Czym są opcje i jak działają?
Opcje giełdowe to umowa między dwiema stronami - sprzedawcą opcji oraz jego nabywcą. Sprzedawca opcji otrzymuje premię od nabywcy opcji za udzielenie mu prawa do kupna lub sprzedaży aktywa bazowego. Nabywca opcji płaci premię sprzedawcy w zamian za to prawo. Aktywem bazowym mogą być akcje, towary, a nawet waluty. Warto mieć na uwadze, że opcje dają inwestorom prawo, ale nie obowiązek do kupna lub sprzedaży określonego aktywa bazowego, po z góry określonej cenie.
Rodzaje opcji
Wyróżniamy dwa rodzaje opcji giełdowych:
- Opcja call,
- Opcja put.
Ich rodzaje zależą głównie od tego, czy nabywca ma prawo kupna, czy sprzedaży.
Opcje call
Opcja call daje przede wszystkim nabywcy prawo do kupna aktywa bazowego po określonej cenie i w ustalonym terminie. Zazwyczaj w przypadku opcji call, nabywca opcji zakłada, że cena aktywa bazowego wzrośnie w przyszłości. W związku z tym, gdy tylko cena aktywa bazowego przekroczy lub zbliży się do ceny wykonania, nabywca może wykorzystać okazję do kupna tego aktywa po niższej cenie. Jeśli zaś chodzi o wartość opcji call, to będzie ona zależeć głównie od kilku czynników, takich jak cena aktywa bazowego, czas do wygaśnięcia opcji, zmienność rynku czy stopy procentowe. Opcje call najczęściej wykorzystuje się w różnych strategiach inwestycyjnych. Inwestorzy używają ich do spekulacji nad wzrostami cen aktywów bazowych lub zabezpieczania portfeli przed spadkami cen.
Opcje put
Opcja put to nic innego jak prawo nabywcy do sprzedaży aktywa bazowego po określonej cenie, w ustalonym terminie. W przypadku opcji put nabywca opcji z kolei zakłada, że cena aktywa bazowego spadnie w przyszłości. W momencie, gdy cena aktywa bazowego spadnie poniżej lub zbliży się do ceny wykonania, nabywca ma szansę na skorzystanie z prawa do sprzedaży tego aktywa po wyższej cenie. Podobnie, jak w opcji call, na wartość opcji put wpływa kilka czynników, takich jak cena aktywa bazowego, cena wykonania, czas do wygaśnięcia opcji, zmienność rynku oraz stopy procentowe. Opcje put również powszechnie wykorzystuje się w strategiach inwestycyjnych. Najczęściej służą do analizy spadku cen aktywów bazowych, ale także do zabezpieczania portfeli przed wzrostem cen.
Pozycje w opcjach kupna i sprzedaży
Pozycje pomagają ustalić rolę, jaką inwestor może przyjąć w transakcjach związanych z opcjami giełdowymi. W zasadzie możemy wyróżnić dwie główne pozycje w opcjach: długą (long) oraz krótką (short):
| Długa pozycja w opcjach kupna | Istnieje ograniczone ryzyko dla nabywcy do wysokości zapłaconej premii, podczas gdy potencjalny zysk może być nieograniczony. |
| Krótka pozycja w opcjach kupna | Istnieje nieograniczone ryzyko dla wystawcy, podczas gdy potencjalny zysk równa się wysokości otrzymanej premii za ryzyko. |
| Długa pozycja w opcjach sprzedaży | Ryzyko dla nabywcy jest ograniczone do wysokości premii, podczas gdy potencjalny zysk jest ograniczony do ceny wykonania. Jednocześnie istnieje możliwość, że cena instrumentu bazowego spadnie maksymalnie do zera. |
| Krótka pozycja w opcjach sprzedaży | Ryzyko dla wystawcy opcji jest ograniczone do ceny wykonania, natomiast potencjalny zysk jest równy wysokości otrzymanej premii za podjęte ryzyko. |
Pozycja długa opcji
W ramach pozycji długiej inwestor jest nabywcą opcji. W związku z tym inwestor, który jest w pozycji długiej, płaci premię sprzedawcy opcji i ma prawo, ale nie obowiązek, skorzystania z opcji. Jeśli inwestor uzna, że warunki rynkowe są dla niego korzystne, może skorzystać ze swoich praw i osiągnąć zysk. Z kolei, jeśli dojdzie do niewykorzystania opcji przez inwestora, traci on jedynie premię, którą zapłacił.
Pozycja krótka opcji
W ramach pozycji krótkiej inwestor jest sprzedawcą opcji. Do obowiązków sprzedawcy opcji krótkiej należy spełnienie warunków umowy w momencie, gdy nabywca opcji zdecyduje się z niej skorzystać. Inwestor w pozycji krótkiej zobowiązany jest sprzedać aktywo bazowe po określonej cenie. Jeśli zaś chodzi o sprzedawcę opcji krótkiej, to musi on kupić aktywo bazowe od nabywcy opcji, jeśli ten zdecyduje się na jej wykonanie.
Co wpływa na wartość opcji?
Cenę opcji determinuje szereg czynników, są to:
- Cena aktywa bazowego: - Ma ona bardzo istotny wpływ na wartość opcji, ponieważ w przypadku opcji call, im wyższa cena aktywa bazowego w porównaniu do ceny wykonania, tym większa wartość opcji.
- Cena wykonania: Jest to cena, po której nabywca opcji może kupić lub sprzedać aktywa bazowe. Im niższa cena wykonania w przypadku opcji call (lub wyższa w przypadku opcji put), tym większa wartość opcji.
- Okres ważności opcji: Czas pozostały do wygaśnięcia opcji to istotny czynnik, który wpływa na jej wartość. Dłuższy okres ważności równa się większa szansa na ruch cenowy, a to z kolei zwiększa wartość opcji.
- Zmienność rynkowa: Jest odzwierciedleniem potencjalnych wahań cen aktywów bazowych. Tak więc im większa zmienność, tym większa wartość opcji.
- Stopa procentowa: To czynnik, który ma znaczący wpływ na wartość opcji. Wyższa stopa procentowa może zwiększyć wartość opcji call, a z kolei niższa stopa procentowa może wpłynąć na zwiększenie wartości opcji put.
- Dywidenda: Warto mieć ją na uwadze w przypadku akcji, ponieważ oczekiwane dywidendy mogą wpływać na cenę opcji. Wyższe oczekiwane dywidendy mogą obniżyć wartość opcji call oraz zwiększyć wartość opcji put.
Jak obliczyć zysk z opcji?
Obliczanie zysku z opcji będzie w dużej mierze zależało od tego czy jest to opcja call czy opcja put.
Zysk z opcji call możesz obliczyć, odejmując cenę wykonania od aktualnej ceny rynkowej aktywa bazowego. Jeśli wynik jest dodatni, to jest to zysk, jeśli wynik jest ujemny lub równy zeru, to znaczy, że nie ma zysku. Oto dokładny wzór, który pomoże Ci obliczyć zysk dla opcji call:
Wzór: Zysk z opcji call = (Cena rynkowa aktywa bazowego - Cena wykonania) x Liczba kontraktów - Koszty transakcyjne.
Zysk z opcji put możemy obliczyć poprzez odjęcie aktualnej ceny rynkowej aktywa bazowego od ceny wykonania. Jeśli wynik jest dodatni, to jest to zysk, jeśli wynik będzie ujemny lub równy zeru, oznacza to brak zysku.
Wzór: Zysk z opcji put = (Cena wykonania - Cena rynkowa aktywa bazowego) x Liczba kontraktów - Koszty transakcyjne.
Warto pamiętać o tym, że obliczanie zysku z opcji wymaga uwzględnienia kosztów transakcyjnych, takich jak prowizje brokerskie i inne opłaty związane z handlem opcjami. Należy też pamiętać, że zysk będzie możliwy tylko wtedy, gdy inwestor zdecyduje się skorzystać z opcji i dokona transakcji przed wygaśnięciem opcji, dlatego przed podjęciem jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych związanych z opcjami, zalecamy skonsultować się z doświadczonym doradcą finansowym.
Jak inwestować w opcje?
Inwestowanie w opcje wymaga solidnej wiedzy oraz zrozumienia rynku finansowego. Na początek warto otworzyć rachunek maklerski u renomowanego brokera, który oferuje handel opcjami. Warto się przy tym upewnić, że wybrany broker zapewni Ci narzędzia i platformy, które umożliwią skuteczne zarządzanie opcjami. Pomocne może być obranie odpowiedniej strategii opcji, poprzez określenie oczekiwanych przez Ciebie celów inwestycyjnych, to jaki zysk oczekujesz, jaki zakładasz poziom ryzyka i czas inwestycji.
Opcje - ryzyko inwestycyjne
Inwestowanie w opcje niesie za sobą pewne ryzyka inwestycyjne, które warto, abyś uwzględnił, szczególnie jeśli dopiero zaczynasz inwestować w opcje. Pamiętaj, że:
- Inwestowanie w opcje może wiązać się z możliwością utraty całej kwoty zainwestowanego kapitału,
- Gwałtowne zmiany cen aktywów bazowych mogą doprowadzić do strat inwestycyjnych w opcjach,
- Jeśli cena aktywa bazowego nie osiągnie poziomu, który umożliwi zysk z opcji przed wygaśnięciem, jako inwestor możesz stracić całą wartość premii,
- Wartość opcji jest podatna na wpływ czasu, dlatego im bliżej do ich wygaśnięcia, tym zwiększa się ryzyko utraty wartości opcji, jeśli cena aktywa bazowego nie osiągnie odpowiedniego poziomu.
Podatek od opcji
Z dniem 8 lipca roku 2022 przez dyrektora KIS została wydana informacja o opodatkowaniu opcji na akcje otrzymane w ramach programu motywacyjnego w Polsce. Podatek od opcji nazywany jest podatkiem od dochodów z kapitału, czyli na przykład od dochodów uzyskanych z papierów wartościowych. Stawka podatku wynosi 19%, jednak jeśli jesteś stratny, ponieważ poniesione przez Ciebie koszty uzyskania przychodów są wyższe niż przychód uzyskany ze sprzedaży, w takim przypadku będziesz zwolniony z opłaty podatku Belki.
Opcje w 2025 - podsumowanie
Podsumowując, opcje są instrumentami finansowymi, które dają inwestorom prawo, ale nie zobowiązują ich do kupna lub sprzedaży określonego aktywa bazowego. Opcje dzielą się na dwie główne kategorie: opcje call (kupna) oraz opcje put (sprzedaży). Dzięki opcji call inwestorzy mogą kupić aktywa bazowe, z kolei opcje put dają możliwość sprzedaży aktywa bazowego. Chociaż opcje są skutecznym narzędziem strategii inwestycyjnych, to jednak warto mieć na uwadze ryzyko, chociażby utraty kapitału, jaka może się wiązać z inwestycją w nie. Planowanie oraz monitorowanie rynków finansowych jest kluczowe dla skutecznego inwestowania w opcje.
Komentarze