- Przystąpienie do długu polega na dobrowolnym dołączeniu osoby trzeciej do istniejącego zobowiązania w charakterze współdłużnika.
- Osoba przystępująca do długu odpowiada solidarnie z pierwotnym dłużnikiem całym swoim majątkiem za spłatę zobowiązania.
- W odróżnieniu od przejęcia długu, w tym przypadku pierwotny dłużnik nie jest zwalniany z odpowiedzialności.
- Przystąpić można do większości długów cywilnoprawnych; niemożliwe jest to m.in. w przypadku długów publicznoprawnych (podatków) czy przedawnionych.
- Umowa przystąpienia do długu powinna być zawarta na piśmie i precyzyjnie określać strony, kwotę oraz warunki zobowiązania.
- Osoba przystępująca, która spłaci całość lub większość długu, ma prawo do roszczenia regresowego wobec pierwotnego dłużnika.
- Dla wierzyciela przystąpienie do długu jest formą zabezpieczenia spłaty, a dla dłużnika – szansą na uzyskanie wsparcia i uniknięcie egzekucji.
Przystąpienie do długu - czym jest i jak to zrobić?
Na czym polega przystąpienie do długu?
Przystąpienie do długu to czynność prawna, w której osoba trzecia dobrowolnie dołącza do istniejącego zobowiązania, stając się współdpowiedzialna za jego spłatę. W wyniku tej operacji przystępujący staje się dłużnikiem solidarnym obok dotychczasowego dłużnika. Dla wierzyciela oznacza to znaczące wzmocnienie jego pozycji – od tej pory może on żądać spłaty całości zadłużenia od obu dłużników łącznie, od każdego z osobna, lub od jednego wybranego. Obaj dłużnicy odpowiadają za spłatę całym swoim majątkiem aż do pełnego zaspokojenia wierzyciela.
Przystąpienie do długu a przejęcie długu – kluczowe różnice
Te dwa pojęcia są często mylone, jednak opisują zupełnie inne sytuacje prawne. Zrozumienie różnicy jest kluczowe dla oceny konsekwencji każdej z tych czynności.
- Przystąpienie do długu: Dołącza nowy dłużnik, ale stary pozostaje. Wierzyciel ma teraz dwóch dłużników solidarnych zamiast jednego. Liczba dłużników się zwiększa.
- Przejęcie długu: Nowy dłużnik wchodzi w miejsce starego, całkowicie go zastępując. W przypadku przejęcia, pierwotny dłużnik jest zwalniany z obowiązku spłaty, a jego zobowiązanie wygasa. Liczba dłużników pozostaje taka sama.
Jakie warunki trzeba spełnić, by przystąpić do długu?
Aby przystąpienie do długu było możliwe i skuteczne, musi zostać spełnionych kilka warunków. Dotyczą one zarówno osoby przystępującej, jak i samego charakteru zobowiązania. Do długu może przystąpić każda osoba pełnoletnia, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, niezależnie od tego, czy jest spokrewniona z dłużnikiem. Zgoda wierzyciela co do zasady nie jest wymagana, choć w praktyce często uczestniczy on w procesie. Przystąpić można do większości istniejących długów, jednak z pewnymi wyjątkami. Nie można przystąpić do długu, który:
- ma charakter publicznoprawny (np. zaległości podatkowe, składki ZUS),
- jest zobowiązaniem ściśle osobistym (np. obowiązek alimentacyjny),
- uległ już przedawnieniu,
- wynika z weksla (tu obowiązują odrębne przepisy Prawa wekslowego).
Umowa o przystąpienie do długu – co powinna zawierać?
Chociaż przepisy nie wymagają konkretnej formy dla tej czynności, dla bezpieczeństwa wszystkich stron umowa powinna być zawarta w formie pisemnej dla celów dowodowych. Stanowi ona swoistą formę na uznanie długu przez nową osobę. Prawidłowo sporządzony dokument chroni interesy zarówno dłużników, jak i wierzyciela. Powinien on zawierać następujące elementy:
- Dokładne określenie stron: dane osobowe pierwotnego dłużnika oraz osoby przystępującej do długu.
- Precyzyjny opis długu: kwota główna, naliczone odsetki, data powstania, termin spłaty oraz tytuł prawny (np. numer umowy pożyczki).
- Dane wierzyciela: imię i nazwisko lub nazwa firmy oraz adres.
- Oświadczenie o przystąpieniu: jednoznaczne oświadczenie woli osoby trzeciej o przystąpieniu do długu i przyjęciu solidarnej odpowiedzialności.
- Czytelne podpisy dłużnika pierwotnego i przystępującego.
Prawa i obowiązki przystępującego do długu
Głównym obowiązkiem osoby przystępującej jest solidarna odpowiedzialność za spłatę całego zobowiązania. Oznacza to, że w przypadku braku płatności, wierzyciel może skierować swoje roszczenia bezpośrednio przeciwko niej, włącznie z wszczęciem postępowania, które poprowadzi komornik. Najważniejszym uprawnieniem przystępującego jest natomiast prawo do tzw. roszczenia regresowego. Jeśli spłaci on wierzyciela w kwocie przewyższającej część długu, która na niego przypada (zazwyczaj 50%, chyba że umowa stanowi inaczej), może on żądać od pierwotnego dłużnika zwrotu nadpłaconej sumy.
Często zadawane pytania
Czy wierzyciel musi wyrazić zgodę na przystąpienie do długu?
Co do zasady, umowa o przystąpienie do długu zawierana jest między dotychczasowym dłużnikiem a osobą przystępującą i do jej ważności zgoda wierzyciela nie jest konieczna. Jego sytuacja prawna ulega bowiem polepszeniu – zyskuje dodatkowego dłużnika. W praktyce jednak, zwłaszcza przy długach bankowych, wierzyciele często przygotowują własne aneksy do umów, w których formalizują przystąpienie nowej osoby, badając przy okazji jej zdolność kredytową.
Czy przystąpienie do długu poprawia zdolność kredytową pierwotnego dłużnika?
Niebezpośrednio. Sam akt przystąpienia do długu przez osobę trzecią nie usuwa negatywnych wpisów z historii kredytowej pierwotnego dłużnika. Może jednak znacząco poprawić jego sytuację w oczach wierzyciela, ponieważ zwiększa prawdopodobieństwo spłaty zobowiązania. Jeśli nowy dłużnik pomoże w regularnej spłacie, z czasem pozytywnie wpłynie to na ocenę wiarygodności obu dłużników.
Przystąpiłem do długu, a pierwotny dłużnik ogłosił upadłość. Co teraz?
Jest to bardzo ryzykowna sytuacja dla osoby, która przystąpiła do długu. Ogłoszenie upadłości przez jednego z dłużników solidarnych nie zwalnia z odpowiedzialności drugiego. Wierzyciel, który nie zostanie w pełni zaspokojony w postępowaniu upadłościowym, ma prawo dochodzić całej pozostałej kwoty długu od drugiego dłużnika solidarnego (czyli przystępującego).
Czy w umowie przystąpienia do długu można ograniczyć swoją odpowiedzialność?
Tak, jest to możliwe, ale takie ograniczenie będzie skuteczne głównie w relacjach wewnętrznych między dłużnikami (np. ustalenie, że przystępujący odpowiada tylko za 20% długu). Wobec wierzyciela, który nie był stroną takiej umowy ograniczającej, obaj dłużnicy co do zasady wciąż odpowiadają solidarnie za całość długu, chyba że wierzyciel wyraźnie zgodził się na takie ograniczenie w osobnym porozumieniu.
Dodaj komentarz
Komentarze