Czym jest zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński to świadczenie pieniężne wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) osobom ubezpieczonym, zatrudnionym na umowę o pracę, umowę zlecenie lub samozatrudnionym w trakcie urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Przyznawanie i wypłacanie zasiłku reguluje Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zasiłek macierzyński zapewnia matkom środki do życia podczas opieki nad dzieckiem w pierwszych miesiącach po porodzie, umożliwiając im opiekę nad dzieckiem bez konieczności szybkiego powrotu do pracy.
Komu przysługuje zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński przysługuje osobie ubezpieczonej, która:
- urodziła dziecko,
- przyjęła na wychowanie dziecko do 14 roku życia (przy spełnieniu warunków określonych w przepisach prawa),
- przyjęła na wychowanie dziecko do 7 roku życia w ramach rodziny zastępczej (przy spełnieniu warunków określonych w przepisach prawa).
Do otrzymania zasiłku macierzyńskiego konieczne jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Obowiązkowo podlegają mu:
- osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę,
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
- osoby odbywające służbę zastępczą.
Składki na ubezpieczenie chorobowe można również opłacać dobrowolnie. W takim przypadku na zasiłek macierzyński liczyć mogą również:
- osoby wykonujące pracę nakładczą,
- osoby zatrudnione w oparciu o umowę agencyjną,
- osoby zatrudnione w oparciu o umowę zlecenie,
- osoby prowadzące działalność pozarolniczą,
- osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- osoby duchowne.
Okres nabywania prawa do zasiłku macierzyńskiego
Zasiłek macierzyński to świadczenie bez okresu karencji. Oznacza to, że wystarczy by osoba podlegała ubezpieczeniu chorobowemu jeden dzień, by nabyć prawo do otrzymywania zasiłku.
Ile wynosi zasiłek macierzyński w 2024?
Zasiłek macierzyński w 2024 roku wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, czyli średnich zarobków ubezpieczonej z ostatnich 12 miesięcy. Oznacza to, że matka otrzymuje 100% swojej pensji podczas urlopu macierzyńskiego oraz urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Przy korzystaniu z urlopu rodzicielskiego zasiłek wynosi 100% przez pierwsze 6 tygodni i 70% podstawy wymiaru przez pozostały czas.
Matka może również zdecydować się na stałe 81,5% podstawy wymiaru przez oba okresy (urlop macierzyński i rodzicielski), składając odpowiedni wniosek nie później niż 21 dni po porodzie lub przyjęciu dziecka na wychowanie.
Na jak długo przyznawany jest zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński przyznawany jest przez cały okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Okresy te wynoszą:
- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodnie w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Oraz za okres przebywania na urlopie rodzicielskim, który wynosi:
- 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 34 tygodnie w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.
Pełny zasiłek (100% podstawy wymiaru) wypłacany jest przez pierwsze 6 tygodni (8 w przypadku ciąży mnogiej), a przez pozostały okres wynosi 70% podstawy wymiaru. Urlop rodzicielski można podzielić na maksymalnie 5 części, z czego ostatnia musi być wykorzystana do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat.
Dokumenty niezbędne do zasiłku macierzyńskiego
Dokumenty niezbędne do zasiłku macierzyńskiego to:
- wniosek ZAM - starając się o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego,
- wniosek ZUR - starając się o zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego,
- zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu - starając się o zasiłek przed porodem,
- odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (lub jego potwierdzona rzędowo kopia) - starając się o zasiłek po urodzeniu dziecka.
W niektórych przypadkach ZUS może wymagać dodatkowych dokumentów, takich jak Zaświadczenie ZAS-15 (oświadczenie płatnika o przyznaniu urlopu) czy Zaświadczenie Z-3 (oświadczenie płatnika o opłacaniu składek pracowników).
Zasiłek macierzyński - kiedy wypłata świadczenia?
Zasiłek macierzyński wypłacany jest przez pracodawcę (jeśli zatrudnia powyżej 20 osób) lub przez ZUS. Pracodawca wypłaca zasiłek zgodnie z wewnętrznymi zasadami, nie później jednak niż do 10. dnia następnego miesiąca. ZUS wypłaca zasiłek w ciągu 30 dni od złożenia wniosku i dokumentów. Kolejne wypłaty następują co miesiąc.
Zasiłek macierzyński - podsumowanie
Zasiłek macierzyński to wsparcie finansowe dla matek po porodzie lub przyjęciu na wychowanie dziecka. Przysługuje osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Wysokość zasiłku zależy od średnich zarobków z ostatnich 12 miesięcy i wynosi 100% podstawy wymiaru przez pierwszy okres oraz 70% przez kolejny. Zasiłek może być wypłacany przez pracodawcę lub ZUS.
Komentarze