Proof of Stake - działanie  algorytmu w 2025
akredo.plOszczędnościInwestycjeKryptowalutyProof of Stake - poznaj znaczenie oraz działanie popularnego algorytmu

Proof of Stake - poznaj znaczenie oraz działanie popularnego algorytmu

Proof of Stake to drugi po Proof of Work najpopularniejszy algorytm wykorzystywany do przetwarzania transakcji i tworzenia nowych bloków w blockchainach. PoS jest mechanizmem służącym do walidacji sieci kryptowalutowych. Zapewnia bezpieczeństwo oraz umożliwia przyłączanie nowych danych do systemu. Celem Proof of Stake jest zastąpienie energochłonnego procesu wydobycia kryptowalut znanego z algorytmu Proof of Work. W tym systemie nie występują górnicy. Zamiast tego mamy do czynienia z walidatorami, którzy stakują swoje kryptowaluty. Stakowanie jest procesem polegającym na użyciu oszczędności w postaci kryptowalut do obsługi sieci blockchain. W systemie Proof of Stake kryptowaluty znajdujące się w obiegu są wykorzystywane jako moc zabezpieczająca oraz zatwierdzająca transakcje. W zamian za użyczenie swoich kryptowalut w procesie stakingu walidatorzy otrzymują wynagrodzenie pod postacią procentowego zwrotu. W ten sposób ich kryptowaluty pasywnie zarabiają na siebie. Przedsięwzięcie możemy porównać do lokaty bankowej. W rzeczywistości Proof of Stake powstał w ramach alternatywny dla Proof of Work. PoS nie podoba się wielu zwolennikom bitcoina. Wszystko ze względu na to, że PoW wymaga od uczestników sieci rozwiązania realnego problemu matematycznego w celu zaszyfrowania bloków danych. Z kolei Proof of Stake wymaga od walidatorów jedynie posiadania i zainwestowania pewnej ilości tokenów, które zostaną przeznaczone do podtrzymania działania sieci.
Rafał Maternik
Rafał Maternik, 17.09.2023 r

Czym jest Proof of Stake?

Proof of Stake jest jednym z algorytmów stosowanych w blockchainach kryptowalutowych. W odróżnieniu od najpopularniejszego algorytmu Proof of Work nie wymaga zużycia dużej mocy obliczeniowej podczas działania. Zamiast klasycznego miningu znanego z PoW, algorytm PoS wybiera twórcę następnego bloku na podstawie kilku losowych atrybutów.

Zamiast wydobywać kryptowaluty, uczestnicy sieci biorą udział w tak zwanym stakingu. Zastawiają pewną ilość swoich tokenów tak jak na lokacie bankowej. W zamian otrzymują zarobek z oprocentowania. Zablokowane tokeny są wykorzystywane przez blockchain do zatwierdzania transakcji oraz przydzielania nowych bloków. Jeżeli walidator spróbuje zastawić swoje tokeny i dodać za ich pomocą do sieci fałszywe transakcje, które nie miały miejsca może zostać ukarany. Wówczas straci tokeny, które dodał do puli stakowania.

Najpopularniejsza kryptowalutą, która korzysta z PoS to ethereum. Algorytm jest również wykorzystywany przez wiele różnorodnych sieci kryptowalutowych, takich jak cardano, lisk i algorand. Najważniejszą zaletą PoS, która sprawiła, że niektórzy postanowili zrezygnować z PoW, jest niska moc obliczeniowa niezbędna do podtrzymania działalności sieci.

Jak działa Proof of Stake?

Proof of Stake działa na zasadzie minimalizowania ilość pracy obliczeniowej niezbędnej do weryfikacji transakcji w blockchainie. W sieci opartej na Proof of Work duży wydatek energetyczny jest niezbędny do utrzymania bezpieczeństwa w zapisie danych. Proof of Stake zmienia sposób weryfikacji. Zamiast weryfikować bloki danych za pośrednictwem nakładu pracy wykonanej przez maszyny, PoS umożliwia zapewnienie bezpieczeństwa przy użyciu tokenów sieciowych. Czyli po prostu natywnych kryptowalut. Właściciele kryptowaluty w sieci PoS mogą zaoferować swoje oszczędności kryptowalutowe jako zabezpieczenie umożliwiające walidację blockchainu. W zamian są wynagradzani dodatkowymi kryptowalutami.

Algorytm wybiera losowych walidatorów do potwierdzania danych. W systemie ethereum zasada działania jest prosta. Aby dołączyć do puli walidatorów, należy przeznaczyć przynajmniej 32 tokeny ethereum w celu zabezpieczania systemu. Proces ten nazywamy stakowaniem.

Bloki są weryfikowane przez ogromną liczbę walidatorów w tym samym czasie. Jeżeli blok danych zostanie sprawdzony przez określoną liczbę walidatorów, zostanie zamknięty i dodany do sieci blockchain.

Jeżeli chcesz zostać pełnoprawnym walidatorem, musisz posiadać przynajmniej 32 tokeny ethereum. Istnieje jednak alternatywna metoda walidacji, która pozwala dołączyć również osobom z mniejszym majątkiem. Metoda znana jest jako liquid staking. Proces działa na zasadzie puli walidatorów, do której wszyscy mogą dołączyć.

W jaki sposób algorytm Proof of Stake różni się od Proof of Work?

Algorytm Proof of Stake oraz Proof of Work zostały stworzone w celu synchronizowania i zabezpieczania danych. Jak do tej pory obie metody okazały się skuteczne w przypadku weryfikowania danych i przetwarzania transakcji. Warto jednak mieć na uwadze wady i zalety poszczególnych algorytmów. Na początek przyjrzyjmy się różnicom między tymi systemami.

W algorytmie Proof of Stake za generowanie nowych bloków odpowiedzialni są walidatorzy. Sprawdzają prawidłowość transakcji oraz monitorują ruch w sieci. W Proof of Stake twórcy bloków to tak zwani górnicy. Sprzęt górnika zużywa energię, aby rozwiązać hashe, czyli liczby kryptograficzne stanowiące zagadkę matematyczną. W zamian za rozwiązywanie zagadek matematycznych górnicy otrzymują nagrody w postaci tokenów.

W przypadku PoS każda osoba posiadająca wystarczającą liczbę tokenów może zostać walidatorem. W systemach PoW górnicy muszą zainwestować w sprzęt niezbędny do wydobywania kryptowalut oraz ponosić opłaty niezbędne do jego zasilenia.

W dzisiejszych czasach koszty sprzętu oraz energii niezbędnej do zasilenia procesu wydobywczego kryptowalut są niezwykle wysokie, co dodatkowo wzmacnia bezpieczeństwo blockchainu. Z kolei w systemie PoS ilość mocy obliczeniowej niezbędna do weryfikowania transakcji jest znikoma.

Proof of Stake:

  • Twórcy bloków nazywani są walidatorami sieci;
  • Tokeny sieciowe są wykorzystywane do zabezpieczenia blockchainu;
  • Niskie zużycie energii;
  • Walidatorzy są nagradzani opłatami transakcyjnymi innych użytkowników;
  • Bezpieczeństwo zależy od kontroli społeczności.

Proof of Work:

  • Twórcy bloków nazywani są górnikami;
  • Do zabezpieczenia sieci wykorzystywany jest specjalistyczny sprzęt oraz energia elektryczna;
  • Wysokie zużycie energii;
  • Wysoki stopień bezpieczeństwa;
  • Górnicy otrzymują wynagrodzenie w postaci wydobytej kryptowaluty.

Jaki jest cel algorytmu Proof of Stake?

Celem algorytmu Proof of Stake jest działanie na rzecz ochrony środowiska. Protokół Proof of Stake jest algorytmem, który spełnia zadanie podobne do rozwiązania Proof of Work. PoS został zaprojektowany w taki sposób, aby zmniejszyć zużycie energetyczne sieci blockchain.

Mechanizm PoS zastępuje wysokie zużycie energetyczne procesem stakingu kryptowalut. Dzięki czemu sieć zużywa niewielkie ilości energii podczas zatwierdzania transakcji oraz weryfikacji bloków danych. Szacuje się, że przejście kryptowaluty ethereum z algorytmu PoW na PoS zmniejszyło zużycie energii o ponad 99%.

Proof of Stake w 2025 - podsumowanie

Proof of Stake to drugi pod względem popularności mechanizm wykorzystywany do optymalizacji i zabezpieczania działania blockchainu. Proof of Stake zachęca uczestników sieci do uczciwego weryfikowania transakcji poprzez stakowanie posiadanych przez nich kryptowalut. W ten sposób każdy posiadacz tokenów może zapewnić sobie pasywny zarobek.

W mainstreamowych mediach często mówi się o tym, że głównym powodem, dla którego niektóre kryptowaluty odeszły od bezpiecznego i sprawdzonego systemu Proof of Work, aby zaimplementować Proof of stake, jest troska o środowisko. Systemy Proof of Stake zużywają nawet 99% mniej prądu.

Niektórzy zwolennicy klasycznego podejścia do bezpieczeństwa kryptowalutowego zwracają jednak uwagę na to, że tylko Proof of Work jest algorytmem, który przeszedł próbę czasu i udowodnił, że zapewni długoterminowe bezpieczeństwo systemom finansowym.

Często zadawane pytania

Czy Proof of Stake nie prowadzi do centralizacji, gdzie "bogaci stają się bogatsi"?
Jest to jedna z głównych obaw i krytyki wobec systemów PoS. Teoretycznie, podmioty z największą ilością stakowanych monet zarabiają najwięcej nagród, co pozwala im dalej zwiększać swój udział w sieci. Jednak systemy te posiadają mechanizmy mitygujące to ryzyko. Niskie bariery wejścia dzięki pulom stakingowym i liquid stakingowi pozwalają mniejszym graczom uczestniczyć w procesie. Warto też zauważyć, że Proof of Work również ma tendencje centralizacyjne – ekonomia skali sprawia, że największe farmy wydobywcze z dostępem do taniej energii mają ogromną przewagę nad mniejszymi graczami.
Co to jest "slashing" i jakie są dwa główne powody, dla których walidator może zostać ukarany?
Slashing to mechanizm karny wbudowany w protokół Proof of Stake, polegający na przymusowym odebraniu (spaleniu) części lub całości stakowanych środków walidatora. Ma to na celu zniechęcenie do szkodliwych działań. Główne powody slashingu to:
  • Złośliwe działanie – na przykład próba zatwierdzenia nieprawidłowej transakcji lub jednoczesne podpisanie dwóch różnych bloków na tej samej wysokości łańcucha (tzw. "double signing"). Jest to najpoważniejsze przewinienie.
  • Niedostępność (liveness failure) – gdy walidator jest offline przez zbyt długi czas i nie wykonuje swoich obowiązków, takich jak potwierdzanie bloków. Kara jest tu zazwyczaj znacznie łagodniejsza niż za złośliwe działanie.
Jeśli stakujesz swoje środki u walidatora, który zostanie ukarany, Ty również możesz stracić proporcjonalną część swoich monet.
Jak w praktyce działa "liquid staking" i jakie nowe ryzyka wprowadza?
Liquid staking pozwala użytkownikom stakować swoje kryptowaluty bez utraty płynności. Użytkownik wpłaca swoje monety (np. ETH) do protokołu liquid staking (np. Lido), a w zamian otrzymuje token pochodny (np. stETH), który reprezentuje jego zablokowane środki. Ten nowy token można swobodnie obracać lub wykorzystywać w innych aplikacjach DeFi. Wprowadza to jednak nowe ryzyka – ryzyko smart kontraktu (błąd w kodzie protokołu stakingowego) oraz ryzyko "de-pegging", czyli sytuacji, w której cena tokenu pochodnego na rynku traci powiązanie z ceną oryginalnego aktywa.
Zastakowałem swoje monety. Czy są one zablokowane? Na jak długo?
Tak, w większości protokołów PoS bezpośrednie stakowanie wiąże się z zablokowaniem środków. Czas blokady oraz okres "odblokowywania" (unbonding period) różnią się znacznie między sieciami. Na przykład, po zainicjowaniu wypłaty stakowanych ETH, może istnieć kolejka i okres oczekiwania trwający od kilku dni do kilku tygodni, zanim środki staną się w pełni dostępne. W tym okresie odblokowywania zazwyczaj nie zarabia się już nagród. Problem braku płynności rozwiązuje właśnie wspomniany liquid staking.
Na czym polegał historyczny problem "nothing at stake" i jak został rozwiązany?
"Nothing at stake" (nic do stracenia) to teoretyczny problem wczesnych koncepcji PoS. Polegał on na tym, że w przypadku rozwidlenia łańcucha (fork), walidator nie ponosił żadnych kosztów, głosując na obie wersje łańcucha, aby zmaksymalizować swoje potencjalne zyski. Takie zachowanie podważało bezpieczeństwo i zdolność sieci do osiągnięcia konsensusu. Nowoczesne systemy PoS rozwiązały ten problem za pomocą mechanizmu "slashingu". Jeśli walidator zostanie przyłapany na głosowaniu na dwie konkurencyjne gałęzie łańcucha, jego stakowane środki są automatycznie niszczone. To sprawia, że próba oszustwa jest ekstremalnie kosztowna.
Chcę zacząć stakować. Jakie mam główne opcje?
Dla przeciętnego użytkownika istnieją cztery główne ścieżki:
  • Staking na scentralizowanej giełdzie – najprostsza metoda, gdzie giełda zajmuje się wszystkim za użytkownika. Wadą jest powierzenie środków stronie trzeciej.
  • Liquid staking przez protokoły DeFi – metoda dająca dużą elastyczność, ponieważ otrzymuje się płynny token pochodny. Wymaga podstawowej znajomości portfeli web3.
  • Delegowanie do puli walidatorów – użytkownik za pomocą własnego portfela wybiera zaufanego walidatora i "deleguje" mu swoje środki, nie tracąc nad nimi kontroli. Walidator pobiera niewielką prowizję od zarobionych nagród.
  • Uruchomienie własnego węzła walidatora – najbardziej zdecentralizowana i potencjalnie najbardziej dochodowa opcja, ale wymaga znacznego kapitału (np. 32 ETH) i zaawansowanej wiedzy technicznej.
Czym różni się Delegated Proof of Stake (DPoS) od "zwykłego" PoS?
W klasycznym Proof of Stake (PoS) każdy, kto spełnia minimalny próg stakowania, może potencjalnie zostać walidatorem. W Delegated Proof of Stake (DPoS) posiadacze tokenów nie stakują bezpośrednio, by samemu walidować bloki, lecz głosują na ograniczoną liczbę "delegatów" (lub "producentów bloków"), którzy będą odpowiedzialni za prowadzenie sieci. Jest to forma cyfrowej demokracji przedstawicielskiej. DPoS jest często szybszy i bardziej wydajny, ale kosztem większej centralizacji, ponieważ cała moc jest w rękach niewielkiej, wybranej grupy.

Komentarze

Empty comments
Zostaw swój komentarz!
Nie znaleźliśmy żadnej opinii o tym produkcie. Pomóż innym klientom. Podziel się swoją opinią jako pierwszy.
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5