Prowizja od kredytu - jak wpływa na koszt kredytu i kiedy można jej uniknąć

Czym jest prowizja i jaką rolę pełni w koszcie kredytu?

Prowizja za udzielenie kredytu to podstawowa, jednorazowa opłata, którą bank nalicza za sam fakt przyznania finansowania. Stanowi ona wynagrodzenie banku za czynności związane z obsługą wniosku – oceną zdolności kredytowej, przygotowaniem dokumentacji i uruchomieniem środków. Jest to jeden z najważniejszych składników całkowitego kosztu kredytu i zawsze jest uwzględniana przy obliczaniu wskaźnika RRSO, co pozwala na obiektywne porównanie ofert.

Prowizja a marża – kluczowy kompromis w ofercie kredytowej

Zrozumienie relacji między prowizją a marżą kredytu (składnikiem oprocentowania) jest kluczowe do świadomej oceny oferty banku. Bank zarabia na kredycie na dwa główne sposoby: pobierając jednorazową opłatę na starcie (prowizja) oraz regularny dochód w trakcie spłaty (odsetki). To prowadzi do dwóch typowych modeli ofert:

• Oferta z niską lub zerową prowizją (0%): Jest to chwytliwe marketingowo i korzystne dla osób, które nie chcą ponosić wysokich kosztów na starcie. Należy jednak pamiętać, że bank często rekompensuje sobie brak prowizji, ustalając wyższą marżę, a co za tym idzie – wyższe oprocentowanie kredytu i wyższą ratę przez cały okres kredytowania.
• Oferta ze standardową lub wysoką prowizją: W tym modelu bank zarabia znaczną część na początku. W zamian może zaoferować niższą marżę i niższe oprocentowanie. W przypadku kredytów długoterminowych, mimo wyższego kosztu początkowego, takie rozwiązanie może okazać się tańsze w perspektywie kilkunastu czy kilkudziesięciu lat.

Jakie czynniki wpływają na wysokość prowizji?

Wysokość prowizji nie jest stała i zależy od wielu czynników. Bank ustala ją na podstawie:

• Rodzaju kredytu: Kredyty gotówkowe, obarczone wyższym ryzykiem, mają często wyższą prowizję procentową niż długoterminowe kredyty hipoteczne.
• Polityki cenowej i promocji: Banki regularnie wprowadzają oferty specjalne (np. "prowizja 0%"), aby przyciągnąć nowych klientów.
• Twojej wiarygodności kredytowej: Klient z wysoką zdolnością kredytową i nienaganną historią w BIK jest w lepszej pozycji do negocjowania niższej prowizji.
• Cross-sellingu: To najczęstszy warunek obniżenia prowizji. Bank oferuje 0% prowizji w zamian za skorzystanie z dodatkowych, płatnych produktów, takich jak ubezpieczenie na życie, karta kredytowa czy program inwestycyjny.

Zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie – Twoje prawo

Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE), w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego masz prawo do proporcjonalnego zwrotu wszystkich kosztów początkowych, w tym prowizji. Bank ma obowiązek obniżyć całkowity koszt kredytu o te opłaty, które dotyczyły okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. Aby odzyskać środki, najczęściej należy złożyć w banku odpowiedni wniosek.

Inne rodzaje opłat prowizyjnych – na co uważać?

Poza główną prowizją za udzielenie kredytu, w tabeli opłat i prowizji banku można znaleźć inne pozycje. Należy je odróżnić:

• Prowizja za wcześniejszą spłatę: Dotyczy głównie kredytów hipotecznych i może być naliczana tylko przez pierwsze 3 lata umowy (dla kredytów o zmiennej stopie).
• Prowizja za podwyższenie kwoty kredytu: Naliczana od kwoty, o którą zwiększane jest zobowiązanie.
• Prowizja za sporządzenie aneksu do umowy: Opłata za formalną zmianę warunków (np. prolongatę, zmianę rodzaju rat).
• Prowizja za przewalutowanie: Pobierana przy zmianie waluty kredytu.