Zdolność kredytowa: definicja, ocena banku i 5 sposobów na poprawę

Zdolność kredytowa a wiarygodność kredytowa – kluczowe rozróżnienie

Choć te pojęcia często używane są zamiennie, dla banku oznaczają dwie różne rzeczy, które razem tworzą Twój pełny obraz jako potencjalnego klienta. Można je opisać za pomocą dwóch prostych pytań:

• Zdolność kredytowa odpowiada na pytanie: "Czy stać Cię na spłatę?". Jest to ocena czysto matematyczna, oparta na analizie Twoich finansów – ile zarabiasz, ile wydajesz i ile Ci zostaje.
• Wiarygodność kredytowa odpowiada na pytanie: "Czy będziesz chciał spłacać?". Jest to ocena Twojego zachowania i rzetelności, oparta głównie na Twojej dotychczasowej historii kredytowej, zapisanej w Biurze Informacji Kredytowej (BIK).

Możesz mieć wysokie dochody (wysoką zdolność), ale złą historię spłat (niską wiarygodność) – i nie dostać kredytu. I odwrotnie, nienaganna historia spłat nie pomoże, jeśli Twoje dochody są zbyt niskie. Do uzyskania finansowania potrzebujesz obu tych elementów.

Jak bank ocenia zdolność kredytową? Dwa filary analizy

Każdy bank ma własne, szczegółowe algorytmy, ale fundamentalna metodologia oceny jest wszędzie bardzo podobna i opiera się na dwóch filarach: analizie "twardych" danych finansowych oraz analizie "miękkich" cech klienta.

Filar 1: Analiza ilościowa – matematyka Twojego budżetu

Na tym etapie analityk bankowy skupia się na liczbach, aby obliczyć Twój dochód rozporządzalny, czyli kwotę, która pozostaje Ci co miesiąc po opłaceniu wszystkich stałych kosztów.

• Dochody: Bank analizuje nie tylko wysokość Twoich zarobków, ale przede wszystkim ich źródło i stabilność. Najwyżej punktowana jest umowa o pracę na czas nieokreślony. Umowy cywilnoprawne (zlecenie, o dzieło) lub dochody z działalności gospodarczej są również akceptowane, ale bank może wymagać dłuższego okresu ich uzyskiwania (np. 12-24 miesiące) i przyjąć do obliczeń niższą, uśrednioną kwotę.
• Stałe koszty utrzymania: Bank szacuje Twoje miesięczne wydatki, takie jak czynsz, opłaty za media, transport czy telefon. Opiera się na Twoich oświadczeniach, ale również na danych statystycznych dotyczących tzw. minimum socjalnego dla gospodarstwa domowego w danej lokalizacji.
• Obecne zobowiązania finansowe: To kluczowy element. Bank sumuje miesięczne raty wszystkich Twoich aktywnych kredytów i pożyczek. Co ważne, do obciążeń wlicza również przyznane limity na kartach kredytowych i w koncie osobistym – nawet jeśli z nich aktywnie nie korzystasz!

Filar 2: Analiza jakościowa – Twój profil jako kredytobiorcy

Tutaj bank ocenia czynniki, które statystycznie wpływają na rzetelność i przewidywalność spłaty zobowiązań.

• Historia kredytowa w BIK: To absolutna podstawa. Bank pobiera Twój raport BIK, aby sprawdzić, jak radziłeś sobie ze spłatą poprzednich zobowiązań. Regularne spłaty budują pozytywny wizerunek, a jakiekolwiek opóźnienia, nawet te niewielkie, są sygnałem ostrzegawczym.
• Cechy demograficzne i zawodowe: Bank tworzy Twój profil, biorąc pod uwagę m.in.: wiek, stan cywilny, liczbę osób na utrzymaniu, wykształcenie, wykonywany zawód, staż pracy i zajmowane stanowisko. Stabilna sytuacja życiowa i zawodowa jest postrzegana jako czynnik obniżający ryzyko.

Jak skutecznie poprawić swoją zdolność kredytową? Praktyczny poradnik

Jeśli Twoja zdolność kredytowa jest na granicy lub chcesz uzyskać lepsze warunki, możesz podjąć konkretne kroki w celu jej poprawy. Najlepiej zacząć przygotowania na kilka miesięcy przed złożeniem wniosku.

1. Zredukuj istniejące obciążenia: To najszybsza i najskuteczniejsza metoda. Spłać i zamknij nieużywane karty kredytowe oraz limity w koncie – nawet zerowe zadłużenie na tych produktach obniża Twoją zdolność. Jeśli masz kilka mniejszych pożyczek, rozważ ich kredyt konsolidacyjny.
2. Zadbaj o pozytywną historię w BIK: Jeśli nigdy nie miałeś kredytu, bank nie wie, czy jesteś rzetelny. Warto zbudować historię, np. kupując coś na raty 0% i spłacając je terminowo. Jeśli miałeś opóźnienia, upewnij się, że wszystkie obecne zobowiązania płacisz idealnie na czas.
3. Ustabilizuj źródło dochodu: Jeśli to możliwe, postaraj się o umowę o pracę na czas nieokreślony. Jeśli pracujesz na umowie cywilnoprawnej lub prowadzisz działalność, zadbaj o ciągłość i udokumentowanie wpływów na konto.
4. Wydłuż okres kredytowania: Wnioskowanie o kredyt z dłuższym okresem spłaty obniża wysokość miesięcznej raty. Niższa rata oznacza mniejsze obciążenie budżetu, co pozwala zmieścić się w wymaganiach banku dotyczących zdolności kredytowej.
5. Złóż wniosek ze współkredytobiorcą: Jeśli Twoja zdolność jest niewystarczająca, możesz złożyć wniosek z inną osobą (np. małżonkiem, partnerem, rodzicem). Bank zsumuje Wasze dochody, co znacząco podniesie zdolność kredytową.

Zdolność kredytowa – poznaj ją bliżej

Aby w pełni zrozumieć wszystkie aspekty swojej sytuacji kredytowej, warto zapoznać się z kluczowymi pojęciami i wskaźnikami, które składają się na jej ostateczną ocenę.

• Scoring BIK: Dowiedz się, czym jest ocena punktowa BIK i jak banki interpretują Twój wynik.
• Wskaźniki zadłużenia: Poznaj wskaźnik DtI (Debt to Income), który jest kluczowym miernikiem Twojego obciążenia długiem.
• Sytuacja rodzinna: Sprawdź, jak posiadanie dziecka wpływa na zdolność kredytową i jak banki uwzględniają świadczenia socjalne.