- Spread walutowy to różnica między kursem sprzedaży a kursem kupna waluty, stanowiąca marżę (zysk) banku lub kantoru.
- Jest to ukryty koszt każdej transakcji walutowej – od wymiany gotówki, przez płatności kartą za granicą, po spłatę rat kredytu walutowego.
- Im niższy spread, tym korzystniejsza transakcja. Najniższe spready oferują zazwyczaj kantory internetowe.
- W historycznych kredytach walutowych (tzw. frankowych), sposób naliczania spreadu przez banki został uznany przez sądy za klauzulę abuzywną.
- Dzięki tzw. ustawie antyspreadowej, kredytobiorcy mają prawo spłacać kredyt walutowy bezpośrednio w walucie, omijając spread bankowy.
- Możesz go łatwo obliczyć, odejmując kurs kupna od kursu sprzedaży lub wyrazić go procentowo, aby porównać różne oferty.
akredo.plKredytyKredyt walutowySpread walutowy: Czym jest, jak go obliczyć i jak wpływał na kredyty?
Spread walutowy: Czym jest, jak go obliczyć i jak wpływał na kredyty?
Czym jest spread walutowy i jak działa?
Spread walutowy to fundamentalne pojęcie na rynku walutowym. Jest to różnica między ceną, po której instytucja (bank, kantor) jest gotowa sprzedać Ci walutę obcą, a ceną, po której jest gotowa ją od Ciebie kupić. Kurs sprzedaży jest zawsze wyższy od kursu kupna, a ta różnica stanowi zysk (marżę) podmiotu dokonującego wymiany. Spread jest więc kosztem, który ponosisz przy każdej transakcji wymiany walut, nawet jeśli nie jest on wyszczególniony jako osobna "prowizja".
Przykład: Kantor internetowy oferuje kupno euro po 4,30 zł, a sprzedaż po 4,32 zł. Spread walutowy wynosi w tym przypadku 2 grosze (0,02 zł).
Jak obliczyć spread walutowy? Dwa proste wzory
Aby świadomie porównywać oferty, warto umieć obliczyć spread na dwa sposoby.
1. Wyrażony wartościowo (w groszach)
To najprostsza metoda, która pokazuje bezpośrednią różnicę w cenie. Wystarczy odjąć kurs kupna od kursu sprzedaży.
Wzór: Spread = Kurs sprzedaży - Kurs kupna
2. Wyrażony procentowo
Ta metoda pozwala obiektywnie porównać spready dla walut o różnych kursach. Oblicza się ją, dzieląc spread wartościowy przez środek rynku (średnią arytmetyczną kursów kupna i sprzedaży).
Wzór: Spread (%) = [(Kurs sprzedaży - Kurs kupna) / ((Kurs sprzedaży + Kurs kupna) / 2)] * 100%
Spread walutowy w kredytach frankowych: Klauzula abuzywna
Pojęcie spreadu walutowego stało się w Polsce powszechnie znane za sprawą kredytów walutowych powiązanych z frankiem szwajcarskim. W umowach tych banki wykorzystywały mechanizm spreadu w sposób, który został później masowo zakwestionowany przez sądy. Proceder polegał na tym, że:
- Kwota kredytu w dniu wypłaty była przeliczana ze złotówek na franki po niskim kursie kupna z wewnętrznej tabeli banku.
- Każda kolejna rata, płacona w złotówkach, była przeliczana na franki po wysokim kursie sprzedaży, również z tej samej, nietransparentnej tabeli.
Taki mechanizm, dający bankowi jednostronną i nieograniczoną kontrolę nad wysokością zadłużenia i raty, został uznany przez sądy za klauzulę abuzywną (niedozwolone postanowienie umowne), co stało się jedną z głównych podstaw do unieważnienia umów kredytowych.
Jak minimalizować koszt spreadu w praktyce?
Chociaż spreadu nie da się całkowicie uniknąć, można go znacząco zminimalizować, stosując kilka prostych zasad:
- Porównuj oferty: Nigdy nie decyduj się na pierwszą ofertę. Różnice w spreadach między bankami a kantorami bywają ogromne.
- Korzystaj z kantorów internetowych: Z powodu niższych kosztów działalności, kantory online niemal zawsze oferują znacznie niższe spready niż banki i kantory stacjonarne.
- Używaj kont i kart wielowalutowych: Nowoczesne rozwiązania fintechowe pozwalają na płatności za granicą bezpośrednio w lokalnej walucie przy bardzo niskich, zbliżonych do rynkowych, spreadach.
- Spłacaj kredyt walutowy w walucie: Dzięki tzw. ustawie antyspreadowej, każdy kredytobiorca walutowy ma prawo spłacać raty bezpośrednio w walucie, w której zaciągnął kredyt. Pozwala to na samodzielny zakup waluty w najtańszym dostępnym miejscu (np. w kantorze internetowym) i ominięcie niekorzystnego spreadu bankowego.
Często zadawane pytania
Czy spread walutowy jest tym samym co prowizja za wymianę waluty?
Nie. Spread to koszt ukryty, zawarty w różnicy między kursami. Prowizja to koszt jawny, czyli dodatkowa opłata procentowa lub kwotowa doliczana do transakcji. Niektóre instytucje mogą reklamować "brak prowizji", jednocześnie stosując bardzo szeroki, niekorzystny spread. Zawsze należy oceniać łączny koszt wymiany.
Które waluty mają zazwyczaj najniższy, a które najwyższy spread?
Najniższe spready występują na głównych, najbardziej płynnych parach walutowych, tzw. "majors" (np. EUR/PLN, USD/PLN, GBP/PLN). Im bardziej "egzotyczna" i rzadziej handlowana waluta, tym spread jest z reguły wyższy, ponieważ ryzyko i koszty utrzymania płynności dla kantoru są większe.
Czy spread w banku jest zawsze wyższy niż w kantorze?
W przypadku standardowych transakcji dla klientów indywidualnych – niemal zawsze tak. Banki traktują wymianę walut jako usługę dodatkową i stosują szerokie spready. Dedykowane kantory (zwłaszcza internetowe) specjalizują się w obrocie walutą, a ich model biznesowy opiera się na dużej liczbie transakcji z niską marżą, dlatego oferują znacznie korzystniejsze kursy.
Co to jest "zwrot spreadów", o którym słyszę w kontekście kredytów frankowych?
Jest to potoczne określenie jednego z roszczeń w procesach sądowych przeciwko bankom. Kredytobiorcy domagają się zwrotu sumy wszystkich nadpłat, które przez lata wynikały ze stosowania przez bank zawyżonego spreadu walutowego przy przeliczaniu rat. Jest to element rozliczenia stron po sądowym unieważnieniu lub odfrankowieniu kredytu.
Dodaj komentarz
Komentarze