Weksel in blanco: jak działa i dlaczego deklaracja wekslowa jest kluczowa?

Czym jest weksel i dlaczego banki go stosują?

Weksel, regulowany przez historyczną ustawę Prawo wekslowe z 1936 r., to forma papieru wartościowego zawierająca bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty. Jest to jedna z form zabezpieczenia kredytu. Z perspektywy banku jego największą zaletą nie jest samo przyrzeczenie spłaty, lecz potężne narzędzie prawne, jakie daje. Prawidłowo wypełniony weksel pozwala wierzycielowi na dochodzenie swoich roszczeń na znacznie szybszej i prostszej ścieżce sądowej, zwanej postępowaniem nakazowym, co znacząco skraca czas odzyskania długu w porównaniu do standardowego procesu sądowego.

Weksel in blanco: Najczęstsza forma w umowach kredytowych

W praktyce, jako klient banku najczęściej spotkasz się z tzw. wekslem in blanco. Jest to dokument, na którym składasz swój podpis, ale celowo pozostawione są na nim puste pola – przede wszystkim pole na kwotę, a czasem również data płatności. W ten sposób dajesz bankowi upoważnienie do uzupełnienia weksla w przyszłości, ale tylko w określonej sytuacji i na określonych zasadach.

Deklaracja wekslowa: Twoja tarcza ochronna

Podpisanie weksla in blanco bez dodatkowego dokumentu byłoby niezwykle ryzykowne. Dlatego nierozłącznym elementem takiego zabezpieczenia jest deklaracja wekslowa. To osobna umowa między Tobą a bankiem, która jest Twoim najważniejszym zabezpieczeniem. Precyzyjnie określa ona warunki, na jakich bank ma prawo uzupełnić weksel. Standardowo deklaracja stanowi, że bank może to zrobić:

• Tylko w przypadku, gdy przestaniesz spłacać kredyt zgodnie z harmonogramem.
• Tylko na kwotę odpowiadającą Twojemu faktycznemu zadłużeniu (kapitał + odsetki + ewentualne koszty windykacyjne).

Deklaracja wekslowa chroni Cię przed sytuacją, w której bank wpisałby na wekslu dowolną, zawyżoną kwotę.

Siła weksla: Uproszczone postępowanie nakazowe

Gdy kredytobiorca przestaje spłacać dług, bank, zgodnie z deklaracją wekslową, uzupełnia weksel in blanco o kwotę zadłużenia i wzywa do zapłaty. Jeśli dłużnik nie zapłaci, bank składa pozew w sądzie. Sąd, opierając się na prawidłowo wypełnionym wekslu, wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym. Taki nakaz, po doręczeniu pozwanemu, staje się natychmiastowym tytułem zabezpieczenia, a po uprawomocnieniu – tytułem wykonawczym, który jest podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej. Cały proces jest znacznie szybszy niż standardowa rozprawa sądowa.

Co się dzieje z wekslem po spłacie kredytu?

Po całkowitej spłacie zobowiązania, które weksel zabezpieczał, umowa między Tobą a bankiem wygasa, a wraz z nią – podstawa prawna do wypełnienia weksla. Bank traci prawo do jego uzupełnienia. Masz w takiej sytuacji pełne i niepodważalne prawo, aby zażądać od banku fizycznego zwrotu podpisanego przez Ciebie egzemplarza weksla in blanco. Po jego odzyskaniu należy go zniszczyć, aby uniemożliwić jego wykorzystanie w przyszłości.