Fundusze Venture Capital

Czym jest Fundusz Venture Capital?

Fundusz Venture Capital jest rodzajem inwestycji o wysokim ryzyku i równie wysokiej stopie zwrotu. Są one udzielane startupom oraz firmom we wczesnej fazie wzrostu, które nie weszły jeszcze na giełdę papierów wartościowych. W zamian za udzielone środki fundusz staje się współwłaścicielem spółki, otrzymując część akcji lub udziałów, oraz ograniczoną kontrolę nad spółką. Przez tę relację fundusz staje się również mentorem spółki, gwarantując jej zasoby w formie wiedzy biznesowej oraz kontaktów z partnerami z przeróżnych dziedzin.

Struktura funduszy Venture Capital

Fundusze Venture Capital pełnią funkcję pośredników między grupami inwestorów oraz firmami poszukującymi dofinansowania we wczesnym stadium rozwoju. Inwestorzy przekazują swoje środki dla funduszu inwestycyjnego, który wykonuje w ich imieniu inwestycje w wybrane spółki, nadzorując następnie ich rozwój. Fundusz nie tylko wybiera poszczególne inwestycje ale również przydziela menedżerów odgrywających rolę mentorów dla firm, które uzyskały jego inwestycje. Fundusz rzadko ingeruje w zarządzanie firmą, posiada jednak udziały w niej i może zawierać głos przy podejmowaniu decyzji, jak i domagać się nakierowania strategii firmy w określonym kierunku.

Zasady działania i funkcjonowania funduszy Venture Capital

Fundusze Venture Capital działają na zasadzie pozagiełdowego wykupu udziałów wschodzącego przedsiębiorstwa. Młoda firma dostaje znaczne dofinansowanie. Poza wsparciem finansowym, fundusz dzieli się również wiedzą i doświadczeniem na rynku, pomaga w znajdowaniu partnerów oraz marketingu. Fundusz zwykle kończy współpracę, gdy firma wejdzie na rynek, co daje mu możliwość sprzedania wcześniej zakupionych akcji.

Fundusz Venture Capital jest opłacalny, ponieważ zakupione tak wcześnie udziały w firmie mogą mieć wielokrotnie większą wartość po wejściu spółki na giełdę. Może się to wydawać nieuczciwe, ponieważ młoda firma sprzedaje swoje udziały po naprawdę niskiej cenie względem ich potencjalnej wartości w przyszłości. Proces inwestorski Venture Capital trwa jednak nawet do sześciu czy siedmiu lat, przez co ciężko określić, jaką osiągnie on stopę zwrotu. Inwestycja Venture Capital nie jest też pożyczką, a więc w przypadku porażki spółki, inwestorzy nie odzyskają swoich środków, przez co stanowią one znaczne ryzyko.

Modele biznesowe i strategie inwestycyjne funduszy Venture Capital

Wspomnieliśmy już, że fundusze Venture Capital inwestują wyłącznie w spółki, nie są notowane na giełdzie. Nie oznacza to jednak, że każdy startup może liczyć na dofinansowanie w tej formie. W większości przypadków, fundusze obierają strategie inwestycyjne wokół producentów i usługodawców nowych i innowacyjnych produktów. Bardzo często są to firmy w branżach fintech, ITC, biotechnologii, OZE, czy telekomunikacji.

Z założenia Venture Capital są inwestycjami w młode firmy, nie muszą to jednak być wyłącznie statupy. Niekiedy makro przedsiębiorstwa w fazie wzrostu również zdobywają zainteresowanie funduszy.

Historia funduszy Venture Capital

Za ojca inwestycji Venture Capital uważa się profesora zarządzania biznesem George Doriota, który w XX wieku pracował na Harvardzie oraz w banku inwestycyjnym. Jego firma, Research and Development Corporation (korporacja badań i rozwoju) była pierwszą publiczną organizacją skupiającą się na inwestycjach w młode firmy na niepublicznym rynku kapitałowym.

Ta forma inwestowania przyjęła swój współczesny charakter wraz z uchwaleniem w Stanach Zjednoczonych Small Business Association Investment Act (aktu inwestycyjnego asocjacji małych przedsiębiorstw) w 1958 roku. Pozwolił on asocjacji na oficjalne licencjonowanie firm inwestycyjnych dla małych przedsiębiorstw.

Przez długi czas ta forma inwestorska cieszyła się rosnącą popularnością, jak i była wysoce dochodowa. W latach 70 powstała w stanach narodowa asocjacja firm venture capital, lecz ciągły wzrost konkurencyjności na rynku doprowadził do pierwszych znacznych strat inwestorów w latach osiemdziesiątych.

Współcześnie, za wyjątkowych inwestorów Venture Capital uważa się tych, którzy wsparli rewolucyjne technologie. Przykładami są Peter Theil który był współzałożycielem serwisu bankowości elektronicznej PayPal oraz Jeremy Levine, który jako pierwszy zainwestował w Facebooka.

Inwestycje w funduszach Venture Capital

Inwestycje w funduszach Venture Capital przebiegają w kilku fazach. Najpierw, firma szukająca dofinansowania wysyła swoją aplikację do wybranych funduszy Venture Capital. Ma to formę tak zwanego teasera inwestycyjnego, w którym spółka stara się przedstawić swój projekt oraz plany w zwięzły i interesujący sposób. Dokument zwykle zawiera:

• Charakterystykę firmy.
• Opis produktu oferowanego przez firmę.
• Model biznesowy.
• Analizę rynku i konkurencji.
• Poszukiwaną kwotę

Jeżeli firma zainteresuje dany fundusz, ten przedyskutuje z nią warunki inwestycji. Ustalona zostanie jej wysokość, cena udziałów, oraz termin realizacji. W tym momencie może zostać stworzony list intencyjny oraz umowa poufności.

Przed podpisaniem ostatecznej umowy i wypłatą środków, fundusz dokonuje jeszcze analizy spółki w ramach procesu due diligence. Oceny często dokonuje specjalna firma audytorska wynajęta przez fundusz. Dokonuje ocena ona firmę pod względem jej kondycji:

• Finansowej.
• Prawnej.
• Podatkowej.
• Handlowej.
• Technologicznej.

Jeżeli na tym etapie nie wystąpią nieoczekiwane niezgodności, fundusz wypłaci obiecane środki firmie i rozpocznie z nią współpracę.

Przegląd rynku funduszy Venture Capital w Polsce

Fundusze Venture Capital są bardzo popularne na Polskim rynku. Biły one nowe rekordy również w latach pandemii, gdy ryzyko było szczególnie wysokie. Raport Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w 2020 roku wykazywał wzrost wartości zainwestowanego kapitału do kwoty 2,1 mld zł. Samo NCBR wygenerowało 21% tej sumy. Raport PFR Ventures za 2022 rok wskazał już kwotę 3,6 mld złotych, bardzo zbliżoną do wyniku z 2021 roku. W tym okresie inwestycje Venture Capital w wielu innych krajach malały dotknięte przez pandemię.

Zalety i wady inwestowania w fundusze Venture Capital

Inwestując w fundusz Venture Capital, możesz spodziewać się bardzo wysokiego zwrotu. Niestety, w parze z nim idzie wysokie ryzyko. W przypadku feralnej inwestycji, środki włożone w firmę przepadają. Aby temu zapobiec inwestorzy prowadzą nadzór nad wybraną spółką, będąc jej współwłaścicielem. Pod uwagę należy również wziąć czas inwestycji. Mogą minąć lata, nim spółka zacznie generować zysk dla swoich inwestorów.

Fundusze Venture Capital - podsumowanie

Fundusze Venture Capital pozwalają najmłodszym firmą na zdobycie dofinansowania, które nie wymaga zabezpieczenia i jest łatwe w obsłudze. Dzięki temu kapitałowi dużo łatwiej jest im również otrzymać środki ze standardowych kredytów, a spółka otrzymuje wsparcie od doświadczonych specjalistów. Inwestor z kolei zyskuje ograniczoną kontrolę nad spółką oraz szansę na wielokrotny zysk inwestycji, jeżeli spółce uda się odnieść sukces.