Czym jest system gwarancji depozytów?
System gwarancji depozytów jest zabezpieczeniem środków klientów banków oraz niektórych instytucji kredytowych, który zapewnia ich wypłacalność w przypadku sytuacji kryzysowych, takich jak np. upadłość banku. W Polsce za bezpieczeństwo tak przechowywanych środków odpowiada Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), powołany do życia w 1994 roku. System gwarancji zapewnia nie tylko ochronę środków klientów indywidualnych, ale także niweluje negatywne skutki i koszty, jakie mogą się wiązać z upadłością banku dla całej gospodarki. Do tych zaliczamy stabilność finansową całego systemu, zaufanie obywateli do instytucji finansowych czy ewentualne roszczenia wobec państwa, w przypadku utraty oszczędności obywateli. System gwarancji depozytów zapewnia nam obecne ochronę do równoważności kwoty 100 000 euro na każdego właściciela rachunku bankowego.
Co to jest depozyt bankowy?
Depozyt bankowy to ogólne określenie środków, które bank przyjmuje od swoich klientów. W zamian bank może pobierać opłaty, chociaż nie wszystkie depozyty są płatne. Co więcej również klient może zarobić na deponowaniu swoich środków. Wystarczy, że wybierze odpowiedni rodzaj depozytu i będzie postępował zgodnie z jego regulaminem. Chociaż depozyty bankowe to w znacznej większości środki pieniężne, tym określeniem można również opisać papiery wartościowe, kruszce szlachetne, biżuterię czy dzieła sztuki, które oddajemy bankowi pod opiekę. Osoba, która powierza bankowi swoje środki i jest uprawniona do ich odebrania nazywamy deponentem.
Rodzaje depozytów bankowych
Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje depozytów bankowych, które dzielimy ze względu na obowiązki klienta i wynikające z nich zyski:
- Depozyty bieżące - zwane także depozytami na żądanie lub depozytami a’vista, to środki do których mamy stały, natychmiastowy niemal dostęp przez cały czas trwania umowy z bankiem. Należą więc do nich np. osobiste rachunki bankowe. W zamian za nieograniczony dostęp banki oferują jednak jedynie niskie (niekiedy równie zeru) oprocentowanie.
- Depozyty terminowe - zwane również lokatami terminowymi, to środki które “zamrażamy” w banku na czas trwania umowy. Oznacza to, że przez kolejne miesiące lub lata (w zależności od umowy) nie będziemy mieli do nich dostępu. W zamian za możliwość dowolnego dysponowania naszymi środkami banki oferują bardziej atrakcyjne oprocentowanie. W przypadku wypłaty środków i zerwania umowy najczęściej będziemy musieli zwrócić naliczone odsetki.
- Depozyty oszczędnościowe - to swoiste połączenie dwóch poprzednich rodzajów. Oferują one wyższe oprocentowanie niż depozyty bieżące, ale wciąż pozwalają na dowolne gospodarowanie środkami. Warto jednak zauważyć, że najczęściej środki możemy bezpłatnie przelewać tylko na nasze inne konto w danym banku lub ilość takich przelewów jest znacznie ograniczona. Każdy transfer ponad określone w umowie warunki będzie dla nas oznaczał dodatkowe (często stosunkowo wysokie) koszty.
Procedura wypłaty środków z systemu gwarancji depozytów?
Procedura wypłaty środków z systemu gwarancji depozytów w 5 krokach:
- Po ogłoszeniu upadłości banku, Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) w ciągu 7 dni publikuje listę placówek, w których można odzyskać środki.
- Na liście znajdują się zwykle oddziały upadłego banku oraz inne banki komercyjne wyznaczone do obsługi wypłat.
- Klienci powinni udać się do punktu wskazanego na liście, aby odebrać swoje środki.
- Konieczne jest okazanie dokumentu tożsamości w wyznaczonym punkcie w celu weryfikacji tożsamości.
- Polecenie przelewu lub odbiór gotówki. Klient może wybrać między nadaniem polecenia przelewu środków na inny rachunek lub odbiorem ich w gotówce.
Bez względu na to w jakiej walucie był nasz depozyt, otrzymamy pieniądze w złotówkach, przeliczane po aktualnym kursie. Jeżeli nie odbierzemy środków tym okresie, to będziemy musieli ubiegać się o nie bezpośrednio z BFG. Możemy zrobić to osobiście w siedzibie BFG w Warszawie lub korespondencyjnie. Mamy na to 5 lat.
Czy można odzyskać więcej niż 100 000 euro?
Tak, można odzyskać więcej niż 100 000 euro. Kwota 100 000 euro jest jedynie ustawowym minimum, jakie gwarantuje nam BFG. W przeszłości zdarzały się upadłości banków, które nie oznaczały umorzenia środków zgromadzonych na kontach powyżej tej kwoty. Nie jest to jednak zagwarantowane, więc warto przygotować się zabezpieczając wyższe kwoty. Najlepszym sposobem jest dywersyfikacja depozytów, czyli umieszczenie ich na kilku kontach w różnych bankach. W tej sytuacji każdy z takich rachunków będzie chroniony do równowartości 100 000 euro. W przypadku kont wspólnych, na przykład małżonków, każdy z klientów jest chroniony do 100 000 euro, więc pułap gwarantowanej wypłaty jest podwojony.
Źródła depozytów chronione do 200 000 euro
Zródła depozytów chrobione do 200 000 euro pochodzą z:
- Sprzedaży domu lub mieszkania (jeżeli nie jest ona związana z działalnością gospodarczą,
- spadku,
- wypłaty ubezpieczenia na życie i ubezpieczenia NNW,
- wypłaty odprawy pieniężnej ,emerytalnej lub rentowej,
- podziału majątku (np. w przypadku rozwodu),
- z tytułu odszkodowania za przestępstwo lub doznaną krzywdę.
Istnieje także lista wyjątkowych przypadków, w których BFG wypłaci nam do równoważności 200 000 euro. Wiąże się to ze specjalnym pochodzeniem zdeponowanych środków. Taka, dodatkowa ochrona jest w pełni zrozumiała. Trudno obarczać zarządzaniem nowym, najczęściej dużym, kapitałem osobę w sytuacji nietypowej (śmierć współmałżonka, rozwód) czy wręcz skutkującej długą hospitalizacją (wypadek, bycie ofiarą przestępstwa). Jednak parasol ochronny nad tymi środkami jest otworzony jedynie na 3 miesiące od wpływu na rachunek danej kwoty. W tym czasie deponent powinien podjąć dodatkowe czynności zabezpieczające jego depozyt.
Jakich depozytów nie chroni BFG?
BFG nie chroni więc depozytów składanych przez:
- banki i SKOKi,
- spółki Skarbu Państwa i Narodowy Bank Polski,
- fundusze inwestycyjne,
- zakłady ubezpieczeń,
- jednostki samorządu terytorialnego.
Nie bez powodu piszemy głównie o depozytach klientów indywidualnych, bowiem nie wszystkie przedsiębiorstwa i instytucje są objęte systemem gwarancji depozytów. Co oznacza to dla klienta indywidualnego? Przede wszystkim skupić należy się na funduszach inwestycyjnych, którym wielu z nas powierza oszczędności. Wszyscy wiemy, że wiążą się one z większym ryzykiem niż lokaty. Jednak ryzyko to nie dotyczy, jak się okazuje, jedynie wysokości oprocentowania, ale też gwarancji bezpieczeństwa depozytu. O takich zagrożeniach powinni informować doradcy finansowi i konsultanci funduszy, jednak rzeczywistość często jest inna. Dlatego to my sami nie powinniśmy zwracać uwagi jedynie na potencjalne stopy zwrotu, ale też bezpieczeństwo naszych środków. Dodatkowo BFG nie chroni środków zgromadzonych w tzw. parabankach, czyli instytucjach finansowych nie działających na zasadach prawa bankowego.
System gwarancji depozytów - podsumowanie
System gwarancji depozytów to najlepsze zabezpieczenie dla naszych środków, które powierzyliśmy bankowi lub SKOK-owi. Do równowartości kwoty 100 000 euro nasze depozyty są zabezpieczone przez BFG. W przypadku upadłości lub restrukturyzacji naszego banku bez problemu odzyskamy środki do tej kwoty. Gwarancją depozytów nie są chronione środki funduszy inwestycyjnych, o czym warto pamiętać decydując się na inwestowanie oszczędności.
Komentarze