Dywidenda - czym jest i jak ją obliczyć?

Czym jest dywidenda?

Dywidenda to podział zysku. Jeżeli spółka wypracowała w danym roku obrotowym zysk, to część z niego trafi do jej udziałowców lub akcjonariuszy. Wypłata dywidendy nie jest obowiązkowa, spółka może inaczej przeznaczyć wypracowany zysk: na pokrycie strat z lat poprzednich, inwestycje czy rozszerzenie działalności. Jeżeli jednak zapadnie decyzja o wypłacie dywidendy to trafi ona odpowiednio do: akcjonariuszy (posiadaczy akcji) w spółkach akcyjnych, udziałowców w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólników w spółkach komandytowo-akcyjnych. Dlatego też skupowanie akcji spółek o ugruntowanej pozycji, które regularnie wypłacają swoim akcjonariuszom dywidendy postrzegane jest jak dobra (chociaż długoterminowa i obarczona pewnym ryzykiem) inwestycja. W Polsce takie spółki oraz ich notowania na giełdzie opisuje wskaźnik WIG-DIV.

Czym jest ukryta dywidenda?

Wypłata dywidendy nie jest w prawie podatkowym traktowana jako koszt spółki. Co za tym idzie, nie można jej odpisać od podatku jako koszt uzyskania przychodu Z tego powodu wiele firm szukało alternatywnego, bardziej podatkowo korzystnego, sposobu na wypłacanie swoim akcjonariuszom zysków. Takie działania zostały w reformie Nowy Polski Ład nazwane ukrytą dywidendą. Chcąc powstrzymać tego typu naginanie prawa podatkowego, ustawodawca rozszerzył zakres działań, których również nie można “wpuścić” w koszty, a które dotychczas zastępowały dywidendę. Od 1 stycznia 2023 roku nie można wpisać w koszty uzyskania przychodu wydatków na rzecz akcjonariuszy, wspólników lub podmiotów powiązanych, których:

• wysokość jest uzależniona od osiągniętego zysku (jak np. wynagrodzenie menedżerów zatrudnionych na zasadach B2B),
• przedmiotem jest usługa fikcyjna lub jej wycena nie odpowiada zasadom rynkowym (np. zawyżanie cen usług świadczonych przez wspólników na rzecz spółki),
• przedmiotem jest odpłatne korzystanie z aktywów udziałowca lub wspólnika (np. wynajmowanie od niego nieruchomości)
• przedmiotem jest wynagrodzenie dla wspólnika przekraczające pięciokrotność średniego wynagrodzenia w spółce lub w całym sektorze przedsiębiorstw.

Wysokość dywidendy - jak obliczyć?

Wysokość dywidendy ustalana jest przez uchwałę spółki dotyczącej przeznaczenia zysku. Kwota dywident nie może przekraczać zysko za ostatni rok obrotowy, a także sumy niepodzielonych zysków z lat ubiegłych (jeżeli takie istnieją) oraz kapitału zapasowego (jeżeli został utworzony). Wysokość dywidendy jest niemal zawsze określana jako kwota przypadająca na jedną akcję lub udział. Jak obliczyć jaka dywidenda będzie nam wypłacona? Należy przemnożyć jej stawkę przez liczbę posiadanych przez nas akcji. Wzór wygląda więc następująco:

(stawka za jedną akcję) x (liczba posiadanych akcji) = wysokość wypłacanej dywidendy

Zilustrujmy to przykładem. Załóżmy, że posiadamy 100 akcji danej spółki, a stawka dywidendy ustalona jest na 5 zł. Nasze obliczenia będą wyglądać wtedy tak (pomińmy w tym momencie podatek):

5 zł x 100 akcji = 500 zł wypłaconej nam dywidendy

Jest jeszcze jeden wskaźnik, który warto znać. To stopa dywidendy, czyli procent zysku, który generuje inwestycja w akcje wybranej spółki. Wzór na obliczenie tego wskaźnika wygląda następująco:

(stawka dywidendy za jedną akcję / kurs akcji ) x 100% = stopa dywidendy

W naszym przykładzie załóżmy, że kurs akcji wybranej przez nas spółki wynosi 125 zł:

(5 zł / 125 zł) x 100% = 4%

Stopa dywidendy wynosi w naszym przykładzie 4%. Oczywiście im wyższa stopa dywidendy, tym inwestycja szybciej się zwróci i zacznie przynosić zysk.

Wypłata dywidendy

Dywidendę wypłaca się zazwyczaj raz do roku. Dzień wypłaty ustalany jest w uchwale walnego zgromadzenia spółki lub jej radę nadzorczą. Dzień wypłaty dywidendy zawsze wypada po dniu dywidendy (o którym poniżej). Najczęściej akcjonariusze otrzymują dywidendę w postaci środków pieniężnych. Forma ich przekazania (gotówka, przelew) zależy od spółki, jednak w większości przypadków obie te opcje są dostępne dla akcjonariuszy. Inną, często spotykaną, postacią wypłaty dywidendy jest przekazanie uprawnionym dodatkowych akcji lub udziałów spółki. Dokonuje się wtedy często dodatkowej emisji akcji, w której dotychczasowi akcjonariusze dostają część ich puli nieodpłatnie. Może też dojść do podwyższenia nominalnej wartości akcji w rękach akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy.

Dzień dywidendy

Dzień dywidendy, to dzień w którym ustalana jest ostateczna lista akcjonariuszy i udziałowców uprawnionych do otrzymania środków z zysków. Władze spółki ustalają datę tego dnia na walnym zgromadzeniu. Tylko osoby, które posiadają akcje spółki przed tym dniem są uprawnione do otrzymania dywidendy. Jeżeli więc nabędziemy akcje między dniem dywidendy, a dniem jej wypłaty nie otrzymamy żadnych środków. Będziemy musieli na nie poczekać kolejny rok.

Dywidenda rzeczowa

Dywidenda rzeczowa, to wypłata należnych akcjonariuszom środków w formie innej niż gotówka czy akcje. Najczęściej dochodzi do niej w sytuacji, gdy spółka nie posiada wystarczających środków, by zaspokoić roszczenia osób uprawnionych do wypłaty dywidendy. Może wtedy zastąpić ją równowartościowy przedmiotami lub nawet nieruchomościami. Spotyka się dywidendy rzeczowe w postaci sprzętów, maszyn, wartościowego mienia, a nawet zapasów magazynowych.

Podatek od dywidendy

Od dywidendy płaci się podatek. Jest to podatek od zysków kapitałowych, zwany podatkiem Belki, który wynosi 19%. Jest on naliczany i odprowadzany do urzędu skarbowego przez samą spółkę, więc akcjonariusze nie muszą zajmować się żadnymi formalnościami. Otrzymają po prostu dywidendę pomniejszoną o ten podatek. Nie ma także konieczności wykazywania dywidend w zeznaniu rocznym (PIT). To wszystko dotyczy oczywiście polskich spółek wypłacających dywidendy. Co jeśli posiadamy akcje firm zagranicznych? Wtedy musimy dowiedzieć się jak wygląda prawo podatków w kraju, z którego pochodzi spółka. Jeżeli podatek od zysków kapitałowych jest tam niższy niż w Polsce, to będziemy musieli wysłać do urzędu skarbowego różnicę. Rozliczmy się z niej na formularzu PIT-38. Jest jednak sposób, by i w przypadku polskich spółek uniknąć podatku od dywidendy. Kluczem są tu Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) oraz Indywidulane Konta Zabezpieczenie Emerytalnego (IKZE). Dywidendy (a także np. odsetki od obligacji) wpływające na takie rachunku są zwolnione z podatku Belki.

Dywidenda 2025 - podsumowanie

Dywidenda to podział zysków spółki wśród jej akcjonariuszy i udziałowców. Raz do roku są oni uprawnieni do otrzymania środków pieniężnych, akcji lub dywidendy rzeczowej, które pochodzą z zysku w danym roku obrotowym. Lista uprawnionych akcjonariuszy zamykana jest w tzw. dniu dywidendy, zaś dzień wypłaty zawsze następuje w późniejszym terminie. Niestety, dywidendy są objęte podatkiem Belki (19%), którego unikniemy jedynie zakładając IKE lub IKZE.