- Zabezpieczenie kredytu to forma ochrony interesów banku na wypadek, gdyby kredytobiorca przestał spłacać swoje zobowiązanie.
- Posiadanie solidnego zabezpieczenia zmniejsza ryzyko banku, co często pozwala na uzyskanie kredytu na korzystniejszych warunkach (np. z niższą marżą).
- Wyróżniamy dwa fundamentalnie różne typy zabezpieczeń: osobiste (odpowiedzialność całym majątkiem wskazanej osoby) i rzeczowe (odpowiedzialność ograniczona do konkretnej rzeczy).
- Najpopularniejsze zabezpieczenie osobiste to poręczenie (żyrant), a rzeczowe – hipoteka na nieruchomości.
- Rodzaj wymaganego zabezpieczenia zależy od typu kredytu – przy kredycie hipotecznym dominuje hipoteka, a przy samochodowym – przewłaszczenie na zabezpieczenie.
Zabezpieczenie kredytu 2025 – poradnik: rodzaje, przykłady i wpływ na RRSO
Czym jest zabezpieczenie kredytu i dlaczego banki go wymagają?
Zabezpieczenie kredytu to prawne narzędzie, które minimalizuje ryzyko kredytowe po stronie banku. W praktyce jest to określony w umowie sposób, w jaki bank może odzyskać swoje pieniądze, jeśli kredytobiorca zaprzestanie spłaty rat. Dla banku jest to warunek konieczny przy udzielaniu kredytów na wysokie kwoty i długi okres. Z kolei dla kredytobiorcy przedstawienie solidnego zabezpieczenia jest argumentem do negocjacji lepszych warunków – niższej marży czy prowizji, ponieważ klient o niższym profilu ryzyka jest dla banku bardziej atrakcyjny.
Dwa światy zabezpieczeń: Osobiste a Rzeczowe
Wszystkie formy zabezpieczeń można podzielić na dwie główne kategorie, które różnią się fundamentalną kwestią: zakresem odpowiedzialności za dług.
1. Zabezpieczenia osobiste: Odpowiedzialność całym majątkiem
W tym modelu osoba (kredytobiorca lub osoba trzecia) gwarantuje spłatę długu całym swoim majątkiem osobistym – zarówno obecnym, jak i przyszłym. Oznacza to, że w przypadku problemów ze spłatą, wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń z dowolnego składnika majątku dłużnika lub poręczyciela (np. z pensji, oszczędności, samochodu, innej nieruchomości). Do najczęstszych form należą:
- Poręczenie kredytu (żyrant): Osoba trzecia (poręczyciel) zobowiązuje się w umowie do spłaty długu, jeśli główny kredytobiorca przestanie to robić.
- Weksel in blanco: Dokument podpisany przez kredytobiorcę, który upoważnia bank do wpisania na nim kwoty zadłużenia i dochodzenia jej na uproszczonej drodze sądowej.
- Dobrowolne poddanie się egzekucji: Oświadczenie składane w formie aktu notarialnego, które pozwala bankowi na wszczęcie egzekucji komorniczej bez konieczności przeprowadzania pełnego procesu sądowego.
2. Zabezpieczenia rzeczowe: Odpowiedzialność do wartości danej rzeczy
W tym modelu odpowiedzialność za dług jest ograniczona do konkretnego, wydzielonego składnika majątku. W razie problemów ze spłatą, bank ma prawo zaspokoić swoje roszczenia w pierwszej kolejności z tego właśnie przedmiotu lub prawa. Najpopularniejsze formy to:
- Hipoteka: Ograniczone prawo rzeczowe ustanowione na nieruchomości (mieszkaniu, domu, działce), wpisywane do księgi wieczystej. Daje bankowi prawo do dochodzenia roszczeń z tej nieruchomości, niezależnie od tego, kto jest jej aktualnym właścicielem.
- Przewłaszczenie na zabezpieczenie: Kredytobiorca tymczasowo przenosi na bank część własności rzeczy (np. samochodu). Po spłacie kredytu własność w pełni wraca do kredytobiorcy.
- Zastaw rejestrowy: Ustanowienie prawa na rzeczy ruchomej (np. pojeździe, maszynie), które jest wpisywane do specjalnego, jawnego rejestru sądowego.
- Ubezpieczenie kredytu: Polisa (np. na życie lub od utraty pracy), z której odszkodowanie w razie wystąpienia zdarzenia jest przelewane na rzecz banku w celu pokrycia zadłużenia.
Najpopularniejsze formy zabezpieczeń w praktyce
Rodzaj wymaganego zabezpieczenia jest ściśle powiązany z typem kredytu:
- Kredyt hipoteczny: Podstawowym i obligatoryjnym zabezpieczeniem jest hipoteka (rzeczowe). Często jest ona uzupełniana przez zabezpieczenia dodatkowe, jak ubezpieczenie na życie czy ubezpieczenie nieruchomości.
- Kredyt gotówkowy: Mniejsze kwoty często nie wymagają zabezpieczeń poza oświadczeniem o dochodach. Przy wyższych kwotach bank może wymagać ubezpieczenia lub poręczenia przez osobę trzecią.
- Kredyt samochodowy: Standardem jest zabezpieczenie na finansowanym pojeździe, najczęściej w formie przewłaszczenia na zabezpieczenie lub zastawu rejestrowego (rzeczowe).
Często zadawane pytania
Czy bank może wymagać kilku zabezpieczeń dla jednego kredytu?
Tak, jest to powszechna praktyka, nazywana kumulacją zabezpieczeń. Szczególnie przy kredytach hipotecznych banki standardowo wymagają pakietu: hipoteki na nieruchomości, cesji praw z polisy ubezpieczenia tej nieruchomości oraz często również ubezpieczenia na życie kredytobiorcy. Pozwala to na zminimalizowanie różnych rodzajów ryzyka.
Co się dzieje z zabezpieczeniem po spłacie kredytu?
Po całkowitej spłacie zobowiązania, zabezpieczenie wygasa. Kredytobiorca musi jednak dopełnić formalności, aby je "usunąć". W przypadku hipoteki, należy uzyskać od banku tzw. list mazalny (zgodę na wykreślenie) i złożyć w sądzie wniosek o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. W przypadku weksla, należy poprosić bank o jego zwrot w celu zniszczenia.
Jestem żyrantem. Czy bank musi najpierw próbować odzyskać dług od głównego dłużnika?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, odpowiedzialność poręczyciela i dłużnika głównego jest solidarna. Oznacza to, że gdy tylko główny dłużnik opóźnia się ze spłatą, bank może zażądać spłaty całości zadłużenia bezpośrednio od poręczyciela, bez konieczności wcześniejszego wyczerpania wszystkich możliwości egzekucji z majątku dłużnika głównego.
Czy ubezpieczenie na życie jest zabezpieczeniem dla mnie czy dla banku?
Jest to zabezpieczenie, które chroni obie strony. Z perspektywy banku, jest to gwarancja odzyskania pieniędzy w przypadku śmierci kredytobiorcy. Z perspektywy kredytobiorcy i jego rodziny, jest to niezwykle ważne zabezpieczenie, ponieważ polisa spłaca dług i chroni spadkobierców przed odziedziczeniem obciążonej nieruchomości i obowiązkiem dalszej spłaty.
Dodaj komentarz
Komentarze