Inwestycje a dźwignia finansowa w 2025
akredo.plOszczędnościInwestycjeDźwignia finansowa w inwestycjach

Dźwignia finansowa w inwestycjach

Dźwignia finansowa odnosi się do stosunku kapitału obcego do kapitału własnego firmy, pokazując w jaki sposób przedsiębiorstwo finansuje swoją działalność. Wyższy wskaźnik dźwigni finansowej oznacza większe zadłużenie firmy, ale niekoniecznie świadczy to o jej złej kondycji finansowej. Wykorzystanie dźwigni finansowej pozwala firmom na realizację większych inwestycji, które mogą przynieść wyższe zyski niż możliwe byłoby przy wykorzystaniu wyłącznie kapitału własnego. Kluczowe w tym jest, by generowany zysk przewyższał koszty związane z kapitałem obcym, takie jak odsetki. Firmy mogą korzystać z różnych form finansowania w ramach dźwigni, w tym z emisji akcji, kredytów czy leasingu. Wartość dźwigni może być korzystna dla firmy, o ile rentowność majątku przewyższa koszt kapitałów obcych. Niemniej jednak, dźwignia finansowa niesie ze sobą również ryzyka. Nadmierne poleganie na kapitale obcym może prowadzić do trudności w uzyskaniu dodatkowego finansowania w przyszłości, a w skrajnych przypadkach nawet do niewypłacalności. Bezpieczne wykorzystanie dźwigni finansowej zależy od umiejętności przedsiębiorcy i sytuacji rynkowej. Chociaż dźwignia finansowa może przyspieszyć rozwój firmy, ważne jest równoczesne zachowanie ostrożności, biorąc pod uwagę zmienność sytuacji gospodarczej.
Szymon Waglewski
Szymon Waglewski, 20.06.2023 r

Czym jest dźwignia finansowa?

Dźwignia finansowa to stosunek kapitału obcego firmy do kapitału własnego. Tak więc stanowi ona proporcję środków obcych, jak kredyty czy papiery wartościowe, do własnych zasobów finansowych firmy wykorzystywanych w jej przedsięwzięciach.

Im wyższa jest wartość procentowa dźwigni, tym bardziej zadłużona jest firma. Tym samym, jej zdolność kredytowa jest mniejsza. Wbrew pozorom, nie oznacza to, że firma jest w złej sytuacji finansowej. Pieniądze stanowią jeden z wielu zasobów przedsiębiorstwa, a nieużywane marnują swój potencjał. Stabilna firma powinna celować w wykorzystanie własnych oraz pożyczonych środków, aby w maksymalnym tempie generować wzrost.

Dźwignia finansowa zapewnia możliwość dokonania większy inwestycji, które zapewnią zysk przewyższający to, co firma mogła zarobić wyłącznie za pomocą kapitału własnego. Jednocześnie skuteczne wykorzystanie dźwigni generuje zysk przewyższający koszt wykorzystania kapitału własnego, np. odsetek od kredytu.

Jak działa dźwignia finansowa?

Działanie dźwigni finansowej to nic innego jak pozyskanie kapitału obcego, a następnie przeznaczenie go na cele inwestycyjne lub operacyjne. Najczęściej używane formy dofinansowania w dźwigniach finansowych to:

Podstawą efektu dźwigni finansowej jest fakt, że koszt jaki ponosimy za wykorzystanie kapitału obcego — zwykle odsetki — nie zmienia się niezależnie od uzyskiwanego przez nas przychodu. Jeżeli generowany zysk przewyższy koszta pożyczek czy leasingu, firma generuje dodatkowy zysk, którego inaczej by nie uzyskała.

Od czego zależy efekt dźwigni finansowej?

Tak długo, jak koszt kapitałów obcych w posiadaniu firmy jest niższy od rentowności jej majątku, będzie ona odnosić korzyści. Wzrost rentowności wywołany wykorzystaniem kapitału obcego jest nazywany efektem dźwigni finansowej.

Korzyści korzystania z dźwigni finansowej?

Główną korzyścią płynącą z wykorzystania dźwigni finansowej jest zwiększenie dochodowości firmy, a więc stopy zwrotu kapitału własnego. Kapitał obcy pozwala nam na zwieszenie wartości aktywów: zakup nowych materiałów, maszyn, zwiększenie produkcji czy nawet zatrudnienie pracowników bez potrzeby inwestowania własnych środków. Możliwe jest obliczenie stopnia dźwigni finansowej. Wykazuje on zmiany zysku brutto zależnie od poziomu zysku operacyjnego i kosztów finansowych.

DFL = Zo / Zb

Gdzie:

  • DFL to stopień dźwigni finansowej (degree of financial levarage)
  • Zo oznacza zysk operacyjny bez uwzględnienia kosztów odsetkowych, czyli wedle stanu bieżącego.
  • Zb oznacza zysk brutto po uwzględnieniu odsetek bankowych.

Ryzyka korzystania z dźwigni finansowej?

Ryzykiem korzystania z dźwigni finansowej jest tak zwana maczuga finansowa. Maczugą finansową określamy straty powstałe, gdy wzrost kosztów operacyjnych związany z pozyskaniem kapitału obcego przewyższa wzrost zysków operacyjnych wywołany za pomocą tych środków. Jeżeli do tego dojdzie, nasza firma jest po prostu stratna na swojej inwestycji.

Dźwignia finansowa sprowadza się do wykorzystania zdolność kredytowej firmy. Co za tym idzie, nadmierne poleganie na jej wsparciu może doprowadzić do sytuacji, w której firma nie jest w stanie zdobyć dodatkowego kapitału obcego, gdy ten jest jej niezbędny.

Dźwignia finansowa a zadłużenia

Im większa dźwignia finansowa jest wykorzystywana przez firmę, tym bardziej jest ona zadłużona. Nie zawsze ma to negatywne znaczenie: firma szybciej się rozwija, wykorzystując wszystkie środki, do jakich ma dostęp. Niestety w wyniku nieprzewidzianych zdarzeń firma może odczuć nagłą potrzebę zdobycia pożyczki czy kredytu. Jeżeli polega już za bardzo na kapitale obcym, może nie uzyskać dofinansowania. Zadłużenie jest główną konsekwencją nieumiejętnego zastosowania dźwigni finansowej, często wywołaną nagłymi, nieprzewidywalnymi zmianami na rynku.

Bezpieczeństwo dźwigni finansowej?

Bezpieczeństwo dźwigni finansowej zależy od naszych umiejętności jako przedsiębiorcy oraz sytuacji na rynku. Jeżeli nie wykorzystamy kapitału obcego, nasza firma będzie rozwijać się wolniej, niż jest to możliwe. W efekcie może zostać wyprzedzona przez kompetycję, co postawi ją w trudnej sytuacji. Z drugiej strony nadużywanie dźwigni może pozbawić nas dostępu do kapitału obcego, gdy ten będzie niezbędny.

Dźwignia finansowa w 2025 - podsumowanie

Dźwignia finansowa mimo swojej unikalnej terminologii jest tylko sposobem na określenie stosunku kapitału obcego do kapitału własnego firmy. Jej wykorzystanie jest jednym z wielu sposobów na szybki rozwój firmy, a ignorowanie możliwości sięgnięcia po te środki w niektórych przypadkach stanowi marnotrawstwo potencjału przedsiębiorstwa. Ostatnie lata pokazały nam jednak, że sytuacja gospodarcza może się gwałtownie zmienić z dnia na dzień, więc z kapitałów obcych należy korzystać z rozwagą.

Często zadawane pytania

Czym różni się pojęcie dźwigni finansowej w finansach przedsiębiorstwa od dźwigni używanej przez indywidualnych inwestorów na rynkach finansowych (np. na rynku Forex)?
Chociaż w obu przypadkach chodzi o wykorzystanie kapitału obcego, te dwa pojęcia odnoszą się do zupełnie innych mechanizmów:
  • Dźwignia w przedsiębiorstwie – tak jak opisano w artykule, dotyczy ona struktury kapitału firmy. Jest to strategiczna decyzja o finansowaniu działalności i aktywów firmy długiem (np. kredytem) w celu zwiększenia rentowności kapitału własnego.
  • Dźwignia u inwestora (tradingowa) – jest to narzędzie oferowane przez brokerów (np. na rynku CFD i Forex), które pozwala kontrolować dużą pozycję rynkową przy zaangażowaniu tylko niewielkiej części jej wartości (tzw. depozytu zabezpieczającego). Służy do zwielokrotnienia potencjalnych zysków, ale i strat, z niewielkich ruchów cenowych.
Artykuł koncentruje się na pierwszym znaczeniu, podczas gdy w popularnym dyskursie inwestycyjnym znacznie częściej spotyka się drugie znaczenie.
Jak w praktyce działa dźwignia finansowa u brokera CFD lub Forex i jak jest wyrażana?
Dźwignia u brokera wyrażana jest jako stosunek, np. 1:30. Oznacza to, że inwestor może otworzyć pozycję o wartości 30 razy większej niż wymagany przez niego wkład własny. Ten wkład to depozyt zabezpieczający (margin). Na przykład, przy dźwigni 1:30, aby otworzyć pozycję o wartości 30 000 EUR, inwestor musi posiadać na rachunku depozyt zabezpieczający w wysokości 1 000 EUR. Broker niejako "pożycza" pozostałą kwotę.
Czym jest "wezwanie do uzupełnienia depozytu" (margin call) i kiedy występuje?
"Margin call" to jedno z najważniejszych pojęć związanych z ryzykiem dźwigni tradingowej. Jest to wezwanie od brokera do wpłacenia dodatkowych środków na rachunek. Występuje, gdy straty na otwartych pozycjach sprawią, że poziom depozytu zabezpieczającego na koncie inwestora spadnie poniżej wymaganego przez brokera progu. Jeśli inwestor nie uzupełni środków, broker automatycznie zamknie jego najbardziej stratne pozycje, aby zapobiec dalszemu zadłużeniu.
Jak "tarcza podatkowa" (tax shield) wiąże się z efektem dźwigni finansowej w przedsiębiorstwie?
Tarcza podatkowa to zjawisko, które wzmacnia pozytywny efekt dźwigni finansowej w firmie. Polega na tym, że odsetki od kapitału obcego (np. od kredytu bankowego) stanowią koszt uzyskania przychodu, co obniża podstawę opodatkowania. W efekcie, firma płaci niższy podatek dochodowy. Oznacza to, że realny koszt pozyskania kapitału obcego jest niższy niż nominalne oprocentowanie, co dodatkowo zwiększa rentowność kapitału własnego, gdy inwestycja jest udana.
Jakie wskaźniki, oprócz samego stosunku długu do kapitału własnego, należy analizować, aby ocenić, czy poziom dźwigni finansowej w firmie jest bezpieczny?
Sam poziom zadłużenia to za mało. Kluczowe jest, czy firma jest w stanie ten dług obsługiwać. Do oceny tego służą wskaźniki takie jak:
  • Wskaźnik pokrycia odsetek (Interest Coverage Ratio) – pokazuje, ile razy zysk operacyjny firmy przewyższa koszty odsetkowe. Im wyższa wartość, tym większy bufor bezpieczeństwa. Wartość poniżej 1,5 może być sygnałem ostrzegawczym.
  • Wskaźnik zadłużenia do EBITDA (Debt/EBITDA) – informuje, ile lat zajęłoby firmie spłacenie całego długu, przy założeniu stałego zysku operacyjnego powiększonego o amortyzację.
Analiza tych wskaźników daje znacznie pełniejszy obraz bezpieczeństwa finansowego firmy niż sam wskaźnik dźwigni.
W jakich branżach wysoki poziom dźwigni finansowej jest typowy i akceptowalny, a w jakich jest sygnałem ostrzegawczym?
Akceptowalny poziom dźwigni finansowej silnie zależy od specyfiki branży. Wysoki poziom jest typowy i często uznawany za normalny w branżach kapitałochłonnych o stabilnych i przewidywalnych przepływach pieniężnych, takich jak energetyka, telekomunikacja czy nieruchomości komercyjne. Z kolei w branżach o dużej zmienności, cykliczności lub opartych na aktywach niematerialnych (np. firmy technologiczne, software'owe, biotechnologiczne) wysoki poziom długu jest zazwyczaj sygnałem ostrzegawczym, ponieważ ich zdolność do obsługi zadłużenia w trudniejszych czasach jest ograniczona.
Jakie jest największe ryzyko związane z używaniem wysokiej dźwigni finansowej przez inwestora indywidualnego?
Największym ryzykiem jest zwielokrotnienie strat. Dźwignia działa jak miecz obosieczny – tak samo jak potęguje zyski, potęguje również straty. Przy wysokiej dźwigni (np. 1:30) nawet niewielki ruch rynkowy w niekorzystnym dla inwestora kierunku (o ok. 3,33%) może doprowadzić do utraty całego depozytu zabezpieczającego. Chociaż regulacje w UE (ochrona przed ujemnym saldem) chronią klientów detalicznych przed powstaniem długu wobec brokera, ryzyko szybkiej utraty całego zainwestowanego kapitału jest bardzo wysokie.

Komentarze

Empty comments
Zostaw swój komentarz!
Nie znaleźliśmy żadnej opinii o tym produkcie. Pomóż innym klientom. Podziel się swoją opinią jako pierwszy.
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5