- "Czarna lista dłużników" to potoczne określenie na zbiór negatywnych wpisów w oficjalnych rejestrach, takich jak BIK i Biura Informacji Gospodarczej (BIG).
- Nie istnieje jedna, centralna "czarna lista" – jest to zbiór danych pochodzących z wielu różnych, niezależnych od siebie baz.
- Na listę trafiają osoby fizyczne i firmy, które nie regulują swoich zobowiązań, np. rat kredytów, pożyczek, faktur, czynszu czy alimentów.
- Wierzyciel przed dokonaniem negatywnego wpisu do BIG musi najpierw wezwać dłużnika do zapłaty i poinformować go o takim zamiarze.
- Każdy konsument ma prawo do bezpłatnego sprawdzenia informacji na swój temat w każdym z rejestrów raz na 6 miesięcy.
- Figurowanie na "czarnej liście" skutkuje najczęściej odmową udzielenia kredytu, pożyczki, a także problemami z zawarciem umowy na abonament czy leasing.
- Jedyną skuteczną drogą do usunięcia negatywnego wpisu jest całkowita spłata zadłużenia, po której wierzyciel ma 14 dni na aktualizację danych.
- Dane w rejestrach są chronione; dostęp do nich mają uprawnione instytucje (np. banki) i to zazwyczaj tylko za zgodą sprawdzanej osoby.
Czarna lista dłużników
"Czarna lista dłużników" – co to jest i czy naprawdę istnieje?
"Czarna lista dłużników" to popularne i obrazowe, ale nieoficjalne pojęcie. W polskim systemie prawnym i gospodarczym nie istnieje jedna, centralna "czarna lista". Jest to potoczne określenie negatywnych wpisów w oficjalnych bazach dłużników, które gromadzą informacje o nierzetelnych płatnikach. Figurowanie w takim rejestrze jest dla banków, firm pożyczkowych i innych przedsiębiorców sygnałem ostrzegawczym, który może prowadzić do odmowy zawarcia umowy lub udzielenia finansowania.
Jakie bazy tworzą "czarną listę"?
Mówiąc o "czarnej liście", najczęściej mamy na myśli negatywne wpisy w kilku kluczowych rejestrach, które specjalizują się w różnych typach zadłużenia.
- Biuro Informacji Kredytowej (BIK): To najważniejsza baza w kontekście kredytów i pożyczek. Trafiają tu szczegółowe informacje o historii spłaty wszystkich zobowiązań zaciągniętych w bankach, SKOK-ach i większości firm pożyczkowych. Negatywny wpis (opóźnienie powyżej 60 dni) jest poważną przeszkodą w uzyskaniu kredytu.
- Biura Informacji Gospodarczej (BIG): Istnieje kilka BIG-ów (np. Krajowy Rejestr Długów, BIG InfoMonitor, ERIF), które gromadzą dane o zaległościach pozakredytowych. Można tu trafić za niezapłaconą fakturę, rachunek za telefon, czynsz, alimenty czy mandat.
- Rejestry publiczne (KRZ, RNP): To państwowe bazy danych o najpoważniejszych problemach finansowych, takie jak Krajowy Rejestr Zadłużonych (informacje o upadłościach) czy Rejestr Należności Publicznoprawnych (długi podatkowe).
Kto i za co może trafić na "czarną listę"?
Na "czarną listę" może trafić każdy, kto nieterminowo reguluje swoje zobowiązania. Proces wpisu jest jednak sformalizowany. W przypadku baz BIG, wierzyciel może wpisać konsumenta, jeśli jego dług wynosi min. 200 zł i jest przeterminowany o co najmniej 30 dni, a wcześniej wysłał dłużnikowi wezwanie do zapłaty z ostrzeżeniem o takim zamiarze. Z kolei w BIK negatywna historia tworzy się automatycznie, gdy opóźnienie w spłacie raty przekroczy 60 dni.
Jakie są konsekwencje figurowania w rejestrze dłużników?
Obecność na "czarnej liście" wiąże się z poważnymi trudnościami z dostępem do produktów finansowych i wielu usług. Negatywny wpis w BIK lub BIG najczęściej skutkuje:
- odmową udzielenia kredytu hipotecznego i gotówkowego w banku,
- odrzuceniem wniosku o pożyczkę w renomowanych firmach pozabankowych,
- problemami z zawarciem umowy leasingu,
- trudnościami z podpisaniem umowy na abonament telefoniczny lub telewizyjny,
- ograniczonym dostępem do zakupów na raty.
Osoby z negatywną historią są często zmuszone do korzystania z ryzykownych i drogich pożyczek bez baz.
Jak sprawdzić, czy jest się na "czarnej liście" i jak się z niej wydostać?
Proces weryfikacji i usuwania negatywnych wpisów jest jasny i uregulowany prawnie. Pierwszym krokiem jest diagnoza – należy pobrać raporty na swój temat z kluczowych baz, przede wszystkim z BIK oraz największych BIG-ów (np. KRD, BIG InfoMonitor). Zgodnie z prawem, raz na 6 miesięcy można to zrobić bezpłatnie. Gdy już zidentyfikujesz źródło problemu, jedynym skutecznym sposobem jak wyjść z długów i na usunięcie negatywnego wpisu, jest całkowita spłata zadłużenia. Po uregulowaniu długu, wierzyciel ma 14 dni na zaktualizowanie danych w BIG. W przypadku BIK, informacja o spłaconym problematycznym kredycie może być przetwarzana jeszcze przez 5 lat.
Często zadawane pytania
Czy czarna lista dłużników pokazują wyłącznie długi zaciągnięte w bankach?
Nie, czarna lista dłużników pokazuje zarówno długi zaciągnięte w bankach, jak i pozabankowych instytucjach finansowych.
Jakie rejestry dłużników mogą wpisać na czarną listę dłużników?
Za czarną listę uważa się wpisy w BIG, BIK oraz KRD. Są to największe i najpopularniejsze rejestry dłużników.
Jaka jest minimalna kwota długu by zostać wpisanym na czarną listę dłużników?
Jest to 200 zł w przypadku konsumentów oraz 500 zł dla przedsiębiorstw.
Czy po umorzeniu długu wpisy automatycznie znikną z czarnej listy dłużników?
Nie, wierzyciel musi najpierw zgłosić, że dług został spłacony. Ma na to dwa tygodnie.
Czy po przedawnieniu długu wpisy automatycznie znikną z czarnej listy dłużników?
Nie. Dłużnik musi zwrócić wierzycielowi uwagę, że zobowiązanie stało się przedawnione, domagając się jego usunięcia z rejestru. Nie musi on wyrażać zgody ponieważ przedawniony dług nie wygasa. Dłużnik po prostu nie jest już zobowiązany do jego spłaty.
Dodaj komentarz
Komentarze
Alina Wolińska
Czy opinia była przydatna?