Prowizja od kredytu - jak wpływa na koszt kredytu

Czym jest prowizja od kredytu bankowego?

Prowizja od kredytu bankowego to jednorazowa opłata, jaką bank dolicza do zobowiązania za udzielenie kredytu. Ma ona na celu pokrycie kosztów operacyjnych związanych z uruchomieniem kredytu. Najczęściej jest wyrażana w formie procentowej od kwoty pożyczonych środków (uwzględnieniem oprocentowania). Jest zawsze ustalana przed podpisaniem zobowiązania i nie zmienia się w jego trakcie. Prowizja stanowi więc ważny element całkowitych kosztów kredytu. Zazwyczaj waha się od 0% do 15% w kredytach konsumpcyjnych i od 2% do 3% przy kredytach hipotecznych. Jak widać bank może obniżyć prowizję nawet do 0%, jednak zazwyczaj wymaga wtedy dodatkowych działań od klienta (wysoki wkład własny, wykupienie dodatkowych usług jak ubezpieczenia czy innych produktów banku - konta osobiste, karty kredytowe itp.). Mimo iż prowizja jest naliczana jednorazowo, to często jest rozkładana w czasie i doliczana do rat kredytu.

Rodzaje prowizji

Możemy wyróżnić 6 rodzajów prowizji naliczanych przez bank:

• Prowizja za udzielenie zobowiązania - to podstawowy rodzaj tej opłaty. Zostaje naliczona w momencie uruchomienia kredytu.
• Prowizja za rozpatrzenie wniosku - część banków pobiera też opłatę za samo rozpatrzenie wniosku kredytowego, bez względu na to czy dojdzie do przyznania środków. Dotyczy ona najczęściej kredytów firmowych, a nie konsumenckich i jest wyrażana kwotowo.
• Prowizja za zmianę warunków kredytowania - jeżeli chcemy np. wydłużyć okres kredytowania (co wiąże się z przeliczeniem wysokości raty) albo zwiększyć kwotę zobowiązania również przyjdzie nam zapłacić prowizję.
• Prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu - wcześniejsze uregulowanie zobowiązania może wydawać się dziwnym powodem do naliczania dodatkowych opłat. Przy kredytach gotówkowych najczęściej nie pobiera się takiej prowizji. Inaczej jest przy kredytach hipotecznych, których wcześniejsza spłata oznacza stratę dużej kwoty odsetek dla banku. Wtedy może ona osiągnąć nawet 3% kredytowanej kwoty.
• Prowizja za przewalutowanie kredytu - zmiana waluty będzie oznaczała dla kredytobiorcy nie tylko stratę na kursie, ale i dodatkową opłatę.
• Prowizja za czynności upominawcze i windykacyjne - w przypadku nieterminowej spłaty zobowiązania bank będzie też pobierał dodatkowe opłaty za wysyłanie upomnień, a w końcu przekazanie sprawy do firmy windykacyjnej.

Jednak prowizja za uruchomienie kredytu nie jest jedyną, z jaką spotkać się może pożyczający. Właściwie każda operacja dotycząca kredytu bankowego może być obciążona oddzielną prowizją. Jest to w pewnym stopniu zrozumiałe - każda operacja to dodatkowa praca, a co za tym idzie, koszt dla banku. Wszystkie stawki prowizji powinny być precyzyjnie określone w umowie kredytowej i jej załącznikach. Czasami są one traktowane przez klientów nieco po macoszemu, gdy główną uwagę poświęcają oni oprocentowaniu. Jednak prowizje są również ważnym składnikiem całkowitych kosztów kredytu, więc warto brać je pod uwagę.

Od czego zależy wysokość prowizji?

Wysokość prowizji naliczanej przez banki lub inne instytucje finansowe zależy głównie od rodzaju produktu finansowego, takiego jak kredyty hipoteczne, konsumpcyjne czy karty kredytowe, a także od ryzyka kredytowego związanego z klientem, które uwzględnia jego historię kredytową. Ponadto, wysokość i okres kredytowania również mają wpływ, gdzie prowizja często jest procentowo zależna od kwoty kredytu i jego czasu trwania. Innymi czynnikami mogą być polityka cenowa instytucji finansowej, warunki rynkowe oraz indywidualne negocjacje z klientem. Prawo bankowe nie reguluje tego, jakimi przesłankami kierował się mają kredytodawcy w ustalaniu wysokości prowizji. Jedynym ograniczeniem jest tu ustawa antylichwiarska, która stanowi, że suma kosztów pozaodsetkowych (do których zalicza się prowizja) nie może przekroczyć 25% pożyczonej kwoty. Poza tym jednak banki mają pełną dowolność w ustalaniu wysokości tej opłaty i nie dzielą się z opinią publiczną mechanizmami, które stoją za jej wysokością. Część banków ustala jedną wysokość prowizji dla wszystkich klientów. Inne uzależniają ją od kilku czynników. Na niższą opłatę możemy liczyć przede wszystkim wtedy, gdy ryzyko banku (związane z pożyczaniem nam pieniędzy) jest niższe. Na naszą korzyść będzie działać więc bardzo dobra historia kredytowa, wysoka zdolność kredytowa czy wysoki wkład własny (to w przypadku kredytu hipotecznego). Wszystko to sprawia, że bankowi bardziej opłaca się zwabić takiego klienta do siebie (gdzie będzie płacił odsetki) niż zarobić na nim jednorazowo w postaci prowizji. Drugą drogą do obniżenia prowizji są inne produkty banku. Jeżeli zdecydujemy się na konto osobiste lub kartę kredytową w danej instytucji, to “odbije” ona sobie brak prowizji w opłatach za te produkty. Wszystko zależy od ryzyka, jakie bank ponosi (lub postrzega, że ponosi) pożyczając nam pieniądze. W drugą stronę - wyższej prowizji - będzie nas więc pchała niska kwota wkładu własnego czy mała zdolność kredytowa.

Prowizja od kredytu konsumenckiego

Prowizja od kredytu konsumenckiego to jednorazowa opłata pobierana przez bank lub instytucję finansową za udzielenie kredytu. W kredytach konsumenckich, które są najczęściej zobowiązaniami krótkoterminowymi, obserwujemy największą rozpiętość wysokości prowizji. Z jednej strony zysk banku z tytułu odsetek jest przy nich mniejszy (co wynika ze stosunkowo krótkiego czasu kredytowania), więc często to właśnie prowizja przynosi największy dochód. Obserwujemy wtedy nawet kilkunastoprocentowe opłaty prowizyjne. Z drugiej zaś konkurencja na rynku tego typu zobowiązań jest duża, co prowadzi do konieczności obniżania opłat, w celu zwabienia klientów. Oferty z prowizją na poziomie 0% nie są tu rzadkością.

Prowizja za udzielenie kredytu gotówkowego - oferta banków

Przedstawiamy ofertę wybranych polskich banków w zakresie prowizji za udzielenie kredytu gotówkowego. Oczywiście zastrzec trzeba, że najniższa prowizja nie oznacza automatycznie najniższych kosztów kredytu. To tylko jedna z części składowych tego wskaźnika. Przedstawiamy też oferty, które banki przedstawiają do publicznej wiadomości. W wielu przypadkach prowizja jest przedmiotem negocjacji, więc indywidualne przypadki mogą się znacznie różnić od tych przedstawionych w tabeli.

Maksymalna prowizja od kredytu gotówkowego

Maksymalny poziom prowizji od kredytu gotówkowego reguluje ustawa antylichwiarska z marca 2016 roku. Zgodnie z nią wszystkie koszty pozaodsetkowe nie mogą przekroczyć 25% pożyczonej kwoty. Co więcej 30% tej wartości to maksymalny pułap opłat za każdy rok trwania umowy. Dodatkowo zsumowane koszty pozaodsetkowe, za cały czas kredytowania, nie mogą wynieść więcej niż pożyczona kwota. Do kosztów pozaodsetkowych wliczana jest nie tylko prowizja, ale też np. koszty ubezpieczenia kredytu.

Prowizja za udzielenie kredytu hipotecznego

Prowizje za udzielenie kredytu hipotecznego są z zasady znacznie niższe niż te przy kredytach gotówkowych. Niższy procent od znacznych kwot (na jakie zawsze są udzielane kredyty hipoteczne) wciąż przekłada się na zadowalający zysk banku. Stąd też procentowa prowizja za kredyt hipoteczny zazwyczaj wynosi od 2 do 3%. Jednak bez trudu znajdziemy na rynku oferty, które przekraczają te szacunki w obu kierunkach. Znów dobrym sposobem na obniżenie prowizji banku jest wysoka kwota wkładu własnego lub cross-selling, czyli wykupienie przy okazji kredytu jakiejś innej usługi lub produktu od banku. W przypadku kredytu hipotecznego częściej też banki skłonne są obniżać prowizję w zamian za wykup dodatkowych ubezpieczeń. Znacząco zmniejszają one ryzyko podejmowane przez instytucję finansową.

Prowizja od kredytu hipotecznego - oferta banków

W przypadku kredytów hipotecznych prowizje zależą także od łącznej kwoty zobowiązania i czasu kredytowania. Dlatego większość banków podaje pewien zakres procentowych opłat prowizyjnych, zastrzegając że każda oferta kredytu hipotecznego przygotowywana jest indywidualnie. Prowizje za udzielenie kredytu hipotecznego w wybranych polskich bankach prezentują się następująco:

Oczywiście rynek kredytów hipotecznych ulega ciągłym zmianom. Zwłaszcza w trakcie gwałtownego wzrostu stóp procentowych, z jakim mamy do czynienia obecnie, oferta poszczególnych banków może znacznie zmieniać się nawet w okresie miesiąca czy kilku tygodni.

Maksymalna prowizja za udzielenie kredytu hipotecznego

Maksymalna wysokość prowizji za udzielenie kredytu hipotecznego może różnić się w zależności od banku. Mimo iż kredyty hipoteczne również objęte są ustawą antylichwiarską, to w praktyce nie ma potrzeby kontrolowania tego rynku w zakresie wysokości prowizji. Na ogół nie przekraczają one 3%, wyjątkami mogą być oferty, które zawierają niższe oprocentowanie. Nic nie stoi na przeszkodzie, by doprowadzić wysokość prowizji za kredyt hipoteczny do procent kilkunastu, jednak taka oferta byłaby bardzo niekonkurencyjna w stosunku do reszty rynku.

Kredyt bez prowizji

Kredyt bez prowizji to oferta, w której instytucja finansowa rezygnuje z pobierania opłaty za udzielenie kredytu. Maksymalna wysokość prowizji jest kontrolowana przez prawo. Jednak nikt nie zabroni bankom zupełnie rezygnować z tej opłaty. Stąd też na rynku można znaleźć wiele ofert kredytów bez prowizji lub z prowizją 0 zł lub 0%. Często wiąże się to z jakąś czasowo ograniczoną promocją i jest wykorzystywane jako zachęta dla potencjalnych klientów. Należy jednak uważać na tego typu oferty, bowiem często wiążą się z koniecznością wykupienia dodatkowego produktu albo ubezpieczenia. Zdarza się również, że ewentualne straty na prowizji bank postanawia sobie zrekompensować w wyższej marży. Pewnym sposobem na porównanie rzeczywistych kosztów dwóch kredytów jest zawsze RRSO. Jeżeli jednak jakaś oferta wydaje nam się zbyt piękna, by była prawdziwa - zapewne tak właśnie jest. Uważnie czytajmy regulaminy i umowy zaciągając wszelkie zobowiązania.

Zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu

Wcześniejsza spłata kredytu wiąże się ze zwrotem części poniesionych kosztów. Dotyczy to zarówno odsetek, jak i kosztów pozaodsetkowych, do których należy prowizja. I to bez względu na to czy opłaty zostały wniesione jednorazowo, przy uruchomieniu kredytu, czy spłacane były w ratach. Taką regułę wyznacza prawo. Zarówno stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 16 maja 2016 r. jak i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 11 września 2019 r. potwierdzają taką interpretacje. Dotyczy to wszystkich rodzajów kredytów, bez względu na to czy zobowiązanie było gotówkowe czy hipoteczne. Przy wcześniejszej spłacie konsument powinien otrzymać zwrot prowizji proporcjonalny do niewykorzystanego okresu kredytowania. Jednocześnie część banków wprowadziła prowizję za wcześniejszą spłatę kredytu, więc warto najpierw przeanalizować jaki moment wcześniejszej spłaty będzie najkorzystniejszy. Oczywiście przy prowizji 0% nie otrzymamy takiego zwrotu, więc warto rozważyć przed podjęciem zobowiązania, które koszty okażą się najistotniejsze w naszej sytuacji.

Prowizja od kredytu - podsumowanie

Prowizja kredytu bankowego to dodatkowy koszt, który jest liczony od kwoty kredytu. Jego wysokość jest różna zależnie od rodzaju zobowiązania - zazwyczaj wynosi od 0 do 15%. Co ważne, prowizja bankowa nie może przekroczyć 25% wartości kredytu.

Opłata może być pobrana z udzielonego kapitału, rozłożona na raty i spłacana zgodnie z harmonogramem spłaty lub zapłacona od razu przy podpisywaniu umowy - decyzja zależy od ustaleń banku i klienta.

Wiele popularnych banków umożliwia podjęcie kredytu z prowizją 0% w ramach oferty promocyjnej dla nowych klientów czy też w ramach usługi cross-selling - brak opłaty prowizyjnej pod warunkiem skorzystania z produktów dodatkowych banku np. ubezpieczenia spłaty kredytu, założenie konta w banku czy uruchomienia karty kredytowej.