Licytacja komornicza - co to jest i na czym polega?

Czym jest licytacja komornicza i co jej podlega?

Licytacja komornicza to publiczna sprzedaż zajętego majątku dłużnika w drodze przetargu, prowadzona przez komornika sądowego. Jest to jeden z ostatecznych sposobów egzekucji zadłużenia, stosowany, gdy inne metody, jak zajęcie wynagrodzenia czy konta bankowego, okazują się niewystarczające. Celem licytacji jest spieniężenie majątku dłużnika, a uzyskane w ten sposób środki są przekazywane wierzycielowi na poczet spłaty długu oraz na pokrycie kosztów postępowania egzekucyjnego. Przedmiotem licytacji mogą być niemal wszystkie zbywalne składniki majątku dłużnika, w tym:

• Ruchomości: samochody, motocykle, maszyny, sprzęt RTV i AGD, meble, biżuteria, dzieła sztuki.
• Nieruchomości: mieszkania, domy, działki budowlane i rolne, lokale użytkowe, garaże, a także udziały w nieruchomościach.

Jak przebiega tradycyjna licytacja komornicza? Krok po kroku

Proces licytacji stacjonarnej jest ściśle sformalizowany i uregulowany w Kodeksie postępowania cywilnego, aby zapewnić jego transparentność i chronić prawa wszystkich stron.

Obwieszczenie o licytacji

Przed przystąpieniem do licytacji komornik musi ją publicznie ogłosić. Obwieszczenie publikowane jest na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej (licytacje.komornik.pl), w budynku sądu oraz w lokalnej prasie (jeśli wierzyciel tego zażąda). Ogłoszenie musi nastąpić co najmniej na dwa tygodnie przed terminem licytacji nieruchomości lub na tydzień przed licytacją ruchomości.

Warunki udziału – wadium (rękojmia)

Warunkiem przystąpienia do przetargu jest wpłata rękojmi, potocznie zwanej wadium, w wysokości jednej dziesiątej sumy oszacowania. Należy ją wpłacić na konto komornika najpóźniej w dniu poprzedzającym licytację. Wadium wpłacone przez uczestników, którzy nie wygrali, jest im niezwłocznie zwracane. Rękojmia zwycięzcy jest zaliczana na poczet ceny nabycia.

Przebieg licytacji i przybicie

Licytacja odbywa się w formie przetargu ustnego, w którym uczestnicy (licytanci) oferują coraz wyższe ceny (tzw. postąpienie). Przetarg wygrywa osoba, która zaoferuje najwyższą cenę, a po trzykrotnym jej wywołaniu nikt nie złoży wyższej oferty. Komornik formalnie kończy licytację, udzielając tzw. przybicia na rzecz zwycięzcy.

Zapłata ceny i skutki dla nabywcy

Nabywca jest zobowiązany do zapłaty ceny nabycia – w przypadku ruchomości zazwyczaj natychmiast, a w przypadku nieruchomości w terminie wyznaczonym przez sąd (zazwyczaj dwa tygodnie). Prawomocne postanowienie o przybiciu przenosi własność na nabywcę i jest podstawą do wpisu nowego właściciela w księdze wieczystej.

Pierwsza a druga licytacja – kluczowe różnice

Jeśli pierwsza licytacja nie dojdzie do skutku (np. z powodu braku chętnych), wierzyciel może złożyć wniosek o wyznaczenie drugiego terminu. Różnice między nimi są kluczowe, zwłaszcza w kontekście ceny.

• Pierwsza licytacja: cena wywoławcza wynosi trzy czwarte (75%) sumy oszacowania. Sprzedaż za niższą kwotę jest niedopuszczalna.
• Druga licytacja: Jeśli pierwsza była bezskuteczna, cena wywoławcza spada. Dla nieruchomości wynosi dwie trzecie (ok. 66,7%) sumy oszacowania, a dla ruchomości połowę (50%) sumy oszacowania.

Licytacje komornicze online – jak działają?

Coraz więcej licytacji odbywa się w formie elektronicznej za pośrednictwem oficjalnego portalu Krajowej Rady Komorniczej (e-licytacje.komornik.pl). Procedura ta, choć odbywa się zdalnie, jest równie sformalizowana i bezpieczna co licytacja tradycyjna.

Procedura e-licytacji krok po kroku

1. Rejestracja i weryfikacja: Aby wziąć udział, należy założyć konto w systemie e-licytacji i potwierdzić swoją tożsamość, np. za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub poprzez wizytę w kancelarii komorniczej.
2. Wpłata e-wadium: Rękojmię wpłaca się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego na wskazany rachunek.
3. Przebieg przetargu: Licytacja trwa zazwyczaj 7 dni. W tym czasie zalogowani i zweryfikowani użytkownicy mogą składać swoje oferty kupna (postąpienia). System na bieżąco aktualizuje najwyższą zaoferowaną cenę.
4. Zakończenie i przybicie: Przetarg kończy się o wyznaczonej godzinie. System automatycznie udziela przybicia licytantowi, który złożył najwyższą ofertę w momencie zamknięcia licytacji.
5. Zapłata: Nabywca otrzymuje zawiadomienie i jest zobowiązany do zapłaty wylicytowanej kwoty w terminie określonym w obwieszczeniu, zazwyczaj na rachunek bankowy komornika.

Prawa dłużnika w trakcie licytacji

Mimo że licytacja dotyczy majątku dłużnika, nie jest on pozbawiony praw. Ma prawo być zawiadomiony o terminie licytacji, uczestniczyć w niej jako obserwator oraz nadzorować jej prawidłowy przebieg. Jeśli dłużnik stwierdzi uchybienia proceduralne (np. zbyt niskie oszacowanie wartości, naruszenie zasad przetargu), ma prawo złożyć formalną skargę na czynności komornika. Warto pamiętać, że licytacja to często ostateczność w przypadku egzekucji z nieruchomości obciążonej hipoteką przymusową.