- Umorzenie długu to całkowite lub częściowe anulowanie zobowiązania, zwalniające dłużnika z obowiązku jego spłaty.
- Do umorzenia może dojść na dwa główne sposoby: poprzez dobrowolną zgodę wierzyciela lub w wyniku postępowania o upadłość konsumencką.
- Teoretycznie umorzyć można każdy rodzaj długu cywilnoprawnego, w tym kredyt bankowy, pożyczkę, a także długi podatkowe i alimentacyjne na specjalnych zasadach.
- Po umorzeniu długu wierzyciel traci prawo do dochodzenia roszczeń, a zobowiązanie w sensie prawnym przestaje istnieć.
- W przypadku długów wobec Funduszu Alimentacyjnego, możliwe jest umorzenie części zadłużenia po spełnieniu ustawowych warunków wieloletnich spłat.
- Umorzenie długu podatkowego jest możliwe w wyjątkowych sytuacjach określonych w Ordynacji podatkowej, np. gdy koszty egzekucji przewyższyłyby kwotę długu.
- Informacja o umorzonym zobowiązaniu może być przetwarzana w bazach dłużników (np. BIK) przez okres do 5 lat od daty umorzenia.
- Umorzenie długu należy odróżnić od umorzenia egzekucji komorniczej, które jedynie wstrzymuje działania komornika, ale nie anuluje samego długu.
Umorzenie długu - wszystko co trzeba wiedzieć
Czym jest umorzenie długu i na czym polega?
Umorzenie długu to proces prawny, w wyniku którego dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty całości lub części swojego zobowiązania. W praktyce oznacza to, że wierzyciel rezygnuje z dochodzenia swojej należności, a dług przestaje prawnie istnieć. Jest to ostateczne rozwiązanie problemu danego zadłużenia, które nie może być cofnięte. Po umorzeniu wierzyciel nie może ponownie domagać się zapłaty ani kierować sprawy do sądu czy komornika.
Dwie drogi do umorzenia długu
Zwolnienie z długu może nastąpić w wyniku jednej z dwóch odrębnych procedur. Pierwsza opiera się na dobrej woli wierzyciela, a druga jest sformalizowanym postępowaniem sądowym. Wybór ścieżki zależy od sytuacji finansowej dłużnika oraz jego relacji z wierzycielem.
Porozumienie z wierzycielem
Pierwszym sposobem jest zawarcie indywidualnego porozumienia z wierzycielem. Dłużnik może złożyć formalny wniosek o umorzenie, szczegółowo argumentując swoją prośbę, np. powołując się na bardzo trudną sytuację życiową i brak jakichkolwiek perspektyw na spłatę. Wierzyciel (np. bank, firma pożyczkowa) nie ma obowiązku przychylić się do prośby, ale może to zrobić. Taka ugoda z wierzycielem jest aktem jego dobrej woli i najczęściej jest stosowana, gdy wierzyciel dochodzi do wniosku, że koszty windykacji przewyższą potencjalną odzyskaną kwotę.
Upadłość konsumencka
Drugą, znacznie częstszą ścieżką jest upadłość konsumencka. Jest to postępowanie sądowe przeznaczone dla niewypłacalnych osób fizycznych. Po ogłoszeniu upadłości majątkiem dłużnika zarządza syndyk. Sąd ustala plan spłaty wierzycieli, który dłużnik musi realizować przez określony czas (zazwyczaj do 3 lat). Po sumiennym wykonaniu planu spłaty, pozostała, niespłacona część długów zostaje obligatoryjnie umorzona przez sąd, niezależnie od woli wierzycieli.
Umorzenie poszczególnych rodzajów długów
Chociaż ogólne zasady umarzania są podobne, niektóre typy zobowiązań podlegają dodatkowym, szczególnym regulacjom.
- Długi bankowe i pożyczkowe: Najczęściej umarzane w ramach upadłości konsumenckiej. Bezpośrednie umorzenie przez bank lub firmę pożyczkową na wniosek klienta zdarza się rzadko; częściej proponowana jest restrukturyzacja.
- Długi alimentacyjne: Zaległości wobec Funduszu Alimentacyjnego mogą zostać częściowo umorzone (od 30% do 100%) po spełnieniu warunku regularnych spłat przez okres od 3 do 7 lat.
- Długi podatkowe: Organ podatkowy (np. urząd skarbowy) może umorzyć zaległość podatkową w ściśle określonych przypadkach, np. gdy dłużnik zmarł, nie pozostawiając majątku, lub gdy koszty egzekucji byłyby wyższe niż kwota długu.
- Długi spadkowe: Długi po zmarłej osobie ulegają faktycznemu umorzeniu, jeśli wszyscy spadkobiercy odrzucą spadek lub gdy zmarły nie miał spadkobierców ani majątku. W przeciwnym razie długi przechodzą na spadkobierców.
Skutki prawne umorzenia długu
Najważniejszym skutkiem umorzenia jest wygaśnięcie zobowiązania. Wierzyciel traci wszelkie prawne możliwości dochodzenia należności. Nie należy mylić umorzenia długu z umorzeniem postępowania egzekucyjnego. Umorzenie egzekucji przez organ taki jak komornik (np. z powodu bezskuteczności) jedynie wstrzymuje jego działania, ale nie likwiduje długu. Wierzyciel może w przyszłości ponownie wszcząć egzekucję. Umorzenie długu jest ostateczne. Warto jednak pamiętać, że informacja o umorzonym zobowiązaniu (np. w ramach upadłości) może być widoczna w rejestrach BIK czy BIG przez kilka lat, wpływając na ocenę wiarygodności finansowej.
Często zadawane pytania
Czy umorzenie długu jest przychodem i trzeba zapłacić od niego podatek?
Tak, co do zasady wartość umorzonego długu stanowi przychód dla dłużnika i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Istnieją jednak ważne wyjątki. Zwolnione z podatku jest m.in. umorzenie dokonane w ramach postępowania upadłościowego oraz umorzenie kredytów hipotecznych zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe.
Jaki jest koszt umorzenia długu?
Umorzenie długu w drodze ugody z wierzycielem jest bezpłatne – nie wiąże się z żadnymi opłatami sądowymi. Z kolei umorzenie w ramach upadłości konsumenckiej wiąże się z kosztami postępowania sądowego, które obejmują opłatę za złożenie wniosku oraz późniejsze koszty pracy syndyka, pokrywane z majątku dłużnika.
Czy banki często zgadzają się na umorzenie kredytu na wniosek klienta?
Nie, jest to sytuacja bardzo rzadka. Banki i inne instytucje finansowe są nastawione na odzyskiwanie należności. Zamiast umorzenia, znacznie częściej proponują klientom w trudnej sytuacji inne rozwiązania, takie jak restrukturyzacja kredytu, wakacje kredytowe czy wydłużenie okresu spłaty. Pełne umorzenie długu bankowego na wniosek klienta jest możliwe głównie w skrajnych, wyjątkowych przypadkach.
Dodaj komentarz
Komentarze