Zasiłki w Polsce - wszystko co musisz wiedzieć

Czym jest zasiłek?

Zasiłek to świadczenie pieniężne wypłacane osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej z różnych powodów, takich jak śmierć bliskiej osoby, wypadek, niepełnosprawność, urodzenie dziecka, utrata pracy oraz konieczność opieki nad chorym członkiem rodziny.

Wsparcie państwa w formie zasiłków może być wypłacane jednorazowo lub regularnie, w ramach miesięcznych transz, zależnie od rodzaju świadczenia i czasu jego potrzebowania. Zasiłki są gwarantowane przez odpowiednie ustawy i przysługują osobom spełniającym określone wymagania.

Udzielaniem zasiłków oraz ich obsługą zajmują się gminne lub miejskie ośrodki pomocy społecznej (GOPS lub MOPS) oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Rodzaje zasiłków w Polsce

13 rodzajów zasiłków w Polsce:

1. zasiłek chorobowy,
2. zasiłek rodzinny,
3. zasiłek dla bezrobotnych,
4. zasiłek macierzyński,
5. zasiłek tacierzyński,
6. zasiłek wyrównawczy,
7. zasiłek opiekuńczy,
8. zasiłek pielęgnacyjny,
9. zasiłek pogrzebowy,
10. zasiłek rehabilitacyjny,
11. zasiłek przedemerytalny,
12. zasiłek dla pracujących/ mieszkających za granicą,
13. zasiłek celowy.

Zasiłek w Polsce można otrzymać z różnych powodów i jest ich stosunkowo wiele. Inną sprawą jest fakt, że wiele z nich stanowi niewystarczającą pomoc i wymaga rewaloryzacji, czyli po prostu podwyższenia kwoty świadczenia.

Zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy przyznawany jest osobom niezdolnym do pracy z powodu choroby. Zasiłek przysługuje osobom ubezpieczonym w ZUS. Skorzystają z niego osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym, na przykład zatrudnione na umowie o pracę, oraz osoby dobrowolnie ubezpieczone, takie jak pracownicy na umowie zlecenie lub wykonujący pracę nakładczą, tzw. chałupnictwo.

Aby uzyskać zasiłek chorobowy, pracownik musi dostarczyć zwolnienie lekarskie (ZUS ZLA) potwierdzające tymczasową niezdolność do pracy z powodu choroby lub pobytu w szpitalu. Wniosek o zasiłek składa pracodawca w imieniu pracownika.

Miesięczny zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru, w tym również za okres pobytu w szpitalu. Jeśli niezdolność do pracy wynika z wypadku w drodze do pracy lub z pracy, albo w czasie ciąży, zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru. Podstawę wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny przyznawany jest rodzinom oraz osobom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej. Jego celem jest pokrycie części wydatków związanych z utrzymaniem dziecka. Zasiłek wypłaca Ośrodek Pomocy Społecznej. Prawo do uzyskania zasiłku przysługuje rodzicom, jednemu z rodziców, opiekunowi prawnemu dziecka oraz osobie uczącej się, niepozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub decyzją sądową. Zasiłek można pobierać maksymalnie do ukończenia przez dziecko 24. roku życia. 

Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674 zł lub 764 zł w przypadku, gdy dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności. Wniosek o przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego należy złożyć w urzędzie gminy lub miasta lub bezpośrednio w ośrodku pomocy społecznej odpowiednim dla miejsca zamieszkania. Do złożenia wniosku potrzebne będą skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający jego wiek oraz zaświadczenie lub oświadczenie o dochodzie rodziny. Miesięczna kwota zasiłku przysługuje na jedno dziecko i zależy od jego wieku. Są to odpowiednio: 95 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, 124 zł na dziecko w wieku od 5 do 18. roku życia, 135 zł na dziecko od 18 do ukończenia 24. roku życia.

Zasiłek dla bezrobotnych

Zasiłek dla bezrobotnych, tzw. kuroniówka, to forma wsparcia udzielana osobom zarejestrowanym jako bezrobotne w Urzędzie Pracy, które mimo rejestracji nie mogą znaleźć odpowiedniej pracy, stażu, przygotowania zawodowego, szkolenia, prac interwencyjnych lub robót publicznych. Zasiłek ten jest wypłacany przez Państwowy Urząd Pracy.

Prawo do zasiłku przysługuje osobie, która w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania w Urzędzie Pracy przez co najmniej 365 dni była zatrudniona i osiągała wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Istnieje kilka wyjątków od tego warunku, które szczegółowo opisujemy w artykule poświęconemu zasiłkowi dla bezrobotnych.

Aby otrzymać zasiłek, konieczne jest uzyskanie oficjalnego statusu osoby bezrobotnej przez rejestrację w Urzędzie Pracy odpowiednim dla miejsca zamieszkania. Do uzyskania zasiłku konieczne jest spełnienie szeregu wymagań dotyczących stażu pracy i przedstawienia dokumentów potwierdzających zatrudnienie w przeszłości. Zasiłek można otrzymywać przez okres od 6 do 12 miesięcy, a czas wypłacania świadczenia zależy od stopy bezrobocia w danym regionie.

W 2024 r. podstawowa wysokość zasiłku dla bezrobotnych to około 1669 zł na rękę przez pierwsze 3 miesiące otrzymywania świadczenia. Po tym okresie kwota spada do 931,93 zł na rękę na cały okres posiadania prawa do zasiłku. Kwota zasiłku zależy od stażu pracy:

• Obniżony 80% - staż pracy poniżej 5 lat,
• Podstawowy 100% - staż pracy od 5 do 20 lat,
• Podwyższony 120% - staż pracy ponad 20 lat.

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński przeznaczony jest kobietom, które urodziły dziecko. Pomoc finansowa trwa od 20 do 37 tygodni, w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Ze zasiłku można skorzystać już do 6 tygodni przed porodem. Zasiłek wypłacany jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Z zasiłku macierzyńskiego może skorzystać matka, która posiada status osoby ubezpieczonej i jest zatrudniona na umowę o pracę, umowę zlecenie lub samozatrudniona.

Aby otrzymać zasiłek macierzyński, należy skierować się do ZUS i złożyć odpowiednie dokumenty, w tym:

• Zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu (gdy ubiegamy się o zasiłek macierzyński za okres przed porodem),
• Odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego potwierdzoną kopię,
• Odpowiedni dla ubezpieczonego formularz otrzymany w ZUS.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego jest wyliczana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika wypłaconego za okres ostatniego roku, przypadającego przed przejściem na urlop macierzyński. Za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru. Ewentualnie świadczenie może zostać zmniejszone, np. w sytuacji, gdy czas przyjmowania świadczenia zostanie wydłużony.

Zasiłek tacierzyński

Zasiłek tacierzyński to świadczenie przyznawane ojcom dziecka na czas korzystania z urlopu ojcowskiego, podjętego w celu opieki nad dzieckiem. Czas korzystania z zasiłku wynosi maksymalnie 2 tygodnie, które można rozłożyć na dwie minimum tygodniowe części. Zasiłek wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Zasiłek tacierzyński przysługuje ojcu, któremu urodziło się dziecko lub który przysposobił dziecko w ramach adopcji. Prawo do zasiłku można wykorzystać do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia albo do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Aby uzyskać zasiłek tacierzyński, należy złożyć wniosek o zasiłek tacierzyński za okres urlopu ojcowskiego u swojego pracodawcy w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu ojcowskiego. Jeśli pracujesz na własnej działalności, złóż do ZUS wniosek ZAS-34: "Wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego". W obu przypadkach dodatkowo wymagane będą dokumenty potwierdzające urodzenie lub przysposobienie dziecka.

Zasiłek dla nowego taty korzystającego z urlopu ojcowskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, czyli przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc złożenia wniosku.

Zasiłek wyrównawczy

Zasiłek wyrównawczy to wsparcie finansowe dla pracowników, których wynagrodzenie zostało zmniejszone z powodu konieczności rehabilitacji zawodowej, wypadku lub utraty zdrowia i niezdolności do realizowania dotychczasowych obowiązków. Zasiłek przysługuje przez maksymalnie 24 miesiące w trakcie rehabilitacji zawodowej, czyli przyuczenia do nowych zadań. Świadczenie wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub pracodawca.

Zasiłek wyrównawczy przysługuje ubezpieczonym w ZUS pracownikom, których miesięczne wynagrodzenie zostało zmniejszone z powodu rehabilitacji zawodowej, czyli na czas przyuczenia do wykonywania nowych obowiązków.

Aby otrzymać zasiłek wyrównawczy, należy wypełnić i złożyć w ZUS wniosek ZAS-55: "Wniosek o zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego i zasiłek wyrównawczy". Dodatkowo, należy dołączyć m.in.:

• orzeczenie lekarza o potrzebie poddania się rehabilitacji zawodowej,
• zaświadczenie o okresie rehabilitacji zawodowej i wysokości miesięcznego wynagrodzenia osiągniętego podczas rehabilitacji zawodowej za dany miesiąc,
• protokół z ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy,
• decyzję inspektora sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej.

Kwota zasiłku wyrównawczego stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem za okres 12 ostatnich miesięcy kalendarzowych a miesięcznym wynagrodzeniem w warunkach rehabilitacji zawodowej lub przyuczenia do nowych obowiązków.

Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy to wsparcie finansowe udzielane w sytuacji, gdy konieczne jest sprawowanie opieki nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny, głównie z powodów choroby, ale także z innych przyczyn. Zasiłek opiekuńczy przysługuje na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny na okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. Świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Zasiłek opiekuńczy może otrzymać osoba ubezpieczona w ZUS, gdy konieczne jest sprawowanie opieki nad:

• dzieckiem w wieku do 8 roku życia np. w nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły czy porodu lub choroby rodzica dziecka, który sprawuje stałą opiekę nad dzieckiem,
• chorym dzieckiem w wieku do 14 lat,
• chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności,
• innym chorym członkiem rodziny.

Aby uzyskać zasiłek opiekuńczy, należy złożyć w ZUS wniosek Z-15: "Wniosek o zasiłek opiekuńczy" wraz z ewentualnymi oświadczeniami ZAS-36 (Oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat) lub ZAS-39 (Oświadczenie o pobieraniu zasiłku macierzyńskiego). Dodatkowo, do ZUS należy dostarczyć dokumenty:

• potwierdzający powód konieczności sprawowania opieki np. zaświadczenie od lekarza,
• zaświadczenie od pracodawcy (płatnika składek) - odpowiednio Z-3, Z-3a lub Z-3b.

Zasiłek opiekuńczy w skali miesiąca wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, czyli 80% średniego wynagrodzenia za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia opieki.

Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny to pomoc finansowa przeznaczona dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji z powodu niepełnosprawności lub podeszłego wieku. Celem zasiłku pielęgnacyjnego jest pokrycie części wydatków związanych z koniecznością zapewnienia opieki lub pomocy innej osoby. Zasiłek pielęgnacyjny jest wypłacany przez urząd gminy lub miasta i jest przyznawany na czas nieokreślony.

Warto zaznaczyć, że oprócz zasiłku pielęgnacyjnego istnieją także inne formy wsparcia, takie jak dodatek pielęgnacyjny wypłacany przez ZUS emerytom i rencistom, a także świadczenie pielęgnacyjne dla osób rezygnujących z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem. Te świadczenia nie mogą być łączone.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:

• niepełnosprawnemu dziecku,
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, która legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21 roku życia,
• osobie, która ukończyła 75 lat.

Aby uzyskać zasiłek pielęgnacyjny, należy złożyć w urzędzie gminy lub miasta odpowiednim dla miejsca zamieszkania wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego oraz dołączyć dokumenty potwierdzające wiek dziecka, np. skrócony odpis aktu urodzenia, oraz orzeczenie o niepełnosprawności. W przypadku osób, które ukończyły 75 lat, nie ma konieczności dołączania dodatkowych dokumentów.

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie. Warto również zapoznać się z informacjami dotyczącymi dodatku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego, które są przyznawane na wyższe kwoty. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć w artykule poświęconym świadczeniom pielęgnacyjnym.

Zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy to jednorazowe świadczenie pieniężne, które może otrzymać każda osoba, firma lub instytucja, która poniosła koszty związane z organizacją pogrzebu. Świadczenie to jest wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w terminie 30 dni od złożenia wymaganych dokumentów.

Zasiłek pogrzebowy może otrzymać każdy, kto zapłacił za pogrzeb, pod warunkiem, że spełnia jeden z następujących warunków:

• Jest objęty ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobiera emeryturę lub rentę, a zmarły był członkiem jego rodziny.
• Zmarły był objęty ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobierał emeryturę lub rentę, albo spełniał warunki do uzyskania emerytury lub renty.
• Zmarły nie miał ubezpieczenia, ale pobierał zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne po ustaniu ubezpieczenia.

Zasiłek pogrzebowy może być wypłacony zarówno osobie z rodziny zmarłego, jak i osobie obcej lub instytucji, pod warunkiem dostarczenia wszystkich dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów pogrzebu.

Aby uzyskać zasiłek pogrzebowy, należy złożyć w ZUS następujące dokumenty w terminie do 12 miesięcy od dnia śmierci lub dnia pogrzebu:

• Wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (formularz Z-12).
• Odpis skrócony aktu zgonu (na wniosek ZUS może go uzyskać sam).
• Oryginały rachunków lub kopie potwierdzone za zgodnością z oryginałem dotyczące kosztów pogrzebu.
• Zaświadczenie płatnika składek potwierdzające, że wnioskodawca lub zmarły podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
• Dokumenty potwierdzające relację z zmarłym lub pełnomocnictwo do reprezentowania instytucji lub firmy.
• Dokument tożsamości, taki jak dowód osobisty lub paszport.wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego Z-12.

Kwota zasiłku pogrzebowego wynosi 4000 zł, jeżeli organizacją pogrzebu zajmuje się członek rodziny, niezależnie od faktycznych kosztów pogrzebu. W przypadku, gdy koszty ponosi firma lub instytucja, zasiłek również wynosi do 4000 zł, ale wypłacana jest kwota faktycznie poniesionych wydatków, nie przekraczająca 4000 zł.

Zasiłek rehabilitacyjny

Zasiłek rehabilitacyjny to dodatkowe wsparcie finansowe po zakończeniu zasiłku chorobowego, przeznaczone na leczenie lub rehabilitację, które umożliwiają powrót do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne można otrzymywać maksymalnie przez okres 12 miesięcy. Świadczenie to jest wypłacane przez ZUS lub płatnika składek, czyli pracodawcę.

Aby otrzymać zasiłek rehabilitacyjny, musisz spełniać określone warunki:

• Wyczerpanie okresu pobierania zasiłku chorobowego.
• Dalsza niezdolność do pracy.
• Konieczność dalszego leczenia lub rehabilitacji, które rokują odzyskanie zdolności do pracy.

Alternatywnie, zasiłek rehabilitacyjny można uzyskać, jeśli:

• Wyczerpałeś okres pobierania zasiłku chorobowego.
• Starałeś się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.
• Lekarz orzecznik ustalił, że dalsze leczenie lub rehabilitacja daje szansę na powrót do pracy.

Aby uzyskać zasiłek rehabilitacyjny, musisz złożyć w ZUS:

• Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne (formularz ZNp-7).
• Zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz OL-9), które wypełnia lekarz.
• Wywiad zawodowy z miejsca pracy (formularz OL-10), składany przez pracodawcę, niekonieczny w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności.
• Zaświadczenie płatnika składek (formularz Z-3 dla pracowników, Z-3b dla prowadzących działalność pozarolniczą lub duchownych, Z-3a dla osób nieubezpieczonych).

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego wynosi:

• 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy (90 dni),
• 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres,
• 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, jeśli pobierasz świadczenie w czasie ciąży.

Podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone:

• za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy albo,
• za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia.

Zasiłek przedemerytalny

Zasiłek przedemerytalny jest to forma wsparcia finansowego dla osób, które utraciła swoje jedyne źródło utrzymania z przyczyn niezależnych od siebie przed uzyskaniem prawa do świadczenia emerytalnego. Zasiłek można uzyskać składając wniosek w ZUS.

Kto otrzyma zasiłek przedemerytalny? Z zasiłku może skorzystać osoby, które:

• były zatrudnione na umowę o pracę przez okres min. 6 miesięcy w ostatnim miejscu pracy i rozwiązano z nimi umowę z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
• prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres min. 24 miesięcy i ogłosiły upadłość,
• pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• pobierały świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna z powodu śmierci osoby, nad którą sprawowały opiekę.

Są to jedynie podstawowe wymagania odnośnie tego, kto może skorzystać ze świadczenia przedemerytalnego. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych dokładnie określa wymagania m.in wobec stażu pracy, wieku wnioskodawcy a także charakteru pracy, który również ma znaczenie.

Jak uzyskać zasiłek przedemerytalny? Aby uzyskać zasiłek należy:

• posiadać aktualny status osoby bezrobotnej,
• pobierać zasiłek dla bezrobotnych przez minimum 180 dni,
• w okresie pobierania zasiłku nie można odmówić przyjęcia zatrudnienia bez odpowiedniego uzasadnienia,
• złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Wspomniany wniosek o świadczenie przedemerytalne to formularz ESP. Wraz z wnioskiem należy złożyć dokumenty niezbędne do jego rozpatrzenia. Są to m.in.: zaświadczenia, świadectwa pracy, legitymacje ubezpieczeniowe, które potwierdzają Twój staż ubezpieczenia, informację o okresach składkowych i nieskładkowych na formularzu ERP-6 czy zaświadczenia z urzędu pracy.

Ile otrzymasz zasiłku przedemerytalny? Wysokość zasiłku przedemerytalnego jest ustalana na podstawie zapisów ustawy z 30 kwietnia 2004 r. Jest to zryczałtowana kwota podlegająca waloryzacji, która aktualnie wynosi 1600,70 zł brutto miesięcznie - jest najniższa gwarantowana kwota świadczenia przedemerytalnego.

Zasiłek dla pracujących lub mieszkających za granicą

Zasiłki dla pracujących i/lub mieszkających za granicą to świadczenia pieniężne udzielane w ramach koordynacji na mocy rozporządzenia EWG. Zasiłki za granicą można otrzymać w razie choroby i macierzyństwa, z tytułu choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową oraz w ramach zasiłków pogrzebowych.

Kto otrzyma zasiłek pracujących i mieszkających za granicą? Świadczenia są dostępne dla Polaków przebywających w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz EFTA: Norwegii, Islandii, Liechtensteinie oraz Szwajcarii, na podstawie rozporządzeń Rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i nr 987/2009. Na zasadach koordynacji obywatele Polski mieszkający lub pracujący za granicą mają takie same prawo do otrzymania zasiłku, jak inni obywatele danego kraju.

Jak uzyskać zasiłek dla pracujących/mieszkających za granicą? Zasiłki za granicą są udzielane w ramach procedur przyjętych przez organy administracji w danym państwie. Informacje o dostępie do świadczeń w wybranym państwie oraz warunkach ich nabywania można uzyskać w instytucji właściwej do realizacji tych świadczeń każdego państwa.

Ile otrzymasz zasiłku dla pracujących/mieszkających za granicą? Wysokość zasiłku jest ustalana przez organy świadczące pomoc socjalną w danym kraju, na podstawie aktualnie obowiązujących dokumentów prawnych.

Zasiłek celowy

Zasiłek celowy to świadczenie wypłacane na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osobom w bardzo trudnej sytuacji, w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, ogrzewania, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Obsługą i wypłacaniem zasiłków celowych zajmują się Ośrodki Pomocy Społecznej.

Kto otrzyma zasiłek celowy? Zasiłek celowy może otrzymać:

• osoba, której dochód jest niższy niż 634 zł miesięcznie,
• rodzina, której dochód w przeliczeniu na osobę jest niższy niż 514 zł miesięcznie.

Dodatkowo, zasiłki celowe mogą zostać udzielone na specjalnych zasadach osobom, które muszą się zmierzyć z:

• wydatkami powstałymi w wyniku zdarzenia losowego,
• wydatkami związanymi z klęską żywiołową lub ekologiczną,
• usamodzielnieniem się po ustaniu opieki zastępczej.

Jak uzyskać zasiłek celowy? Aby uzyskać pomoc w formie zasiłku celowego, należy złożyć wniosek w GOPS lub MOPS. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające trudną sytuację życiową np. zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia. Niezbędnym etapem przyznania zasiłku jest poddanie się wywiadowi środowiskowemu, w celu oceny wymagalności wsparcia.

Wniosek o udzielenie zasiłku celowego może złożyć osoba zainteresowana otrzymanie świadczenia, inna osoba np. sąsiad a w niektórych przypadkach szczególnie w stosunku do osób, które nie mają świadomości swoich praw, pomoc społeczna udzielana jest z urzędu.

Ile można otrzymać zasiłku celowy? Zapisy w ustawie o pomocy społecznej nie przewidują minimalnej i maksymalnej kwoty zasiłku celowego. Kwota wsparcia jest ustalana na podstawie oceny urzędnika i przygotowanego planu pomocy, w odniesieniu do możliwości finansowych ośrodka pomocy społecznej.

Zasiłek stały a zasiłek okresowy

Zasiłki stały i zasiłek okresowy to świadczenia przyznawane osobom niezdolnym do pracy z powodu bezrobocia, choroby, niepełnosprawności czy wieku. Jest to pomoc skierowana do rodzin i osób samotnych, oferowana przez Ośrodki Pomocy Społecznej.

Zasiłek stały przysługuje niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy:

• pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
• pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, gdzie dochód na osobę w rodzinie jest niższy od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Maksymalna kwota zasiłku wynosi 719 zł a minimalna 30 zł. Kwota przyznanego zasiłku jest różnicą między kryterium dochodowym a dochodem osoby samotnej lub kryterium dochodu na członka rodziny a dochodem na jednego członka. Jak wskazuje nazwa, zasiłek stały jest przyznawany na czas nieokreślony.

Zasiłek okresowy przysługuje osobom ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, brak możliwości możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
• rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

W przypadku ustalania kwoty i czasu przyznawania zasiłku okresowego najważniejsza jest ocena Ośrodka Pomocy Społecznej, który podejmuje decyzję na podstawie okoliczności sprawy.

Aktualnie obowiązujące kryterium dochodowe:

• dla osoby samotnie gospodarującej wynosi 776 zł,
• dla rodzin wynosi 600 zł w przeliczeniu na jedną osobę.

Gdzie i jak składa się wnioski o zasiłki?

Wnioski o zasiłki składa się odpowiednio dla rodzaju zasiłku w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych lub w miejskich lub gminnych ośrodkach pomocy społecznej. W wielu przypadkach, wniosek o udzielenie zasiłku należy złożyć u pracodawcy np. w przypadku urlopu macierzyńskiego

Aktualnie praktycznie każdy zasiłek można uzyskać na trzy sposoby:

• składając dokumenty osobiście w wybranym urzędzie,
• wysyłając dokumenty pocztą,
• składając dokumenty online na portalu PUE ZUS lub przez stronę internetową Ministerstwa Rodziny i Pomocy Społecznej: empatia.mpips.gov.pl.

Składając wniosek o jakiekolwiek świadczenie zachęcamy do przeczytania artykułu poświęconego temu konkretnemu zasiłkowi. Artykuł z dokładnymi instrukcjami, jakie formularze i jakie dokumenty należy złożyć aby otrzymać pomoc socjalną znajdziesz na naszej stronie.

Zasiłki w Polsce - podsumowanie

Zasiłki stanowią formę wsparcia dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej lub w sytuacji uniemożliwiającej pracę czy samodzielne funkcjonowanie. Zakres pomocy i zasady jej udzielania określają ustawa o pomocy społecznej oraz dokumenty i rozporządzenia dotyczące konkretnych form wsparcia.

Temat zasiłków jest bardzo rozległy, a przedstawiony przez nas artykuł stanowi wstęp do serii artykułów eksperckich poświęconych poszczególnym rodzajom zasiłków. Artykuły te zawierają szczegółowe instrukcje jak skorzystać ze świadczenia: jakie dokumenty trzeba zebrać, komu trzeba je przekazać i ile dokładnie można otrzymać wsparcia. Zachęcamy do skorzystania z tego kompendium wiedzy, a następnie do skierowania się do odpowiedniego organu: ZUS-u, MOPS-u lub GOPS-u.