Pożyczka prywatna - źródła, podatki, formalności

Czym są pożyczki prywatne?

Jeżeli znajdujemy się w sytuacji, w której pilnie potrzebujemy dodatkowych środków, najczęściej swoje kroki kierujemy do banków i firm pożyczkowych. Co jednak jeżeli odmówią nam one finansowania? Rozwiązaniem może okazać się pożyczka prywatna. Takiej pożyczki może udzielić nam osoba fizyczna lub firma, która nie zajmuje się na co dzień działalnością finansową. Oczywistym wyborem w takiej sytuacji wydaje się pożyczka od rodziny lub znajomych. Jednak nie zawsze nasi najbliżsi są w stanie pomóc nam finansowo. Wtedy możemy zdecydować się na pożyczkę od osoby wcześniej nam nieznanej. Wiąże się to jednak z pewnym ryzykiem. Pożyczki prywatne nie są bowiem objęte tymi samymi przepisami prawa co inne zobowiązania. Nie obowiązują przy nich przepisy o kredycie konsumenckim czy ustawa antylichwiarska. Prywatny inwestor może więc zaproponować nam pożyczkę na bardzo wysoki procent. Wszystko zależy tu od negocjacji między stronami. Z drugiej strony poziom weryfikacji pożyczkobiorcy jest w tym przypadku znacznie niższy niż przy kredytach i pożyczkach bankowych. Możemy więc otrzymać znacznie więcej środków, zwłaszcza gdy nasza zdolność kredytowa nie jest zbyt wysoka. Możemy też zazwyczaj liczyć na większą elastyczność w terminie spłaty czy dodatkowych udogodnień - jak np. przy pożyczkach z dojazdem do domu. Przepisami, które jak najbardziej obowiązują przy pożyczkach prywatnych są te z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że od pożyczki powyżej kwoty 1000 zł przyjdzie nam zapłacić podatek.

Rodzaje pożyczek prywatnych

Pożyczka prywatna może pochodzić z wielu źródeł. To, od kogo pożyczymy będzie miało wpływ nie tylko na warunki, takie jak oprocentowanie czy termin spłaty, ale także na to, czy będziemy musieli zapłacić podatek. Prześledźmy źródła pożyczek prywatnych, ich wady i zalety oraz potencjalne zagrożenia, które się z nimi wiążą.

Pożyczka od rodziny i znajomych

Najpopularniejszym kierunkiem, w którym udajemy się po pożyczkę prywatną jest nasza rodzina i znajomi. Mają oni tę wielką zaletę, że ich znamy, ufamy im i (przynajmniej w większości przypadków) możemy liczyć na ich dobrą wolę. Do wad należy za to zaliczyć to, że nie zawsze dysponują oni dodatkowymi środkami, które mogą nam pożyczyć. Sam temat finansów jest też w wielu rodzinach czy kręgach towarzyskich uważany za tabu, więc samo rozpoczęcie rozmowy może okazać się kłopotliwe. Jeżeli jednak uda nam się przekonać bliskich do pożyczenia nam pieniędzy, to kolejny ważnym elementem jest stopień naszego spokrewnienia. Otóż osoby z tzw. “0” grupy podatkowej (małżonkowie, zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierb, macocha i ojczym) gwarantują nam zwolnienie z podatku od pożyczek (PCC). Z zastrzeżeniem, że kwota zobowiązania nie przekracza 9637 zł i że zgłosimy je do urzędu skarbowego. Pozostali członkowie rodziny i nawet najbliżsi znajomi nie zapewnią nam takiej ulgi. Dla pożyczek od nich podatek będzie naliczany już od kwoty 1000 zł. Nasza zażyłość z pożyczkodawcą nie uchroni nas też od obowiązku sporządzenia pisemnej umowy pożyczki. Tutaj również kwota 1000 zł jest granicą, od której jest to obligatoryjne.

Pożyczka prywatna online

Pożyczka prywatna online to termin, który zdradza tylko część prawdy. W przeciwieństwie do instytucji finansowych, które oferują swoje usługi przez internet i mają do tego specjalną infrastrukturę, prywatny pożyczkodawca tylko małą część procedury pożyczki może przeprowadzić online. Oczywiście znalezienie prywatnego inwestora, negocjacje i ustalenie szczegółów umowy mogą odbyć się za pośrednictwem internetu. Jednak samo podpisanie umowy, które jest niezbędne przy pożyczkach na kwotę wyższą niż 1000 zł, musi obyć się fizycznie.

Gdzie szukać ofert takich pożyczek? W przeciwieństwie do firm pożyczkowych czy banków osoby oferujące pożyczki prywatne nie reklamują się przecież w telewizji czy na billboardach. Najwięcej ogłoszeń pożyczek prywatnych znajdziemy na portalach aukcyjnych czy portalach ogłoszeniowych, takich jak OLX czy Gumtree. Jednak nasze możliwości weryfikacji pożyczkodawcy są bardzo ograniczone i zależą właściwie w pełni od niego. Jedynymi informacjami, które będziemy mieli do dyspozycji są te, które zdecyduje się zostawić w ogłoszeniu. Sama treść ogłoszenia nie jest tożsama z ofertą handlową. To jedynie wabik na potencjalnych klientów. Dokładne warunki otrzymamy dopiero po kontakcie. Zdecydowanie bezpieczniejszą opcją są dedykowane fora, platformy i grupy w mediach społecznościowych. Są one administrowane i moderowane, co (przynajmniej w teorii) powinno odsiać część nieuczciwych pożyczkodawców. Również społeczność danego miejsca może posiadać znacznie więcej informacji na temat danego ogłoszeniodawcy, zwłaszcza jeżeli korzystała z jego usług w przeszłości. To użytkownicy mogą więc ostrzec nowych zainteresowanych i polecić im osoby bardziej godne zaufania.

Pożyczki prywatne bez weryfikacji

Czy istnieją pożyczki bez weryfikacji? Pożyczki bez sprawdzania baz? Bez BIK, bez KRD? Tak! Wszystko zależy tu od dobrej woli pożyczkodawcy. Pożyczka prywatna nie musi się bowiem wiązać ani ze sprawdzaniem baz dłużników, ani nawet z weryfikacją naszej zdolności czy historii kredytowej. Stąd, dla wielu klientów ze złą przeszłością finansową jest, są one atrakcyjnym rozwiązaniem. Jednak jak prywatny inwestor zbalansuje sobie ryzyko takiej pożyczki? Najczęściej proponując wysokie odsetki. To, ile jesteśmy w stanie zapłacić za zignorowanie naszego nazwiska w bazie dłużników, będzie determinowało czy zgodzimy się na proponowane warunki. Na rynku pożyczek prywatnych istnieje też dużo większe pole do negocjacji niż w instytucjach finansowych. Być może inne formy zabezpieczenia będą dla nas bardziej atrakcyjne?

Pożyczki prywatne dla zadłużonych

Osoby zadłużone mają bardzo niewielkie szanse na otrzymanie pożyczki w banku czy innej instytucji finansowej. Podmioty te zawsze sprawdzają historię kredytową klienta oraz bazy dłużników. Wcześniejsze zobowiązania i, często im towarzyszące, zajęcia komornicze niemal przekreślają szansę otrzymania środków. Dodatkowo komornik może natychmiastowo zająć dodatkowe pieniądze, które pojawiłyby się na koncie. Stąd też wielu zadłużonych decyduje się na pożyczki prywatne. Widzą je, jako jedyną deskę ratunku. O ile rzeczywiście to rozwiązanie może pomóc w wyjściu z długów, o tyle jest też bardzo ryzykowne. Warunki takiej pożyczki (nie tylko oprocentowanie, ale też np. dodatkowe opłaty za przekroczenie terminu spłaty) mogą być bardzo niekorzystne dla pożyczkobiorcy. Z drugiej strony inwestor może zaniechać sprawdzania naszej historii kredytowej czy baz dłużników. Decyzja o zaciągnięciu takiego zobowiązania nie jest prosta. My możemy tylko uczulić na dokładne czytanie wszelkich dokumentów przed ich podpisaniem. Polecamy też rozważyć wszelkie alternatywy dla takiego kroku - część firm pożyczkowych ma ofertę pożyczek dla osób zadłużonych.

Pożyczki prywatne z zabezpieczeniem

Skoro prywatny pożyczkodawca nie wymaga od nas ani historii kredytowej, ani zaświadczenia o zarobkach - jak oceni ryzyko zobowiązania i, co najważniejsze, zabezpieczy się na wypadek naszej niewypłacalności? Jedną z popularniejszych form zabezpieczenia pożyczki prywatnej jest zastaw. W umowie zapisujemy wtedy, że jeżeli nie spłacimy zobowiązania w terminie - pożyczkodawca ma prawo do wskazanego przez nas przedmiotu lub nieruchomości. Zastawić możemy właściwie wszystko. Od drogocennych przedmiotów przez samochód, a na mieszkaniu i innych nieruchomościach kończąc. Jest to, oczywiście, opcja dość ryzykowna dla pożyczkobiorcy. Zdarzenie losowe może sprawić, że nie będziemy w stanie uregulować pożyczki, a to będzie wiązało się z utratą naszego mienia.

Jeżeli więc nie chcemy korzystać z zastawu, to jakie inne zabezpieczenie możemy zaproponować? Weksel. Jest to szczególny rodzaj umowy, w której pożyczkodawca zobowiązuje się do uiszczenia określonej kwoty w danym terminie. Czym różni się on od normalnej umowy pożyczki? Po pierwsze, weksel to zobowiązanie bezwarunkowe. Żaden dodatkowy zapis umowy nie może go unieważnić. Jest on niezwiązany z innymi czynnościami prawnymi. Po drugie - weksle się nie przedawniają. Umowa pożyczki traci ważność po 6 latach (dokładnie ostatniego dnia 6 roku). W końcu zaś weksle można dowolnie sprzedawać, nawet bez informowania dłużnika o takim fakcie. Wierzyciel może więc odzyskać swoje środki od kogoś innego, kto zechce go zakupić. Szczególnym rodzajem weksla jest weksel in blanco, czyli bez wyznaczonej kwoty. Posiadacz będzie mógł w nim wpisać dowolną wartość.

Pożyczki prywatne z dojazdem do domu

Fakt konieczności spisania fizycznej umowy nie musi oznaczać wizyty w siedzibie firmy czy miejscu zamieszkania inwestora. Część ogłoszeniodawców oferuje więc pożyczkę z dojazdem do klienta. Jest to rozwiązanie skierowane przede wszystkim do osób starszych czy mających problemy z poruszaniem się. Dodatkową zaletą takiego rozwiązania jest możliwość przekazania gotówki bezpośrednio po podpisaniu umowy. Może to skusić zwłaszcza osoby już zadłużone, które z powodu zajęcia komorniczego wolą omijać przelewy na konto. To, czy dojazd jest traktowany jako dodatkowa, płatna usługa, czy też oferowany jest gratis, zależy wyłącznie od dobrej woli pożyczkodawcy.

Czy pożyczki prywatne są bezpieczne?

Bezpieczeństwo osobistych finansów spoczywa w pełni na naszych własnych barkach. Mimo iż pożyczka prywatna wydawać się może jedynym rozwiązaniem dla osób w ciężkiej sytuacji materialnej czy zadłużonych, zalecamy ostrożność. W przeciwieństwie do pożyczek oferowanych przez instytucji finansowe, pożyczki prywatne podlegają znacznie mniejszej ilości regulujących przepisów prawa. Nie oznacza to, że pożyczkodawca może zamieścić w umowie co tylko przyjdzie mu do głowy (łatwo wtedy podważyć taką umowę w sądzie), jednak ma on znacznie szersze pole manewru niż np. bank. Dlatego bardzo dokładnie analizujmy umowy pożyczkowe, a w razie wątpliwości, co do do niektórych zapisów, poprośmy o pomoc prawnika. Oczywiście nie znaczy to, że każdy prywatny pożyczkodawca to oszust, który chce nas naciągnąć. Jednak zasada ograniczonego zaufania może uchronić nas przed wieloma nieprzyjemnościami. Dlatego na pierwsze spotkanie zaproponujmy miejsce publiczne i weźmy zaufaną osobę ze sobą. Uczciwy inwestor zrozumie nasze obawy i nie będzie się sprzeciwiał. Nigdy nie podawajmy też naszych danych osobowych za pośrednictwem internetu czy telefonicznie. Nie mamy przecież do czynienia z firmą, która może zapewnić ich bezpieczeństwo.

Co zrobić przed zaciągnięciem pożyczki prywatnej?

Oto kilka kroków, które powinny nas zabezpieczyć przed większością nieuczciwych pożyczkodawców:

• Zweryfikuj pożyczkodawcę - jeżeli pożyczamy od firmy, to sprawdźmy czy podane przez nią dane są prawdziwe. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę jej numer NIP lub nazwę, by zobaczyć czy rzeczywiście istnieje. Dodatkowo sprawdźmy czy firma widnieje w CEIDG i KRS.
• Sprawdź listę ostrzeżeń KNF - Komisja Nadzoru Finansowego publikuje listy przedsiębiorców i osób fizycznych, które w przeszłości dopuściły się niedozwolonych praktyk i przestępstw finansowych. Nigdy nie podpisujmy umowy z osobą z tej listy.
• Dokładnie przeczytaj umowę pożyczki prywatnej - wszelkie zapisy, które wydają się dla nas niekorzystne powinny budzić czujność. Jeżeli nie jesteśmy w stanie samodzielnie przeprowadzić takiej analizy, zadbajmy o asystę prawnika.
• Nie podpisuj weksla in blanco - taki rodzaj weksla przeznaczony jest tylko dla dobrze nam znanych i zaufanych kontrahentów. Powierzanie go osobie obcej może skończyć się utratą znacznej kwoty.
• Uważaj na oferty “zbyt dobre, by były prawdziwe” - jeżeli warunki wydają się zbyt dobre, to najprawdopodobniej kryje się za nimi jakiś haczyk. Bądź szczególnie ostrożny w takich przypadkach.

Podatek od pożyczki prywatnej 

Pożyczki prywatne są w Polsce obciążone podatkiem w wysokości 0,5% pożyczanej kwoty. Dotyczy to wszystkich pożyczek od osób fizycznych i firm nie zajmujących się działalnością pożyczkową, których kwota przekracza 1000 zł. Wyjątkiem jest tu pożyczka od najbliższej rodziny (tzw. grupa podatkowa “0”), w której zwolnienie obowiązuje aż do 9637 zł. Podatek wyliczany jest na formularzu PCC-3, który składamy do urzędu skarbowego jako deklarację pożyczki. Mamy na złożenie go i opłacenie podatku 14 dni. Jest to obowiązek ustawowy, którego nieprzestrzeganie może powodować konsekwencje w postaci sankcyjnej stawki podatku. Ta zaś wynosi aż 20% pożyczanej kwoty, więc jest znacznie bardziej dotkliwa.

Pożyczki prywatne - podsumowanie

Pożyczka prywatna to po prostu pożyczka od rodziny, znajomego lub od obcej osoby, która jest udzielana na podstawie umowy cywilnoprawnej. Taka pożyczka może być rozwiązaniem problemu braku zdolności kredytowej lub zadłużenia - pożyczkodawcy prywatni nie sprawdzają zdolności kredytowej.

Pożyczka od rodziny lub znajomych to najkorzystniejsza forma pożyczania, gdyż warunki spłaty ustalamy między sobą - najczęściej jest to nieoprocentowana pożyczka. W przypadku pożyczki prywatnej od obcej osoby, jest to również bardzo dobre rozwiązanie. Należy jednak uważać i dokładnie sprawdzić pożyczkodawcę oraz treść umowy. Nim zaciągniesz pożyczkę z ogłoszenia na OLX, zapoznaj się z opiniami i ustal bezpieczne warunki spłaty.