- Przejęcie długu to umowa, na mocy której osoba trzecia (przejmujący) wchodzi w miejsce dotychczasowego dłużnika, zwalniając go z zobowiązania.
- Skuteczność przejęcia długu zależy od zgody wierzyciela lub pierwotnego dłużnika, w zależności od tego, kto jest stroną umowy z przejmującym.
- Zgodnie z Kodeksem cywilnym (art. 519-525), umowa o przejęcie długu musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
- Osoba przejmująca dług musi być wypłacalna; jeśli wierzyciel nie wiedział o jej niewypłacalności, umowa jest bezskuteczna.
- Po przejęciu długu wszelkie zabezpieczenia związane z osobą pierwotnego dłużnika, takie jak poręczenie, wygasają.
- Nowy dłużnik wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki związane z długiem, włącznie z możliwością podnoszenia zarzutów wobec wierzyciela.
- Przejęcie długu jest często stosowane w obrocie gospodarczym, np. przy restrukturyzacji, sprzedaży przedsiębiorstw lub jako forma rozliczenia.
Przejęcie długu - co to jest i kiedy się stosuje?
Na czym polega przejęcie długu?
Przejęcie długu to instytucja prawna uregulowana w Kodeksie cywilnym, która umożliwia całkowite przeniesienie zobowiązania na inną osobę. W wyniku skutecznej umowy o przejęcie długu, całość zobowiązania przechodzi na nowego dłużnika, zwalniając z długu dłużnika pierwotnego. Jest to fundamentalna zmiana podmiotowa po stronie dłużnika, która sprawia, że wierzyciel może dochodzić spłaty wyłącznie od osoby, która dług przejęła. Jest to rozwiązanie stosowane zarówno w relacjach biznesowych, jak i prywatnych, pozwalające na uporządkowanie struktury zadłużenia.
Przejęcie długu a przystąpienie do długu – kluczowa różnica
Choć obie czynności dotyczą dołączenia nowej osoby do zobowiązania, ich skutki są diametralnie różne. Zrozumienie tej różnicy jest kluczowe, aby świadomie podejmować decyzje finansowe.
- Przejęcie długu: Nowy dłużnik zastępuje starego. Pierwotny dłużnik zostaje całkowicie zwolniony z zobowiązania. Wierzyciel ma jednego dłużnika – nowego.
- Przystąpienie do długu: Nowy dłużnik dołącza do starego. Pierwotny dłużnik nie zostaje zwolniony z długu. Wierzyciel ma dwóch dłużników solidarnych, co wzmacnia jego pozycję.
Dwa sposoby zawarcia umowy o przejęcie długu
Kodeks cywilny przewiduje dwie drogi do skutecznego przejęcia długu. Obie wymagają udziału trzech stron (wierzyciela, dłużnika i przejmującego), ale w różnych konfiguracjach umownych.
- Umowa między wierzycielem a osobą trzecią (przejmującym) - W tym modelu to wierzyciel zawiera umowę z nowym dłużnikiem. Do ważności takiej umowy niezbędna jest zgoda pierwotnego dłużnika.
- Umowa między dłużnikiem a osobą trzecią (przejmującym) - W tym przypadku umowę zawiera dotychczasowy dłużnik z osobą, która ma go zastąpić. Tutaj kluczowym warunkiem ważności umowy jest zgoda wierzyciela.
Warunki skutecznego przejęcia długu
Aby przejęcie długu było prawnie skuteczne, musi spełniać kilka fundamentalnych warunków określonych w przepisach.
- Forma pisemna: Niezależnie od tego, kto z kim zawiera umowę, umowa o przejęcie długu musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
- Zgoda trzeciej strony: Jak wspomniano wyżej, zawsze wymagana jest zgoda podmiotu, który nie jest stroną umowy (dłużnika lub wierzyciela). Brak zgody oznacza, że przejęcie jest nieskuteczne.
- Wypłacalność przejmującego: W przypadku umowy między dłużnikiem a osobą trzecią, zgoda wierzyciela jest bezskuteczna, jeżeli w chwili jej wyrażania wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna. Chroni to wierzyciela przed celowym "przenoszeniem" długów na niewypłacalne podmioty.
Skutki prawne przejęcia długu
Skuteczne przejęcie długu rodzi istotne konsekwencje dla wszystkich zaangażowanych stron. Najważniejszym skutkiem jest całkowite zwolnienie pierwotnego dłużnika z obowiązku zapłaty. Nowy dłużnik wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki poprzednika, co oznacza, że może on podnosić wobec wierzyciela te same zarzuty, które przysługiwały pierwotnemu dłużnikowi (np. zarzut przedawnienia). Co ważne, z chwilą przejęcia długu wygasają wszelkie zabezpieczenia udzielone przez osoby trzecie, takie jak poręczenia, chyba że poręczyciel wyrazi zgodę na dalsze zabezpieczanie długu. Należy odróżnić umowne przejęcie długu od dziedziczenia, gdzie długi spadkowe przechodzą na spadkobierców z mocy prawa, a nie na podstawie umowy.
Często zadawane pytania
Jaka jest rola notariusza przy przejęciu długu?
Standardowo umowa przejęcia długu wymaga jedynie formy pisemnej. Udział notariusza nie jest konieczny. Staje się on jednak niezbędny, jeśli przejmowany dług jest zabezpieczony hipoteką na nieruchomości. W takiej sytuacji zmiana dłużnika hipotecznego w księdze wieczystej będzie wymagała złożenia dokumentów z podpisami poświadczonymi notarialnie.
Czy przejęcie długu usuwa negatywne wpisy z BIK pierwotnego dłużnika?
Tak, to jeden z głównych celów tej operacji z perspektywy pierwotnego dłużnika. Po skutecznym przejęciu długu (zwłaszcza kredytu bankowego) i aktualizacji danych przez wierzyciela, zobowiązanie powinno zniknąć z historii kredytowej pierwotnego dłużnika, ponieważ przestał on być stroną umowy. Może to znacząco poprawić jego zdolność kredytową.
Co się stanie, jeśli wierzyciel nie wyrazi zgody na przejęcie długu?
W przypadku umowy zawieranej między dłużnikiem a osobą trzecią, brak zgody wierzyciela oznacza, że umowa o przejęcie długu jest bezskuteczna. W takiej sytuacji osoba trzecia, która chciała przejąć dług, jest odpowiedzialna wobec pierwotnego dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spłaty. Tworzy to rodzaj wewnętrznego zabezpieczenia dla pierwotnego dłużnika.
Czy można przejąć tylko część długu?
Tak, Kodeks cywilny dopuszcza taką możliwość, jednak jest ona rzadko stosowana w praktyce. Przejęcie części długu wymaga precyzyjnego określenia w umowie, która część zobowiązania jest przenoszona na nowego dłużnika. W takim przypadku pierwotny dłużnik pozostaje zobowiązany do spłaty pozostałej części, a obaj dłużnicy odpowiadają za swoje części długu niezależnie od siebie.
Dodaj komentarz
Komentarze