcy. Ta pożyczka będzie wtedy oprocentowana wg. aktualnej stawki WIBOR(R) 3M. Transakcje na rynku międzybankowym są bardzo częste i zawierane są na niezwykle zróżnicowane okresy - stąd potrzeba tak szczegółowych wskaźników.

Jak ustala się WIBOR - czyli co wpływa na WIBOR?

WIBOR(R) nie jest wskaźnikiem, którego wysokość ustala jedynie jeden podmiot, czyli na WIBOR wpływa wiele czynników. Jest to wypadkowa kilku różnych czynników. Pierwszym z nich jest głos samych banków. Spośród banków działających na polskim rynku NBP wybiera tzw. dealerów rynku pieniężnego. To te instytucje mają wpływ na tzw. fixing, czyli procedurę ustalania stawki WIBOR(R). Co do zasady powinno być ich 10, jednak w przeszłości zdarzały się sytuacji, gdy na rynku mieliśmy nawet tylko 6 dealerów. Każdego dnia roboczego, o godzinie 11 przekazują oni informację o proponowanej przez nich cenie pożyczek i kredytów do innych banków. Najczęściej gdy zapotrzebowanie na pożyczki na rynku międzybankowym jest niskie - niskie jest też oprocentowanie. Gdy jednak banki znajdują się w sytuacji, w której potrzebują większych zastrzyków gotówki - automatycznie podnoszą stopę oprocentowania. Z tych (dla uproszczenia przyjmijmy - dziesięciu) propozycji, agent kalkulacyjny odrzuca dwie skrajne, a z reszty wyciąga średnią arytmetyczną. W ten sposób WIBOR(R) jest przybliżonym odzwierciedleniem nastrojów na rynku międzybankowym. Jednak nie tylko banki i ich estymacje mają wpływ na ostateczną wysokość wskaźnika WIBOR. Zależy on bowiem także od stopy depozytowej i stopy lombardowej, które ustalane są przez Radę Polityki Pieniężnej. WIBOR musi zmieścić się między tymi dwoma wskaźnikami. Dzięki temu RPP zapobiega dużym, nieprzewidzianym wahaniom WIBOR-u, które mogłyby doprowadzić do destabilizacji rodzimego rynku finansowego. Jak widać proces ustalania aktualnego wskaźnika WIBOR(R) jest bardzo skomplikowany, a ustawodawca starał się zapewnić jego względną stabilność. Oddanie prawa do ustalania jego wysokości w jedne ręce (czy NBP czy banków komercyjnych) mogłoby doprowadzić do negatywnych skutków odczuwalnych przez obywateli. Bowiem wskaźnik WIBOR(R) ma też wpływ na ich finanse.

WIBOR a stopy procentowe

Przyjrzyjmy się bliżej wpływowi stóp procentowych na wskaźnik WIBOR. Jak pisaliśmy, musi on mieścić się między stopą depozytową a lombardową. Co oznaczają te terminy?

• Stopa depozytowa - to oprocentowanie, na jakie NBP przyjmuje od banków komercyjnych depozyty. W zależności od jej wysokości bardziej lub mniej opłaca się bankom przechowywać nadwyżki środków w banku centralnym. Bardzo niska lub nawet ujemna stopa depozytowa sprawia, że korzystniejsze jest wypuszczanie nadwyżek na rynek, chociażby w formie pożyczek na rynku międzybankowym.
• Stopa lombardowa - to oprocentowanie, jakie NBP stosuje pożyczając środki bankom komercyjnym. Odbywa się to na zasadzie zastawu papierów wartościowych posiadanych przez bank. Na podobnej zasadzie zastawu działają lombardy - stąd nazwa stopy lombardowej.

Dlaczego WIBOR(R) zawsze znajduje się między tymi dwoma stopami procentowymi? Najzwyczajniej w świecie bankowi nie opłaca się pożyczać pieniędzy innemu podmiotowi taniej (na niższy procent) niż ten, który otrzyma w NBP. Z drugiej zaś strony równie niekorzystne jest pożyczanie od innego banku drożej niż można to uczynić zastawiając w NBP swoje papiery wartościowe. Pamiętajmy, że banki komercyjne to instytucje nastawione przede wszystkim na zysk. Niemal zawsze wybiorą rozwiązanie korzystniejsze dla siebie z finansowego punktu widzenia.

Jak inflacja wpływa na WIBOR?

Inflacja ma znaczący wpływ na WIBOR. Inflacja powinna pozostawać pod kontrolą Rady Polityki Pieniężnej. RPP wpływa na nią regulując wyżej wymienione stopy procentowe. Te zaś w oczywisty sposób wpływają na wysokość wskaźnika WIBOR(R). Przy niskiej inflacji obniżane są stopy procentowe, by zachęcić banki komercyjne do inwestowania i pożyczania pieniędzy. Zaś wysoka inflacja zmusza RPP do podwyżki stóp procentowych, tak by większość nadwyżek była zdeponowana w NBP. Jest to oczywiście pewne uproszczenie, ale tak w pewnym skrócie prezentuje się wpływ inflacji na WIBOR.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu?

WIBOR bezpośrednio wpływa na wysokość rat kredytów zmiennoprocentowych. Oprocentowanie kredytu konsumenckiego w banku komercyjnym zawsze składa się z co najmniej dwóch elementów: wskaźnika WIBOR i marży banku. Marża podlega negocjacji (nawet jeżeli banki niechętnie się na nie zgadzają), na WIBOR zaś jako konsumenci nie mamy wpływu. Wpływ wskaźnika WIBOR na ratę kredytu jest więc znaczny, jednak ogromną różnicę odgrywa tu rodzaj kredytu.

WIBOR a kredyt gotówkowy (oprocentowanie stałe)

W przypadku kredytów ze stałym oprocentowaniem, jakimi najczęściej są kredyty gotówkowe zaciągane na krótsze okresy, WIBOR jest kluczowy w momencie podpisywania umowy. Stałe oprocentowanie oznacza, że wysokość naszej raty nie zmieni się w trakcie spłacania kredytu. Jednak jej wysokość zostanie ustalona biorąc pod uwagę aktualny wskaźnik WIBOR. Stąd oczywiście najkorzystniej zdecydować się na taki krok gdy jest on niski. Część banków może nam także dać do wyboru, który WIBOR będzie brany pod uwagę przy ustalaniu oprocentowania. Znów, przy kredycie oprocentowanym stale, najkorzystniej będzie wybrać najniższy wskaźnik. Sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana przy oprocentowaniu zmiennym.

WIBOR a kredyt hipoteczny (oprocentowanie zmienne)

WIBOR odgrywa kluczową rolę w ustalaniu oprocentowania zmiennego kredytów hipotecznych. Doskonałym przykładem kredytu o zmiennym oprocentowaniu jest kredyt hipoteczny. Zaciągany na znaczne sumy i na długie okresy. W takim przypadku wskaźnik WIBOR będzie miał ciągły wpływ nie tylko na wysokość naszej raty, ale też na całkowity koszt zaciągniętego kredytu. Nasze (zmienne) oprocentowanie to wciąż wskaźnik WIBOR + marża banku. Im wyższy WIBOR, tym wyższą ratę przyjdzie nam zapłacić. Oczywiście wyliczanie każdej kolejnej raty na nowo byłoby nie tylko niezwykle kłopotliwe, ale też niemal uniemożliwiałoby planowanie domowych finansów. Dlatego banki proponują swoim klientom aktualizację wysokości raty (i pełnego kosztu kredytu) według dwóch wskaźników - WIBOR 3M i WIBOR 6M.

Który WIBOR lepszy przy kredycie?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie który wskaźnik WIBOR jest lepszy przy kredycie dla pożyczkobiorców, WIBOR 6M? 3M? A może 1M? Przyjmuje się jednak, że lepszym wyborem przy kredytach zaciąganych na wiele lat (jak kredyty hipoteczne) jest stawka, która zapewnia większą stabilność - w tym przypadku WIBOR 6M. Aktualizacja wysokości raty następuje wtedy raz na pół roku. Pozwala to na lepsze planowanie wydatków w skali kilku miesięcy, jednak z drugiej strony może doprowadzić do większego, skokowego wzrostu kwoty raty. Przy WIBOR 3M aktualizacje będą częstsze, jednak mniej drastyczne. Drugim czynnikiem wartym wzięcia pod uwagę w wyborze wskaźnika dla naszego kredytu jest… znajomość rynku finansowego. Jeżeli spodziewamy się obniżki stóp procentowych - lepiej skorzystać z niej jak najszybciej (wybierając WIBOR 3M lub nawet 1M). Analogicznie podwyżki lepiej odkładać w czasie. Niestety przy tak długich okresach kredytowania, jak w przypadku kredytów hipotecznych, nawet zawodowi analitycy finansowi nie są w stanie przewidzieć zachowań rynku.

Jak zmieniał się WIBOR na przestrzeni lat? 

Wysokość WIBOR na przestrzeni lat zmienia się, reagując na różne czynniki ekonomiczne, takie jak polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego, inflacja, sytuacja gospodarcza kraju oraz globalne wydarzenia ekonomiczne. Wskaźnik WIBOR w ostatnich miesiącach gości w mediach znacznie częściej niż miało to miejsce w przeszłości. Wynika to głównie z faktu, że obserwujemy właśnie najwyższą jego podwyżkę od kilkunastu lat. Jest to oczywiście związane z rosnącą inflacją. Jak widać na poniższym wykresie wartość WIBOR regularnie malała (najpierw znacząco w latach 2000-2005, a później znacznie spokojniej, jednak konsekwentnie w latach 2005-2021). Ostatnia dekada to stabilny, bardzo niski WIBOR, z czego niewątpliwe cieszyli się kredytobiorcy. Jednak obecne działania NBP i RPP doprowadziły do skokowego, bezprecedensowego jego wzrostu. Niestety, nie należy się spodziewać odwrócenia tego trendu w najbliższych miesiącach. 

Żródło: money.pl

WIBOR a WIBID

WIBOR i WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate) to dwa powiązane, ale różne wskaźniki używane na polskim rynku finansowym, które odgrywają ważną rolę w systemie międzybankowym. WIBOR decyduje o oprocentowaniu pożyczek i kredytów na rynku międzybankowym. Co jednak z depozytami? Banki komercyjne mogą przecież nie tylko pożyczać od siebie środki, ale także lokować nadwyżki nie tylko w NBP, ale także u siebie nawzajem. Wskaźnikiem, który reguluje oprocentowanie takich depozytów jest WIBID. Ustala się go analogicznie do WIBOR-u, zbierając propozycje dealerów rynku finansowego, odrzucając skrajne wartości, a z pozostałych wyciągając średnią arytmetyczną. Również w przypadku WIBID-u wyróżniamy wiele stawek w ujęciu czasowym - od WIBID ON (overnight - tego samego dnia) po WIBID 1R (jeden rok).

WIBOR - podsumowanie

Z perspektywy klienta banku, który chce zaciągnąć lub już posiada kredyt, WIBOR jest jednym z czynników, który wpływa na ogólny koszt kredytu- WIBOR + marża = oprocentowanie zobowiązania. Jak wiemy proces ustalania stawek WIBOR jest skomplikowany - składa się z kilku etapów, jest zależny od różnych czynników a na jego ostateczny wynik ma wpływają różne podmioty. 

Co ważne, WIBOR to wskaźnik, który ulega dynamicznym zmianom. Ma to szczególne znaczenie w przypadku zobowiązań zaciągany na długi okres czasu - oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej, może wielokrotnie zmienić się w czasie kredytowania. Warto mieć to na uwadze i dokładnie przeanalizować rynek kredytowy, a najlepiej przed podjęciem decyzji skorzystać z porady eksperta finansowego.